Nghêu Chết Trắng Ở Xứ Gò Công

Năm ngoái, nghêu nuôi khu vực ven biển Tân Thành (huyện Gò Công Đông, Tiền Giang) không có tình trạng chết hàng loạt như năm 2010 và 2011 nhưng niềm vui đó chưa trọn vẹn do nghêu giá thấp, khó tiêu thụ. Giờ đây, nghêu nuôi lại chết hàng loạt chưa rõ nguyên nhân khiến hàng trăm tỷ đồng của nông dân trôi theo bọt nước. 
Thiệt hại hàng trăm tỷ đồng

Theo UBND huyện Gò Công Đông, từ tháng 2/2013 đến nay, nghêu nuôi khu vực biển Tân Thành, huyện Gò Công Đông có hiện tượng chết bất thường trên diện rộng gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng cho nông dân nuôi nghêu. 
Ông Bùi Văn Tâm, nông dân nuôi nghêu ở ấp Kinh Ngang, huyện Gò Công Đông cho biết, mấy tháng nay, giá nghêu thương phẩm chỉ ở mức 19.000-21.000 đồng/kg, giảm tới 10.000-12.000 đồng/kg thời điểm này năm ngoái. Đến khi nghêu chết, thương lái không mua hoặc mua với số lượng ít nên người nuôi nghêu cũng khó có thể thu hoạch để chạy bệnh. Do giá rẻ, bán không được nên phần lớn nghêu nuôi ở bãi biển Tân Thành năm 2013 đều là nghêu lớn (nghêu tới cỡ thu hoạch) khiến cho đợt nghêu chết này càng gây thiệt hại nặng nề hơn các năm trước. 
Từ đầu năm đến nay, hoạt động nuôi nghêu của bà con ven biển Tân Thành gặp nhiều khó khăn do nghêu ốm, nhiều cát, giá nghêu sụt giảm mạnh trong khi nghêu nuôi các tỉnh phía Bắc liên tục đổ vào Nam với giá cả rẻ hơn cả nghêu nuôi tại địa phương. 
Ông Trần Văn Vinh, nông dân nuôi nghêu lâu năm, có nhiều nghiên cứu về đối tượng nuôi này và có trên 50 ha nuôi nghêu ở ấp Cầu Muống, xã Tân Thành, huyện Gò Công Đông cho biết, do nghêu thịt giá rẻ nên hàng trăm tấn nghêu tới cỡ bán thương phẩm gia đình từ cuối năm 2012 đến nay vẫn chưa thu hoạch. Hiện nay, nghêu nuôi ở các sân nuôi này đã “chết trắng” và hiện vẫn đang tiếp tục chết, ước tính bị thiệt hại trên 90%. 
“Đợt nghêu chết này coi như hàng chục tỷ đồng của gia đình tôi trôi theo bọt biển. Giờ chỉ biết chờ sóng biển cuốn vỏ nghêu đi để dọn sạch bãi và tiếp tục hy vọng vào vụ thả nuôi nghêu tới. Nghề nuôi nghêu ngày càng rủi ro, người nuôi nhiều kinh nghiệm như tôi cũng chưa biết tính sao. Mấy ngày nay, tất cả các chủ sân nghêu khu vực này cũng bỏ canh sân nghêu vì còn gì đâu mà canh”, ông Vinh chua xót nói. 
Ông Lê Hoàng Việt, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Gò Công Đông cho biết, theo số liệu thống kê từ bản tự khai thiệt hại của người nuôi nghêu vào chiều ngày 13/3 của UBND xã Tân Thành, diện tích nghêu nuôi bị thiệt hại tới thời điểm này là 1.121 ha, tỷ lệ nghêu bị thiệt hại là 50-70%, thậm chí có hộ bị thiệt hại 100%. Tổng sản lượng nghêu chết là 14.266 tấn với giá trị thiệt hại ước tính khoảng 250 tỷ đồng. Trong khi theo số liệu của Chi cục Thủy sản, diện tích nghêu đang thả nuôi khu vực ven biển Tân Thành năm 2013 là 1.129,9 ha. 
Chưa rõ nguyên nhân

Nông dân Trần Văn Vinh nhận định, nguyên nhân gây chết nghêu năm nay khác với năm 2010 và năm 2011. Nếu như hai năm trước, nghêu chết theo luồng nước, cứ 3-4 sân nghêu chết thì có một sân nghêu không chết và nghêu chết nhiều ở các sân nghêu ven bờ mà nguyên nhân có thể là do tảo độc. Năm nay, nghêu chết hàng loạt, khắp các sân nghêu trong khi độ mặn thấp và có liên quan đến sức gió, nên ô nhiễm môi trường có thể là nguyên nhân gây chết nghêu. 
“Thời điểm nghêu chết, gió chướng thổi mạnh khiến nước biển bị xáo trộn mạnh, các chất thải gây hại vốn lắng dưới đáy biển bị đảo lên, hòa tan vào nước biển và bị đẩy vào đất liền làm nghêu chết rải rác. Thực tế, chúng tôi thấy nhiều mẫu đá trầm tích dưới đáy biển bị sóng đẩy vào trong bờ mà trước đây chưa hề thấy. Hai ngày qua, gió ngừng thổi nên các chất độc này lắng xuống đáy, nghêu lại “ăn lọc” trúng các chất này nên chết nặng nhất trong từ đầu năm đến nay”, ông Vinh cho biết. 
Trong khi đó, kết quả quan trắc môi trường tại vùng nuôi nghêu tập trung khu vực ven biển Tân Thành của Chi cục Thủy sản Tiền Giang cho thấy, các yếu tố môi trường như: nhiệt độ, độ mặn, pH, COD… đều nằm trong giới hạn sinh trưởng và phát triển bình thường của nghêu nuôi. 
Hiện tại, các yếu tố dịch bệnh gây chết nghêu cũng đang được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thú y cùng với Trung tâm thú y vùng 4 tiến hành khảo sát, lấy mẫu nghêu chết kiểm nghiệm để tìm nguyên nhân gây bệnh. 
Vậy là tác nhân chính gây chết nghêu đến nay vẫn chưa tìm ra. Giờ đây nghêu tiếp tục chết, người dân cũng lại “hoang mang” vì không biết nghêu chết do đâu, làm thế nào để phòng trị. 
Để hỗ trợ phần nào thiệt hại cho người nuôi nghêu, ngành chức năng địa phương mong Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các đơn vị chức năng vào cuộc tìm tác nhân chính gây chết nghêu và bổ sung vào danh mục các loại dịch bệnh nguy hiểm được công bố dịch để người nuôi nghêu được hỗ trợ khôi phục sản xuất theo Quyết định 49 của Thủ tướng Chính phủ.