Lâm Đồng Nuôi Tằm Theo Công Nghệ Mới

Dù mới chỉ có vài chục hộ ở TP Bảo Lộc và huyện Đạ Tẻh (Lâm Đồng) bắt đầu sử dụng né gỗ để nuôi tằm và máy để gỡ kén tằm, thế nhưng, hiệu quả của việc nuôi tằm theo công nghệ mới này đã giúp người nông dân giảm được nhiều công lao động và tăng cao thu nhập.

Từ cuối năm 2013, 3 hộ dân tại thôn Xuân Phong (xã Đạ Pal, huyện Đạ Tẻh) đã mạnh dạn đầu tư né gỗ và máy gỡ kén. Đây là những hộ tiên phong, dù ban đầu họ vẫn còn lo ngại về hiệu quả của bộ dụng cụ nuôi tằm còn rất mới mẻ này. Anh Nguyễn Ngọc An (thôn Xuân Phong, xã Đạ Pal) cho biết: “Được Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Nông lâm nghiệp Lâm Đồng hướng dẫn, tôi cùng với anh Đỗ Thanh Thiềm và chị Đỗ Thị Hoa (ở cùng thôn) đã lên Bảo Lộc mua né gỗ và máy gỡ kén. Ban đầu, mỗi hộ mua 50 cái né gỗ và một máy gỡ kén. Sau 4 - 5 lứa nuôi thử nghiệm, công lao động giảm đi rất nhiều so với nuôi tằm bằng né tre và gỡ kén thủ công. Chất lượng kén tằm cũng tăng cao nên giá bán cũng cao hơn hẳn”.

Sau khi nuôi tằm con trên nong theo cách thông thường, đến giai đoạn tằm chín, thay vì bắt lên né tre thì tằm được lên né gỗ. Né gỗ được thiết kế hình vuông và chia làm 776 ô vuông nhỏ. Chính giữa có trục xoay để khi treo lên giá đỡ, né có thể xoay vòng tròn quanh trục.

Anh An giải thích: “Sau khi rãi tằm lên né, nhiều con tằm vẫn tập trung vào một vị trí. Do đó, nếu chỗ nào nặng hơn do có nhiều tằm tập trung thì né sẽ xoay xuống dưới. Theo phản xạ tự nhiên, con tằm nào chưa tìm được chỗ để kết kén sẽ bò lên chỗ cao hơn để làm tổ.

Nhờ đó đã tránh được tình trạng tằm kết kén đôi. Người nuôi đỡ mất công bắt tằm kết kén đôi”. Điều đặc biệt là mỗi né đều được phân ô rõ ràng, nên mỗi con tằm chỉ ở trong ngăn riêng biệt của mình, không có sự “chung đụng” như nuôi bằng né tre.

Hơn nữa, mỗi ô được thiết kế vừa vặn với kích thước của kén tằm, nên lượng phân và nước tiểu đều được thải khỏi né, không dính vào kén của nhau. Chính vì vậy, chất lượng kén tằm cao hơn hẳn, tằm “lên tơ” đều và trắng muốt.

Khi thu hoạch kén, người nuôi tằm chỉ việc bỏ né vào máy dập kén. Máy dập được thiết kế khá đơn giản. Chỉ gồm một cần dập, bộ phận truyền động và một mặt phẳng gồm nhiều ô gỗ nhô lên tương ứng và vừa khít với các ô trên né. Mỗi lần dập, ½ lượng kén trên né sẽ được gỡ ra. Theo những người nuôi tằm, để gỡ kén trên 50 né tre phải mất 2 công lao động làm việc trong nửa ngày.

Còn khi sử dụng máy gỡ kén, chỉ cần một lao động làm việc trong khoảng 2 tiếng đồng hồ. Công lao động giảm nhiều, chất lượng kén lại cao, nên giá bán chênh lệch từ 30 đến 40 ngàn đồng/kg so kén trên né tre. Do đó, lợi nhuận của người nuôi tăng cao hơn rất nhiều.

Ngoài huyện Đạ Tẻh, hiện tại có khoảng 20 hộ dân tại xã Đam Bri (TP Bảo Lộc) cũng đã nuôi tằm theo công nghệ này. Một bộ né 50 cái và một máy gỡ kén có giá hiện tại gần 5 triệu đồng. Né gỗ và máy gỡ kén này do ông Ngô Ngọc Toàn (ngụ tại phường II, TP Bảo Lộc) giới thiệu cho các hộ dân mua.

Ông Toàn là một hộ ươm tơ lâu năm tại TP Bảo Lộc. Thấy chất lượng tơ kén của mình không tốt bằng một số nước trên thế giới, nên ông đã đi tham quan và học hỏi kinh nghiệm. Ông Toàn cho biết: “Nuôi tằm bằng né gỗ và gỡ kén bằng máy là công nghệ của Nhật Bản. Thấy được hiệu quả đó, tôi đã đặt một công ty tại Nha Trang làm né gỗ và thiết bị gỡ kén; sau đó, giới thiệu cho nhiều hộ mua.

Tất cả những hộ dân nuôi tằm theo cách này đều được tôi bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn cách nuôi thông thường. Bởi lẽ, kén nuôi theo cách này cho sợi tơ có độ bền cao, không bị đứt khi xe tơ. Do không bị ảnh hưởng của phân và nước tiểu trong quá trình kết kén, nên lượng tơ lấy được rất nhiều, tơ phế phẩm rất ít.

Hiện tại, tùy từng vùng mà giá kén chênh lệch so với cách nuôi cũ khác nhau. Tại Bảo Lộc, giá chênh lệch là 15 ngàn đồng và tại Đạ Tẻh, giá chênh lệch là 40 ngàn/kg kén”. Theo một số hộ nuôi tằm, chỉ tính riêng khoản thu từ chênh lệch giá bán thì sau 1 - 2 lứa, người nuôi tằm đã có thể thu hồi vốn đầu tư né gỗ và máy gỡ kén.

Từ hiệu quả của việc nuôi tằm theo công nghệ này, hàng trăm hộ dân tại huyện Đạ Tẻh và TP Bảo Lộc đã đến tìm hiểu tại các hộ đã nuôi và chuẩn bị chuyển đổi sang cách nuôi mới này. Sau nhiều bước cải tiến, nuôi tằm dưới nền nhà, trồng dâu giống mới năng suất cao và nay là nuôi tằm bằng né gỗ và sử dụng máy gỡ kén, người nuôi tằm đã không còn phải chịu cảnh “ăn cơm đứng”.

Thay vào đó, hiệu quả của việc nuôi tằm ngày càng nâng cao và chi phí công lao động ngày càng giảm. Điều này đang từng bước góp phần khôi phục nghề trồng dâu nuôi tằm tại một số vùng trọng điểm của Lâm Đồng.