Qua Thái Lan và Campuchia xem bạn trồng cây sa chi

Cây sachainchi có nguồn gốc từ Nam Mỹ và được đưa vào trồng ở Việt Nam theo nhiều con đường và do nhiều người đưa về. Cây rất dễ trồng, dễ sống và sớm đơm hoa kết trái.

Vườn thực nghiệm sachi

Quả của nó ra quanh năm. Cây lại có thể giữ được tới hàng chục năm mà không phải trồng lại. Cây sachainchi có hàm lượng dầu rất cao mà chủ yếu là các chất quí như: omega 3, omega 6, omega 9 và một số vitamin thiết yếu.

Ngoài ra, nó còn chứa một số chất khoáng quan trọng… Về vấn đề này, nhiều tờ báo đã đề cập tới.

Tuy nhiên ở ta, ngay lập tức lại xuất hiện một số người cơ hội. Họ thổi bùng công hiệu của hạt sachainchi và tung tin sẽ mua hạt đó với những ngưỡng giá cao ngất ngưởng. Một số bà con ở Tây Nguyên cả tin lao vào trồng nó để rồi… không thấy ai đến thu mua! Kết quả là cây sachainchi lại bị lên án. Những kẻ lừa gạt chỉ nhằm bán giống cho bà con rồi… cao chạy xa bay! Việc này ở ta khá phổ biến trên một số đối tượng cây trồng, vật nuôi…

Nhằm xác định chính xác công hiệu của một số loại cây mới, Hiệp hội Mắc ca Việt Nam đã tổ chức một đoàn qua Thái Lan và Campuchia để tìm hiểu về 2 đối tượng cây trồng mới là mắc ca và sachainchi. Đoàn gồm các chuyên gia của Hiệp hội, một số nhà lãnh đạo ngân hàng, đại diện Bộ NN-PTNT, một số doanh nghiệp đi theo để xem xét. Các nhà báo và phóng viên VTV2 cũng cùng tham dự. Chúng tôi lặn lội liên tục trong 6 ngày để đến thăm hàng loạt cơ sở trồng và chế biến mắc ca và sachainchi ở nước bạn. Họ làm rất bài bản từ khâu trồng, chăm sóc, thu hái cho tới khâu chế biến và đưa sản phẩm ra thị trường. Có đến thăm mới thấy, ta cần học tập ở bạn nhiều điều.

Trong khuôn khổ bài báo này, chúng tôi chỉ xin tập trung vào đối tượng cây trồng mới là cây sachainchi.

Để bà con ta dễ nhớ, xin thống nhất gọi cây sachainchi là cây sa chi. Chúng tôi đã viết nhiều bài giới thiệu về nó trên các báo và cũng đã giúp hàng loạt địa phương trồng thử nghiệm sa chi. Mơ ước của chúng tôi là tìm thêm được một đối tượng cây trồng mới nhiều triển vọng để bà con ta canh tác và sẽ có thu nhập ổn định.

Kết quả cho thấy, sa chi rất dễ trồng. Chỉ sau 3-4 tháng là nó đã ra hoa. Khoảng 6-7 tháng là quả đã chín và cho ta thu hoạch. Ta có thể thu hoạch quanh năm vì hoa của nó ra liên tục. Chúng tôi đã cấp không hoặc gửi tặng hạt cho nhiều địa phương. Sa chi chỉ có 1 giống! Vì vậy, chỉ cần trồng nó sau vài tháng là các nơi đã có thể tự túc được giống, không bị các kẻ xấu lừa gạt. Nếu các tỉnh cần hạt, xin liên hệ với chúng tôi để được cấp miễn phí hạt sa chi làm thử nghiệm.

Ở cả Thái Lan và Campuchia, hàng loạt doanh nghiệp đã tiến hành tổ chức sản xuất, thu mua và chế biến sa chi. Ở Thái Lan, họ đã trồng được 6.000ha sa chi. Còn ở Campuchia, diện tích trồng cây sa chi lên tới 20.000ha. Họ đã cho ra hàng loạt sản phẩm khác nhau từ cây sa chi. Các sản phẩm đó được bán rộng rãi trong nước và xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.

Điều rất lạ là cây sa chi đâu chỉ thu lấy hạt. Ở nước bạn, nó được thu từ rễ lên tận tới ngọn!

Rễ những cây sa chi đã trồng từ 10 năm trở lên được thu về để ngâm rượu. Thứ  rượu đó uống rất ngon mà lại bổ dưỡng cho sức khỏe, bán rất chạy. Bạn sản xuất ra bao nhiêu cũng hết!

Nhựa của những cây sa chi già cũng là một loại dược liệu quí. Nó được thu về để làm thuốc.

Lá sa chi được tận dụng hết. Các ngọn non được hái để làm rau (như ta ăn ngọn su su) lá già thì được tận thu để làm trà. Bạn có nhiều loại trà làm từ lá sa chi và được bán rộng rãi trên thị trường.

Sản phẩm quan trọng nhất ở cây sa chi là hạt. Hạt sa chi dùng vào nhiều việc. Trước hết, họ có thể rang hạt đó cả vỏ và đóng gói. Loại hạt đó ăn như lạc nhưng phải bóc vỏ. Ta có thể dùng 1 loại kìm nhỏ để tách vỏ. Còn thanh niên thì họ cắn tanh tách. Cũng có loại, sau khi tách vỏ, hạt đó được rang chín và tẩm thêm các loại gia vị khác nhau (giống như cách chế biến hạt mắc ca). Nó được đóng gói và bán đi khắp nơi...

Bạn khuyến khích trồng sa chi theo hướng organic để nâng cao thêm chất lượng cho sản phẩm. Các sản phẩm từ cây sa chi của bạn có tới trên 30 loại phục vụ cho các lĩnh vực thực phẩm, mỹ phẩm và dược phẩm.

Vấn đề mà nhiều người còn băn khoăn là giá cả. Hiện ở Thái Lan, người ta thu mua của dân với giá 2 đô la/kg hạt (cả vỏ). Như vậy, tương đương 45.000 đ/kg. Có người cho giá đó là rẻ. Nhưng với năng suất của cây sa chi thì giá đó là hợp lý. Cây sa chi ngay năm đầu đã cho thu hoạch. Càng về sau, năng suất của nó càng cao. Tới khi cây được 4-5 tuổi, bạn cho biết nó có thể cho năng suất tới 4-5 tấn hạt/ha. Như vậy, người dân sẽ có được nguồn thu không nhỏ và bền vững.

Tôi nhớ dịp đầu tháng 7 vừa qua, tiến sĩ Nguyễn Đức Hưởng – Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng CP Bưu điện Liên Việt đã về tại quê mình ở Phú Thọ để tổ chức Chương trình “Gieo mầm sa chi, chắp cánh ước mơ”. Ông đã mang về tặng cho bà con cả vùng tới 4 tạ hạt sa chi giống. Ông ước vọng: Mọi nhà đều trồng cây này trong vườn, quanh hàng rào, dọc các lối đi… để tự túc nguồn rau xanh và bổ sung hạt sa chi giàu dinh dưỡng vào các bữa ăn. Họ sẽ làm quen với loại cây mới này. Chờ tới khi các doanh nghiệp vào cuộc thì bà con sẽ tổ chức sản xuất lớn và cung cấp hạt cho các nhà máy chế biến… Thật là một ước mơ đẹp và thiết thực.