Hà Tĩnh vượt tiến độ

Nhằm tìm ra giải pháp phát triển bền vững ngành cá tra ĐBSCL, vừa qua, tại Đồng Tháp, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp Sở NN-PTNT Đồng Tháp tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề “Sản xuất cá tra theo chuỗi giá trị vùng ĐBSCL” thu hút nhiều chuyên gia, DN và người nuôi cá tra tham dự.

Cá tra là loài thủy sản đặc hữu của ĐBSCL với diện tích 5.500 ha.

Trong những năm qua, XK cá tra có tốc độ tăng trưởng cao, đóng góp rất lớn vào tổng kim ngạch XK thủy sản của cả nước.

Sản phẩm từ cá tra đã khẳng định vị trí và trở thành đối tượng XK chủ lực của ngành thủy sản Việt Nam.

Tuy nhiên, thời gian gần đây cá tra xuất hiện nhiều điểm yếu, mất dần thị trường, Theo đó, đến cuối năm 2018, địa phương này dự kiến sẽ hoàn thành xây dựng, lắp đặt 3,6 nghìn bể khí biogas. Thế nhưng đến cuối tháng 9/2015, Hà Tĩnh đã hoàn thành trên 75% chỉ tiêu, kế hoạch đề ra.

Hà Tĩnh quyết tâm làm xong các hợp phần do địa phương thực hiện vào năm 2016 và đang lên kế hoạch xin bổ sung kinh phí xây dựng, lắp đặt thêm bể khí biogas trước nhu cầu ngày càng lớn của các hộ chăn nuôi.

Ông Nguyễn Xuân Hoan, GĐ Dự án Hỗ trợ nông nghiệp các bon thấp Hà Tĩnh cho biết:

Đây là một dự án hỗ trợ, không đầu tư 100% nên việc thực hiện sẽ gặp một số khó khăn nhất định. Nhất là khi các hộ chăn nuôi tại địa phương chưa nhận thức được ý nghĩa của việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Thế nhưng, nhờ công tác tuyên truyền, chỉ một thời gian ngắn sau khi dự án triển khai các mô hình đã mang lại hiệu quả tốt cho người chăn nuôi nên có sức lan tỏa, phủ sóng rộng...

Dự án LCASP triển khai sẽ giúp người chăn nuôi tận dụng dụng tối đa phế phụ phẩm vào việc SX khí sinh học, đồng thời góp phần tích cực vào việc giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường; phát triển chăn nuôi nông hộ và chăn nuôi trang trại theo hướng bền vững. 

Các hộ chăn nuôi sẽ tự tạo ra nguồn năng lượng sạch; cải thiện sinh kế và nâng cao chất lượng đời sống cho chính họ.

Xác định như vậy, nên mặc dù Hà Tĩnh bắt tay vào triển khai thực hiện muộn hơn so với các địa phương khác nhưng chính quyền các địa phương đều đã xắn tay vào cuộc tích cực.

Sau khi cử đoàn đi tham quan công tác triển khai dự án tại một số tỉnh phía Bắc, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành quyết định chỉ đạo các địa phương thực hiện dự án gắn với xây dựng tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM.

Ở những huyện có dự án, Trung tâm Ứng dụng KHKT và bảo vệ cây trồng, vật nuôi đã được phân công phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý dự án để cùng triển khai thực hiện.

Tỉnh Hà Tĩnh hiện có trên 100.000 hộ chăn nuôi lợn có số lượng lợn từ 5 con trở lên đang có nhu cầu và tiềm năng để xây dựng, lắp đặt bể khí biogas.

Vì thế, Ban quản lý dự án đang lên kế hoạch để xin thêm nguồn vốn nhằm bổ sung kinh phí để địa phương có điều kiện thực hiện thêm hàng nghìn công trình biogas mới (ngoài kế hoạch được duyệt) trong thời gian tới.

Việc quan trọng đầu tiên nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng các công trình chính là công tác tập huấn, tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho người dân và các hộ chăn nuôi.

Đã có trên 20 tổ xây dựng, lắp đặt công trình biogas trên địa bàn tỉnh được hình thành.

Các thành viên được tập huấn cụ thể về kỹ thuật xây, lắp, quy trình thực hiện việc đăng ký, giám sát, kiểm tra, thẩm định.

Để đảm bảo cho dự án đạt hiệu quả và nhất là tính bền vững, quá trình thực hiện xây lắp các công trình, các thành viên giám sát được UBND các huyện cử xuống địa bàn nắm chắc tình hình triển khai.

Việc kiểm tra, nghiệm thu từng công đoạn được thực hiện chặt chẽ, tránh thất thoát, lãng phí, tránh nhầm đối tượng…

Sau khi thực hiện xong các công trình, hồ sơ được hoàn thiện gửi về Ban quản lý dự án, kinh phí hỗ trợ (3 triệu đồng/công trình) sẽ lập tức được Ban quản lý chuyển đến tận hộ dân thông qua đường bưu điện. 

Điều đáng mừng là chỉ sau gần 2 năm thực hiện dự án, tỉnh Hà Tĩnh đã xây dựng, lắp đặt được 2.700/3.600 công trình bể khí biogas, đứng sau Bắc Giang và Bình Định.

Theo ông Hoan, trong số các công trình đã được thực hiện có trên 20% hộ chăn nuôi đăng ký xây dựng bể khí biogas, 80% số hộ còn lại đăng ký lắp hố ga bằng chất liệu composite.

Đến nay Ban quản lý dự án đã hoàn tất hồ sơ và giải ngân cho trên 2,2 nghìn công trình (6,6 tỷ đồng).

người nuôi thua lỗ...

Theo Tổng cục Thủy sản, đến giữa tháng 6/2015, diện tích nuôi thả mới cá tra là 1.959 ha (tăng 0,21% so với cùng kỳ), diện tích thu hoạch là 1.857 ha (giảm 0,51% so với cùng kỳ), sản lượng đạt trên 500 tấn/ha, tập trung ở các tỉnh Đồng Tháp, Bến Tre, An Giang, TP Cần Thơ.

Khó khăn chủ yếu là chi phí SX tăng, tỷ lệ cá sống thấp, hao hụt cao, lợi nhuận không có.

Nuôi ồ ạt không quy hoạch, cơ cấu sản phẩm không hợp lý, chất lượng giảm sút. XK cá tra Việt Nam gặp nhiều thử thách và rào cản như dư lượng kháng sinh trong sản phẩm, chính sách thương mại...

Để đảm bảo người nuôi cá lãi 500 - 1.500 đ/kg cần phải đẩy mạnh liên kết SX

Ông Trương Đình Hòe, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2015, diện tích nuôi cá tra của ĐBSCL giảm 3,7% so với cùng kỳ.

Việc XK sang thị trường Mỹ, EU... giảm mạnh. Tuy nhiên thị trường Trung Quốc và Hồng Kông lại phát triển mạnh mẽ.

Ông Kim Văn Tiêu, PGĐ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh, để cá tra Việt Nam phát triển bền vững thì phải thực hiện SX theo chuỗi liên kết. Cốt lõi là việc phân chia lợi ích phải minh bạch giữa người nuôi và DN, đảm bảo người nuôi có lợi nhuận.

Cần tăng cường triển khai nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP để đảm bảo XK, hướng đến hội nhập TPP trong tương lai.

Theo các chuyên gia, đây là thị trường đầy tiềm năng, mặc dù cũng có những rủi ro nhất định nhưng là giải pháp nhằm giúp giải quyết khó khăn cho 

DN và người nuôi. Tại diễn đàn, nhiều vấn đề được DN và người nuôi quan tâm và đưa ra thảo luận như chất lượng sản phẩm cá tra Việt Nam hiện nay;

Hỗ trợ của Nhà nước về đăng ký chứng nhận VietGAP; làm thế nào để hạ giá thành sản phẩm; xây dựng thương hiệu cá tra Việt Nam; nuôi theo chuỗi giá trị liên kết...

Ông Nguyễn Văn Út, người nuôi cá tra ở huyện Châu Thành, Đồng Tháp đặt câu hỏi: “Nông dân nuôi cá tra theo tiêu chuẩn VietGAP được hỗ trợ như thế nào?"

Thành viên của Ban cố vấn trả lời:

"Đồng Tháp đang thực hiện việc hỗ trợ để liên kết nông dân nuôi cá tra thành các Tổ hợp tác hoặc các HTX dựa trên các vùng nuôi quy hoạch, dự án cụ thể để chứng nhận đạt chuẩn VietGAP".

Một đại biểu tại Sóc Trăng đặc vấn đề: “Làm thế nào để giảm tỷ lệ hao hụt trong nuôi cá tra?"

Đại diện Ban cố vấn trả lời, nguyên nhân tỷ lệ hao hụt cao là do chất lượng con giống ban đầu chưa sạch bệnh, người nuôi sử dụng kháng sinh quá mức cho phép, thay đổi môi trường sống và ô nhiễm nguồn nước.

Giải pháp tốt nhất là người nuôi nên tìm đến những cơ sở có uy tín, đảm bảo chất lượng con giống...

Để nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo số lượng cá tra nguyên liệu, đồng thời nâng cao giá trị kinh tế, giảm thiểu việc hao hụt, thua lỗ của người nuôi thì việc liên kết chuỗi giá trị cá tra từ sản phẩm đầu vào cho đến chất lượng đầu ra là rất quan trọng. 

Trong đó, DN đóng vai trò quyết định. Người nuôi tự lo vốn đầu tư, Cty đầu tư một phần, giá bán theo thị trường, đảm bảo người nuôi có lãi từ 500 - 1.500 đồng/kg.

Đồng Tháp là tỉnh có diện tích nuôi cá tra lớn nhất ĐBSCL với gần 1.500 ha, trong đó vùng nuôi của DN trên 1.000 ha. Ông Như Văn Cẩn, PGĐ Sở NN-PTNT Đồng Tháp cho biết:

Hơn 3 năm nay, giá cá biến động khiến người nuôi thua lỗ từ 1.000 - 2.000 đồng/kg. Trước tình hình này, nhiều mô hình thực hiện liên kết chuỗi giá trị với Cty Vĩnh Hoàn, Hùng Cá, Hoàng Long… bước đầu mang lại hiệu quả.