Có thể khắc phục hiện tượng nghêu chết?

Chết bất thường và kéo dài... thất vọng

Ông Mai Văn Tiến - Giám đốc HTX Thủy sản Rạng Đông cho biết: “Những năm qua, khoảng giữa tháng 3, khi nắng gắt, nước biển tăng độ mặn thì nghêu bắt đầu chết lai rai đến khoảng tháng 6. Dưới sự thay đổi đột ngột của thời tiết chuyển sang mưa thì nghêu sẽ chết trong vài đám mưa đầu mùa. Lúc nhiệt độ môi trường sống ổn định, khoảng đầu tháng 7 là nghêu phát triển rất tốt, nghêu mập lên nhanh và bắt đầu sinh sản. Năm nay, khi môi trường nước, nhiệt độ, lượng mưa cơ bản đã ổn định thì nghêu cũng vẫn tiếp tục chết. Từ tháng 3 đến nay, dù tập trung khai thác cũng không bù nổi chi phí bỏ ra nên xã viên chưa được chia hoa lợi lần nào. Các xã viên cũng không mặn mà với công việc khai thác nghêu nữa”.

Tình hình đang diễn ra tại HTX Thủy sản Đồng Tâm cũng không lạc quan gì hơn. Ông Lê Ngọc Phú - Giám đốc HTX nói: “Đến nay, tình hình nghêu chết đã cơ bản được kiểm soát, nghêu con cũng xuất hiện trở lại. Chẳng biết rồi đây sẽ còn điều gì ảnh hưởng đến sức khỏe nghêu nữa hay không. Việc làm ăn dựa vào thiên nhiên ngày càng khó khăn”.

Theo nhiều bà con xã viên ở 2 xã Thừa Đức và Thới Thuận, trước tình hình nghêu chết như năm nay, họ không còn trông mong nhiều vào thu nhập từ HTX như trước nữa. “Thay vì ưu tiên cào thuê sân nghêu, mấy tháng qua, gia đình tôi đi cào sò và đặt đú ngoài sông. Tôi cào được 100 con nghêu thì có đến 80 con chết thối” - một xã viên ở ấp Thới An, xã Thới Thuận nói.

Ông Nguyễn Quốc Khanh - Chủ tịch UBND xã Thới Thuận cho biết: Trước tình hình nhiều tháng liền HTX sản xuất không có lãi, UBND xã đã đề nghị Ban chủ nhiệm HTX ứng tiền quỹ để chia cho bà con nhằm chia sẻ phần nào chi phí sinh hoạt gia đình.

Theo số liệu của Chi cục Thú y thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), đến cuối tháng 6-2015, HTX Thủy sản Đồng Tâm phát hiện trên tổng số 650ha diện tích nghêu đang nuôi, có khoảng 40ha ở giai đoạn từ 100 - 150 con/kg bị chết bất ngờ, gây thiệt hại từ 30 - 60% và khoảng 25ha bị thiệt hại từ 55 - 90%. Trong khi đó, 845ha đang thả nuôi của HTX Thủy sản Rạng Đông, có 115ha nghêu nuôi cũng ở giai đoạn tuổi này bị thiệt hại từ 20 - 40% sản lượng. Tính đến nay, tổng diện tích nghêu bị thiệt hại ở các HTX thủy sản trong toàn tỉnh khoảng 550ha.

Công tác khắc phục chỉ ở mức tương đối

Theo Ban chủ nhiệm 2 HTX thủy sản ở Bình Đại, mặc dù ngay từ đầu năm 2015, các HTX đã khẩn trương khai thác bán, san thưa nghêu từ vùng cao triều xuống vùng hạ triều nhằm hạn chế thiệt hại nhưng cũng gặp nhiều khó khăn do thời điểm này nghêu giống, nghêu thịt tiêu thụ chậm.

Ban chủ nhiệm 2 HTX Rạng Đông và Đồng Tâm cũng đã gửi mẫu thử yêu cầu xét nghiệm đến Cơ quan Thú y Vùng VI. Kết quả đã phát hiện trên 6 mẫu gửi xét nghiệm (gồm nghêu nguyên con và bùn) của HTX Thủy sản Rạng Đông (xã Thới Thuận) có chứa vi khuẩn Vibrio spp tổng số và 6/6 mẫu có tổng vi khuẩn hiếu khí; phát hiện trên 14 mẫu gửi xét nghiệm (gồm nghêu nguyên con, nước và bùn) của HTX Thủy sản Đồng Tâm (xã Thừa Đức) có 2 loại vi khuẩn này. Đồng thời, cơ quan Thú y Vùng VI cũng phát hiện thêm vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus và Vibrio vulnificus trong 2 mẫu nước xét nghiệm của HTX Đồng Tâm. Theo các nhà khoa học, đây là những vi khuẩn sống ký sinh trên nhuyễn thể, khi nhuyễn thể bị mất sức đề kháng, chúng sẽ trở thành những vi khuẩn rất có hại.

Ông Đào Văn Lộc - Chánh Văn phòng HĐND, UBND huyện Bình Đại cho biết: Thời gian qua, huyện đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn của Sở NN&PTNT liên tục theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình và chỉ đạo Phòng NN&PTNT, UBND 2 xã Thừa Đức, Thới Thuận tăng cường khuyến cáo bà con. Trong đó, tập trung khai thác nghêu vừa đủ kích cỡ, đồng thời chủ động san thưa, di dời nghêu để hạn chế thiệt hại. Riêng đối với các khu vực có nghêu chết, cần làm tốt công tác vệ sinh sân bãi, nhanh chóng thu gom xác nghêu chết, sắp chết để di chuyển ra khỏi khu vực nuôi nghêu nhằm tránh lây nhiễm sang các cá thể nghêu khác còn sống; san lấp các vùng trũng ở các bãi nghêu để tránh hiện tượng ngập nước cục bộ, nơi có nhiệt độ quá cao vào buổi trưa…

“Chúng tôi chỉ có thể chỉ đạo để làm những công việc nhằm hạn chế thiệt hại trước tình hình nghêu chết bất thường như thời gian qua. Bởi diện tích nuôi nghêu quá lớn và chịu sự tác động trực tiếp từ các yếu tố tự nhiên, mà điều này không thể kiểm soát được. Đến nay, tình hình nghêu thịt cơ bản đã ổn định và nghêu con đã xuất hiện trở lại nhưng các HTX cũng không được chủ quan, phải thường xuyên theo dõi một cách chặt chẽ, chủ động chuẩn bị sẵn các phương án phù hợp để đối phó nhằm hạn chế thiệt hại trước những diễn biến bất thường của thời tiết như hiện nay” - ông Đào Văn Lộc nói.