Đặc Tính Cây Quýt Hồng Và Đất Trồng

1. Đặc tính cây Quýt Hồng và đất trồng

- Phát triển nhanh, lá lớn xanh đậm, đuôi lá hơi vểnh lên, trồng sau 1 năm tốt nhanh như cam.

- Không chịu đất phèn, do đó đất bờ cũ trồng mau phát triển hơn đất mới lên bờ.

- Đối với cây từ 1 – 2 năm tuổi dường như loại đất nào trồng Quýt Hồng cũng tốt (sét vàng hay đất ruộng lớp mặt và đất bùn bồi).

- Từ ba năm trở lên mới phân biệt được loại đất nào quýt chịu và bền, vì nghề làm vườn Quýt Hồng của ta hiện nay có tính cách bắt chước và lan truyền theo kinh nghiệm chớ chưa có một cơ quan chuyên môn nghiên cứu và quy hoạch xem vùng đất nào trồng được và đất nào trồng không được.

- Theo kinh nghiệm của người làm vườn lâu năm, vườn nào có đem vào một lớp mặt đất ruộng thì cây bền hơn, vườn đào mương to đủ đất tại chỗ khỏi phải nông đất thêm.

- Đặc biệt là đất bùn bồi (loại đất gần sông) trồng Quýt Hồng cây mau suy (vàng lá chết yểu trước khi có trái hoặc có trái vài ba mùa rồi cũng chết lần).

- Quýt Hồng không chịu nước đọng gốc vì vật vùng đồng bằng Cửu Long, nhất là nơi nào đất thấp quá không trồng được. Những nơi này muốn làm vườn phải đắp bờ thật cao và về mùa khô thì quá hốc. Tỉnh Cần Thơ vùng Phong Điền, Cầu Nhiếm, Ô Môn và một phần của Đồng Tháp giáp Cần Thơ tương đối dễ trồng vì mực nước sông lên xuống nhanh. Riêng tỉnh Đồng Tháp dọc theo bờ Sông Hậu, vùng Lai Vung vườn Quýt Hồng phát triển tương đối mạnh về số lượng và chất lượng, màu da trái quýt rất đẹp.

Tóm lại, cây Quýt Hồng chịu tưới nước nhưng rất kỵ nước đọng rễ hoặc ngập gốc. Vùng đất đỏ hoặc đất cát như Thủ Đức, Bà Rịa, Long Thánh, v.v…trồng được nhưng lại thiếu nước về mùa khô nên cây phát triển chậm, lá không xanh và trái nhỏ.

2. Đặc tính trái quýt

Trái Quýt Hồng rất to, lõm đít, hơi dẹp chứ không tròn trái như Cam hay Quýt Đường. Lúc chưa chín màu xanh ăn rất chua, lúc chín màu vàng anh hoặc vàng sậm. Vỏ mỏng hay dầy cũng tùy theo đất và cách dùng phân. Trái thật chín vị ngọt mặn.

Trái Quýt Hồng có tính cách quý phái như Nho, Bôm với màu vàng tươi tắn sang trọng, nên thường dùng nó vào những ngày lễ, tết để chưng, cúng hoặc làm quà cáp biếu xén. Vì vậy làm vườn Quýt Hồng phải tính ngày để tưới cho cây ra trái đúng vào dịp lễ, tết thì giá trị kinh tế càng cao.

3. Mô hình vườn Quýt Hồng

Vì đặc tính ưa tưới nước nhưng không chịu nước đọng rễ, nên người ta không để bề mặt vườn rộng như các loại cây ăn trái khác.

Có hai loại hình vườn Quýt Hồng

a. Vùng đất không ngập nước, vườn có bề mặt rộng.

Ta cũng phải lên liếp thấp. Mỗi liếp trồng được 2 hay 3 hàng quýt. Hoặc nếu không lên liếp thì cũng đào rãnh nhỏ, sâu để thoát nước về mùa mưa.

b. Vùng đất thấp, ngập về mùa nước lũ và thiếu nước về mùa khô, ta phải đào mương lên bờ. Mặt bờ rộng từ 4 – 6m. Chiều cao đảm bảo nước không ngập. Nếu không đắp bờ cao được thì xung quanh vườn phải có bờ bao giữ nước về mùa nước ngập.

Nhưng dù loại hình nào thì mặt bờ, liếp cũng không để nước ngập và đọng gốc quýt.

Trong vườn Quýt Hồng, người ta thường trồng xen thêm vài loại cây ăn trái khác như chuối, đu đủ v.v…khi quýt còn nhỏ và triệt hạ dần khi quýt được 2 năm tuổi trở lên. Tuy nhiên, hiện nay có khuynh hướng không trồng xen bất cứ loại cây gì trong vườn để quýt mau phát triển và tàn lớn.

Quýt Hồng trồng dày hoặc bị rợp thì ít tàn trái chậm chín và không tốt mau nhưng quýt lại chịu có cây che bóng cao hơn nó. Nên người ta thường trồng tràm hoặc loại cây ăn trái cao xung quanh bờ bao vườn để vừa che bóng vừa cản gió.

4. Định tính từng loại cây giống và cách trồng

a. Chuẩn bị đất trồng:

Thường có đất thì trồng được nhưng chúng ta không nên vội. Với đất mới đào mương lên bờ hay mới chở đất ruộng nong vào, chúng ta cũng nên để đất khô ráo và đắp mô thấp dễ thoát nước khi tưới cây con. Hoặc là vườn tạp vườn mới đốn cây để trồng quýt đặc sản, ta cũng phải sửa sang lại bờ mương và móc sạch gốc rễ cây cỏ, lau sậy, để sau này khi trồng quýt rồi gốc cây tạp còn sống khó diệt và chúng hút bớt dinh dưỡng của quýt. Mặt khác cũng để phòng tránh sâu bệnh về sau.

Trong khi chờ đợi trồng, ta nên giâm quýt giống vào vườn ươm để chờ mùa thuận lợi đem ra trồng đỡ phải tưới nhiều và ít hao cây giống.

b. Đặc tính từng loại cây giống:

Có ba loại cây giống: cây con, nhánh chiết và cây tháp (ghép). Có lẽ vì chưa có loại cây giống nào có đặc tính ưu việt, nên hiện nay trong vườn quýt thường trồng lộn xộn cả hai ba loại cây giống.

Cây con: thân to, tàn lớn, trái to, sống lâu nhưng chậm có trái (từ 4 năm tuổi trở lên mới có trái đầu). Rễ cái ăn thẳng và sâu xuống đất nên dễ bị thối rễ. Người ta thường chiết ngang gốc để trồng khi cây con giảm được 1 năm tuổi.

Nhánh chiết:

- Nhánh chiết từ cây con (từ 3 – 5 năm tuổi) cây phát triển mạnh, nhiều chồi vượt và cành thứ cấp, tàn lớn, trái to và mau có trái hơn cây con (từ 3 năm tuổi trở đi là cho có trái được).

- Nhánh chiết từ cây mẹ nguyên là nhánh chiết: cây phát triển hơi chậm nhưng lại mau có trái. Nếu cây sung đủ tàn 2 năm tới 2 năm rưỡi có thể để trái được. Tuy nhiên để trái quá sớm cây sẽ chậm lớn và mau suy. Thường thì cây chiết nhiều đời, trái sai nhưng không to. Ta nên lưu ý gầy giống để trồng tối đa là ba đời từ cây mẹ nguyên là một cây con do hột gây ra.

Cây tháp (ghép):

- Quýt Hồng tháp gốc Chanh: cây phát triển nhanh, chịu đựng được nắng hạn và ngập nước, không thối rễ nếu đị đọng nước.

Tóm lại gốc Chanh có đủ yếu tố gốc thấp đối với vùng đồng bằng ngập nước ngày.

- Quýt Hồng tháp gốc Bưởi, Cam: cây phát triển chậm hơn gốc Chanh, sống lâu, thân to tàn lớn, ít chết bậy nhưng vẫn không chịu ngập nước và vẫn mắc phải vài bệnh thông thường của Cam và Bưởi.

- Quýt Hồng tháp nhờ vào gốc Cam, Bưởi, Chanh có sẵn:

Trên thân Cam, Bưởi, Chanh lâu năm có nhửng tược non, ta có thể “gởi” vào đó những tược Quýt Hồng mà khỏi phải đốn cây Cam, Bưởi để trồng lại quýt. Nhờ vậy ta đỡ mất thời gian chăm sóc và có trái nhanh hơn trồng lại một cây con.

c. Cách trồng:

Thời tiết miền Nam thích hợp cho thời kỳ trồng cây giống đỡ hao và đỡ tưới từ tháng 4 – 8 AL. từ tháng 9AL trở đi, nếu đem trồng bộ rễ cây con chưa phát triển lại gặp mùa đông đến và trời ít mưa, cây sẽ chậm lớn và hao nhiều.

Trước khi xuống cây giống ta nên phân khoảng đấp mô thấp. Mục đích là dễ thoát nước khi tưới hoặc mưa đọng. Hiện nay những vườn Quýt Hồng cũng không có quy định khoảng cách giữa hai cây. Tùy theo ý thích của mỗi người có đất nhiều hay ít. Tuy nhiên không nên dày quá 2,5m và thưa quá 4,5m.

- Trồng thưa cây cho tàn lớn, trái sai và tốt màu.

- Trồng dày cây ít nhánh, trái thưa, ánh sáng quang hợp không đều nên trái thường chậm chín.

Có hai cách xuống giống:

- Trồng từ từ mỗi ngày một ít vào buổi chiều trời mát.

- Hoặc trồng hàng loạt. Ta nên lựa những ngày tiết trời tương đối mát hay có hiện tượng mưa bão. Nhưng trồng bằng cách nào thì vẫn phải cẩn thận buộc gượng từng cây một vững chắc, để tránh gió lung lay xiên vẹo, cây giống ít hao và mau bắt rễ.

Khi trồng một cây con nên tỉa bớt nhánh ngang gần gốc. Mỗi gốc bỏ một ít phân chuồng trộn tro trấu hoặc rơm mục để rễ mau bắt đất.

Cây Quýt Hồng phát triển thẳng và đâm nhiều chồi vượt và cành thứ cấp, ta nên trồng thẳng đứng vì trồng nghiêng cây chỉ phát triển chồi vượt nên chậm có trái.