Giảm Trồng Lúa, Tăng Sản Xuất TACN
Tình hình tiêu thụ nông sản, nhất là lúa gạo đang hết sức khó khăn do dư thừa sản phẩm. Tháo gỡ khó khăn này thế nào?
Phóng viên trao đổi với TS Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm Tư vấn chính sách nông nghiệp (Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn).
Thưa ông, hiện nay, nhiều mặt hàng nông sản chủ lực của nước ta như lúa gạo, cà phê, thủy sản… đang gặp rất nhiều khó khăn trong tiêu thụ, tình hình đó phản ánh điều gì?
- Theo tôi, ở đây có nguyên nhân chính là vấn đề cung - cầu các loại sản phẩm. Theo đó, trong tương lai xu hướng là phải chuyển những ngành hàng có cạnh tranh thấp sang những ngành hàng có cạnh tranh cao hơn. Ví dụ, trong trồng trọt có thể giảm đất lúa, chuyển sang sản xuất thức ăn chăn nuôi, tập trung vào phát triển các mặt hàng như cao su, hồ tiêu, điều… có lợi thế cạnh tranh.
Đối với cơ cấu các ngành, cần chuyển bớt trồng trọt sang chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Còn trong từng ngành hàng, thì cần tạo ra giá trị gia tăng mới cao hơn. Ví như, đẩy mạnh phát triển dịch vụ chế biến, phát triển công nghiệp dịch vụ hỗ trợ nông nghiệp tạo ra giá trị mới để nâng cao thu nhập cho người dân và góp phần phát triển bền vững cho nông nghiệp của nước ta.
Một trong những nguyên nhân dẫn tới việc chúng ta thường hay rơi vào điệp khúc được mùa - rớt giá là do không dự báo được thị trường. Về lâu dài chúng ta có nên tiếp tục tăng sản xuất lúa gạo?
- Rõ ràng là sản xuất phải theo nhu cầu của thị trường. Trong tương lai, ngũ cốc người ta sẽ chỉ ăn như thế, thậm chí giảm, nhất là gạo cũng chỉ vừa phải thôi. Trong khi đó, người ta sẽ tăng nhu cầu thủy sản, thịt, rau quả, nhu cầu về cây dược liệu… để tăng sức khỏe.
Chúng ta phải có định hướng, kể cả mặt đầu tư nhà nước, thu hút đầu tư tư nhân, cũng như về mặt chính sách để phù hợp với nhu cầu tiêu dùng. Ngoài ra, hiện nay nguồn lực cũng khan hiếm, đất ít đi, nước ít đi, kể cả lao động cũng ít đi. Chúng ta làm sao phải bảo vệ được tài nguyên, bảo vệ môi trường, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Mặc dù Nhà nước đã đầu tư khá nhiều cho nông nghiệp, song có vẻ đầu tư vẫn chưa “tới”, chưa “trúng”, theo ông cần thay đổi như thế nào?
- Thực tế cho thấy, phần đầu tư Nhà nước cho ngành nông nghiệp vẫn rất hạn chế, nhất là trong điều kiện ngân sách eo hẹp, ảnh hưởng của suy thoái kinh tế. Riêng về việc làm sao thu hút được doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp là vấn đề đau đầu nhất. Hiện nay, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn rất ít và nhỏ lẻ và yếu ớt. Bởi muốn đầu tư vào nông nghiệp, các doanh nghiệp cũng cần phải đảm bảo được các điều kiện như đầu tư vào đô thị, gồm hệ thống đường, điện... Đặc biệt, phải có gói hỗ trợ ưu đãi đặc biệt và cụ thể để các doanh nghiệp tham gia vào đầu tư. Hiện các ngân hàng có triển khai vào khu vực nông nghiệp, nông thôn nhưng vẫn rất khó tiếp cận vốn.
Sản xuất nông nghiệp ở nước ta vẫn là nhỏ lẻ, thiếu liên kết, sản phẩm nông sản khó tiêu thụ. Theo ông, nông dân cần phải liên kết thế nào?
- Tôi cho rằng biện pháp cần thiết là phải hỗ trợ cho nông dân, tăng liên kết, tổ chức lại để doanh nghiệp hỗ trợ đầu ra cho nông dân. Mặt khác, chúng ta phải có các chính sách để làm sao khuyến khích tích tụ đất đai cho sản xuất lớn, cơ giới hóa, giúp chuyên môn hóa nông nghiệp, nông thôn. Những hộ làm nông nghiệp không tốt thì hỗ trợ họ chuyển đổi ngành nghề. Đồng thời, chúng ta cần tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng để thu hút đầu tư vào khu vực nông nghiệp, nông thôn, từ đó mới tạo được môi trường sản xuất, kinh doanh và nâng cao năng lực cho người dân.
Xin cảm ơn ông!
Có thể bạn quan tâm
Cùng với gói 3.000 tỷ mà Ngân hàng Đầu tư -Phát triển (BIDV) đã công bố cho ngư dân vay vốn ưu đãi, với lãi suất 3%/năm (có sự tài trợ của Nhà nước), các ngân hàng thương mại trên địa bàn Quảng Ngãi đã có hàng loạt các chính sách hỗ trợ ngư dân bám biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Càng gần đến cuối năm, thịt ngoại đổ vào thị trường Việt Nam ngày càng nhiều. Đặc biệt là mấy tháng qua, với việc Nga cấm nhập khẩu thịt từ Mỹ, EU, khiến các nhà xuất khẩu tiếp tục đổ xô vào Việt Nam như một thị trường đầy tiềm năng. Với ưu thế về chất lượng, giá cả, thịt ngoại đang dần lấn át thịt nội, khiến người chăn nuôi khốn đốn...
Tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, nơi có diện tích cây vải thiều lớn nhất miền Bắc, chiều 18-6 có hàng trăm xe tải, xe container vẫn nối đuôi nhau chờ nhận hàng. Theo tìm hiểu của chúng tôi, năm nay thị trường vải tại Lục Ngạn chủ yếu được các thương lái ở các tỉnh phía Nam mua. Thương lái Trung Quốc mua vải tại Lục Ngạn năm nay giảm so với nhiều năm trước.
Vài năm trước, có thể thấy cánh đồng này sớm muộn nông dân cũng bỏ đất hoang nên thành phố đã cho quy hoạch. Tuy nhiên, sau khi thấy đất cứ bỏ hoang do “dự án treo”, mới đây vài nông dân tiếc đất lại xách cuốc ra đồng khai mương, cày đất tiếp tục trồng lúa. Theo anh Hoàng Minh Lành, một nông dân ở đây, giờ đất này hoàn toàn không thể trồng lúa được vì nguồn nước và đất đã bị ô nhễm nặng.
Ông Ái cũng cho biết do thời tiết thất thường nên một số diện tích lúa trong vụ này cũng bị ảnh hưởng, làm đổ ngã khoảng 60ha. Riêng tại huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp hiện cũng có hơn 100ha lúa hè thu bị ngã đổ.