Bắp Không Hạt, Dân Lãnh Đủ

Gần đây đã liên tục xảy ra hiện tượng bắp không có hạt, bắp ra chùm, nghẹn cờ, bắp không phát triển… làm hàng trăm hộ nông dân ở các xã Đông, Lơ Ku (huyện Kbang) và xã Đak Pơ Pho, Yang Trung (huyện Kông Chro - Gia Lai) trắng tay. Nguyên nhân là do người dân sử dụng giống bắp NK67, NK7328 là sản phẩm của Công ty TNHH Syngenta Việt Nam (đơn vị sản xuất), do Công ty Bảo vệ Thực vật An Giang phân phối.

Trồng bắp thu cùi

Mới đây nhất, vào trung tuần tháng 10-2013, có 13 hộ nông dân xã Yang Trung (huyện Kông Chro) báo cáo lên chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn của huyện là có hơn 20 ha bắp giống NK67 và NK7328 thưa hạt và không hạt, thiệt hại 20%-60%. Đây là 2 giống bắp của Công ty TNHH Syngenta Việt Nam (đơn vị sản xuất) và do Công ty Bảo vệ Thực vật An Giang phân phối.

Trước đó, bắp vụ 1 của huyện Kông Chro cũng đã có 81 hộ dân của xã Đak Pơ Pho bị thiệt hại hơn 154 ha (63 hộ trồng giống NK67, 18 hộ trồng giống NK 7328); thị trấn Kông Chro có 2 hộ với diện tích 2,2 ha; xã Yang Trung có 6 hộ bị thiệt hại với diện tích 8,8 ha, cũng xảy ra hiện tượng trên. Ngoài ra, trong vụ 1 năm 2013, tại xã Đông (huyện Kbang) có 95 hộ dân cũng bị thiệt hại nặng khi gần 70 ha bắp đến thời kỳ ra trái thì nghẹn cờ, trái không phát triển, khô lá và chết cây, bị mất trắng và giảm năng suất khi trồng giống bắp NK67.

Còn tại xã Lơ Ku (huyện Kbang) có 42 hộ bị thiệt hại khi trồng giống bắp NK66, NK67 với tổng diện tích hơn 17 ha. Tất cả những diện tích bắp trên qua quan sát bên ngoài cho thấy bắp phát triển bình thường, cây to, cao khoảng 2 mét nhưng bên trong không có hạt hoặc chỉ lưa thưa vài hạt, trái bắp chỉ bằng ngón tay đã bị thối đen, bắp ra thành chùm, mọc mầm trong bắp... Thậm chí, nhiều cây còn không ra nổi trái đối với các giống NK66, NK67, NK7328.

Ông Huỳnh Quốc Bảo, ở thôn 7 (xã Đông, huyện Kbang) bức xúc cho biết: Gia đình trồng 2 ha bắp ở khu vực Tây sông Ba bằng loại giống NK67. Xuống giống xong thấy bắp lên đều và thời tiết thuận lợi nên gia đình tập trung chăm sóc kỹ hơn các năm trước. Bắp phát triển rất tốt, cây mập mạp và cao quá đầu người nhưng đến giai đoạn trổ cờ thì bị nghẹn cờ, bắp ra quả nhỏ, không phát triển và cây bị khô héo dần. Chỉ tiền cày, giống, phân bón gia đình đã bỏ gần 15 triệu đồng, chưa kể công lao động.

Tình trạng “trồng bắp thu cùi” không chỉ xảy ra ở gia đình ông Bảo mà với hàng trăm hộ dân khác; họ khóc dở, mếu dở khi lỡ gieo trồng giống bắp NK66, NK67, NK7328.

Cơ quan chức năng, nhà sản xuất và nhà phân phối nói gì?

Bắp không hạt đã làm nông dân huyện Kbang và Kông Chro thiệt hại hàng tỷ đồng. Nhiều hộ lâm vào cảnh nợ nần khi ký nợ tại các đại lý để lấy phân, giống đầu tư. Có hộ kinh tế gia đình chỉ dựa vào 1, 2 ha bắp nhưng giờ trắng tay. Thế nhưng trách nhiệm của đơn vị phân phối giống và nhà sản xuất giống thì như thế nào?

Phía Công ty phân phối và nhà sản xuất cho rằng nguyên nhân không phải do chất lượng giống. Những diện tích bắp không hạt tại xã Đak Pơ Pho (huyện Kông Chro) nhà sản xuất đưa ra lý do: thời tiết không thuận lợi, khâu chăm sóc và bón phân không cân đối dẫn đến hiện tượng trên. Còn với trường hợp ở xã Đông (huyện Kbang), phía Công ty cho rằng nguyên nhân không phải do giống bắp mà là do mầm bệnh trong đất.

Đối với người dân, bà con cho rằng kinh nghiệm hàng chục năm làm nông nghiệp và trồng bắp, chưa bao giờ xảy ra hiện tượng trên. Tại thời điểm chỉ xảy ra hiện tượng bắp không hạt do giống NK66, NK67, NK7328 thì tất cả các giống bắp khác cùng thời điểm, cùng khu vực vẫn phát triển bình thường. Do đó, nông dân khẳng định nguyên nhân là do giống bắp không đảm bảo.

Còn với chính quyền địa phương đã cho kiểm tra nắm tình hình thực tế đã kết luận: Các giống bắp khác trồng liền kề, xen kẽ với diện tích giống bắp lai NK67 (trồng cùng thời điểm và có chế độ chăm sóc như nhau) vẫn sinh trưởng phát triển tốt, cho năng suất cao. Do đó, đề nghị Công ty sản xuất và phân phối cần chia sẻ với nông dân rủi ro và sớm thực hiện hỗ trợ cho nông dân.

Tuy nhiên, với mỗi địa phương bị thiệt hại, phía Công ty lại có những cách “hỗ trợ” khác nhau và chưa thỏa đáng. Cụ thể, tại xã Lơ Ku (huyện Kbang), mỗi ha bắp bị thiệt hại chỉ nhận được 12 kg giống. Tại xã Đông (huyện Kbang) mức hỗ trợ đối với thiệt hại trên 70% được nhận 3 triệu đồng và 16 kg giống, thiệt hại dưới 70% được nhận 2 triệu đồng và 12 kg giống. Song người dân không dám nhận giống mà yêu cầu Công ty quy đổi ra thành tiền. Tại xã Đak Pơ Pho (huyện Kông Chro), Công ty hỗ trợ 50% giá trị thiệt hại với tổng số tiền hơn 264 triệu đồng cho 38 hộ. Tại xã Yang Trung (huyện Kông Chro), Công ty hỗ trợ 800 ngàn đồng/ha nhưng các hộ không thống nhất nên việc đền bù vẫn chưa giải quyết được. Khi thiệt hại bắp vụ 1 của người dân xã Yang Trung chưa giải quyết được thì vụ 2 trên địa bàn xã lại tiếp tục xảy ra hiện tượng bắp không hạt!?

Tình hình cho thấy chính quyền và các cơ quan chức năng phải nhanh chóng vào cuộc kiểm tra lại chất lượng giống bắp của nhà sản xuất và phân phối, khuyến cáo với người dân thận trong hơn khi sử dụng tránh lặp lại thiệt hại khi gieo trồng.