Lận đận… con tôm

Thua lỗ đủ đường

Cánh đồng tôm rộng hàng ngàn hécta ở xã Ngọc Tố (Mỹ Xuyên - Sóc Trăng) những ngày này vắng lặng lạ thường. Đi dọc các ấp Hòa Muôn, Nguyễn Văn Mặn… không còn thấy cảnh người dân nhộn nhịp chăm sóc hay thu hoạch tôm như trước; hầu hết những chòi tôm im lìm, còn ruộng tôm thì trơ đáy dưới cái nắng gay gắt như đổ lửa. Ông Lê Văn Khởi, ngụ ấp Hòa Muôn (xã Ngọc Tố) chua chát nói: “Tình hình năm nay căng thẳng như sợi dây đàn khi giá tôm liên tục giảm.

Hiện tôm thẻ loại 100 con/kg, thương lái chỉ mua giá 75.000 đồng; loại 90 con/kg giá 80.000 đồng; tôm sú loại 20 con/kg giá 230.000 đồng, loại 30 con/kg giá 160.000 - 180.000 đồng… bình quân giảm từ 30.000 - 50.000 đồng/kg so thời điểm đầu năm 2015. Trong khi giá tôm nguyên liệu giảm mạnh thì giá điện, thức ăn, thuốc thú y… đều tăng cao, khiến người nuôi tôm như ngồi trên lửa”. Không chỉ thua thiệt về giá, vụ này ông Khởi thả 5 công nuôi tôm thẻ chân trắng.

Dù chăm sóc theo đúng quy trình, nhưng ao tôm của ông chưa đầy 1 tháng sau đã xuất hiện dịch bệnh gan tụy làm chết tôm tràn lan, thiệt hại hơn 30 triệu đồng. Cùng cảnh ngộ, ông Nguyễn Văn Khoái, ngụ xã Ngọc Tố thở dài: “Tui mới thả 2 ao tôm thẻ trên diện tích 1ha. Lúc đầu tôm phát triển bình thường, nhưng sang tuần thứ hai đã xuất hiện bệnh và chết rải rác và sau đó “đi toi hết”, thiệt hại khoảng 70 triệu đồng”. Thống kê mới nhất của UBND xã Ngọc Tố cho thấy, những ngày qua nông dân trong xã thả giống được 247ha tôm thẻ theo dạng công nghiệp và bán công nghiệp; tuy nhiên, số diện tích thiệt hại lên đến khoảng 40%. Một tỷ lệ đáng báo động.

Ở Bến Tre, nhiều hộ nuôi tôm cũng gặp tình cảnh tương tự. Ông Lê Hoàng Vũ, ở xã Bình Thới, huyện Bình Đại cho biết, giá tôm hiện giờ đang thấp nhất so với nhiều năm qua. Tôm thẻ loại 100 con/kg thương lái mua chỉ 70.000 - 75.000 đồng, tính ra thấp hơn chi phí giá thành nuôi. Với những hộ nuôi không đạt thì chi phí còn cao hơn và thua lỗ nặng hơn. Bà Trương Thị Ánh, ở xã Bình Trị, huyện Kiên Lương (Kiên Giang) nhìn nhận: “Người nuôi tôm đang hết sức thất vọng bởi từ đầu năm tới nay giá cứ liên tục giảm. Mặt khác, rất nhiều nơi cứ thả giống xuống là chết la liệt mà không rõ nguyên nhân. Tình hình này nếu kéo dài, người nuôi sẽ thua thiệt đủ đường”.

Mỏi mắt… chờ mưa!

Sở NN-PTNT các tỉnh ĐBSCL cho rằng, giá tôm trong nước giảm mạnh là do sản lượng tôm nuôi ở một số nước trong khu vực như Thái Lan, Ấn Độ… đã phục hồi nên nguồn cung trên thị trường tăng lên, dẫn đến cạnh tranh đầu ra quyết liệt. Trong khi đó, nhu cầu nhập khẩu tôm trên thế giới đang giảm về lượng lẫn giá, khiến các nước xuất khẩu tôm gặp khó khăn. Cụ thể, trong quý 1-2015, xuất khẩu mặt hàng tôm của nước ta giảm trên 28% so cùng kỳ năm ngoái. Đáng lo nhất là những thị trường lớn như Hoa Kỳ, Nhật Bản đều giảm mạnh việc nhập tôm của Việt Nam (Hoa Kỳ giảm hơn 55%, Nhật Bản giảm hơn 27%).

Ngoài ra, một số nước còn đưa ra các rào cản kỹ thuật làm trở ngại lớn cho việc xuất khẩu tôm. Trước tình hình trên, các nhà chuyên môn dự báo, 2015 sẽ là một năm đầy thách thức cho xuất khẩu tôm của Việt Nam. Nếu con tôm gặp trở ngại thì chỉ tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD về thủy sản trong năm 2015 sẽ khó đạt, bởi tôm là mặt hàng chủ lực của ngành thủy sản.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam lưu ý, gần đây một số lô hàng xuất khẩu tôm bị các nước trả về, vì vậy các doanh nghiệp hết sức thận trọng khi kiểm tra chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm. Hiện tại thị trường tiêu thụ đang yếu, giá giảm… vì thế không vội đẩy mạnh xuất khẩu, mà cần chuẩn bị nguồn hàng đảm bảo chất lượng để sẵn sàng tăng tốc khi thị trường khởi sắc trở lại trong thời gian tới.

Cũng do tác động giá tôm giảm và dịch bệnh tràn lan, nên nhiều địa phương ở ĐBSCL khuyến cáo nông dân tạm ngưng thả giống. Ông Lê Vũ Minh, Chủ tịch UBND xã Thạnh Phước, huyện Bình Đại (Bến Tre), cho biết: “Con tôm là thế mạnh của xã, nhưng trong điều kiện bất lợi hiện nay nên xã tuyên truyền người dân tạm ngưng xuống giống. Lúc này thời tiết vẫn nắng nóng gay gắt… nếu thả giống sẽ bị thiệt hại. Để giảm thiểu dịch bệnh phải chờ vài cơn mưa lớn xuất hiện, khi đó nhiệt độ nước trong hồ nuôi tôm mới hạ được”.

Theo “Vua tôm” Võ Hồng Ngoãn, ở thành phố Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu), vụ tôm nuôi hiện nay đã trễ hơn một tháng, song người nuôi cần bình tĩnh không nên tiếp tục thả giống lúc này, mà chờ thời điểm thuận lợi về thời tiết lẫn giá cả mới thả lại. Mặt khác, cần lưu ý việc tôm thẻ chân trắng đang “lâm bệnh” và giá giảm mạnh; trong khi giá tôm sú chỉ giảm nhẹ và ít bệnh hơn. Vì vậy, người nuôi cần suy tính kỹ hơn việc chọn giống nuôi trong điều kiện hiện nay.