Lưu ý xử lý hạt giống và gieo mạ xuân để cây mạ khỏe

Trong kỹ thuật thâm canh cây lúa, cấy mạ non là tiền đề giúp cây lúa đẻ khỏe, đẻ tập trung, bông to, năng suất cao. Do vậy biện pháp làm mạ nền cứng rất thích hợp cho thâm canh lúa xuân. Đặc biệt trong vụ xuân năm nay, khi ngâm ủ cần áp dụng đúng kỹ thuật để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm, tăng khả năng chống chịu của cây mạ thích ứng với điều kiện thời tiết bất thuận. Một số lưu ý kỹ thuật làm mạ nền cứng có che phủ nilon như sau:

1.Xử lý hạt giống   

Trước khi ngâm nên phơi hạt dưới nắng nhẹ 1-2 giờ để diệt một số nấm bệnh trên hạt và kích thích hạt hút nước nhanh, hạt giống sẽ mọc đều.  

2. Kỹ thuật ngâm ủ hạt giống

* Lượng giống: Lúa lai gieo 0,8-1kg/1sào; giống lúa thuần hạt nhỏ (BT7, T10...) 1-1,2 kg/1 sào; giống lúa thuần hạt to ­(TBR1, N87...) 1,2-1,5 kg/1 sào.

* Kỹ thuật ngâm, ủ: Thời gian ngâm: Tuỳ từng giống, lúa thuần ngâm từ 48-60 tiếng hoặc hơn, lúa lai ngâm theo hướng dẫn của nhà sản xuất trên vỏ bao. Trong quá trình ngâm nước cứ 6-8 tiếng với các giống lúa lai và 10-12 tiếng với các giống lúa thuần phải rửa chua, thay nước một lần. Ngâm đến khi hạt no nước (hạt sưng mép) xóc đãi sạch nước chua để ráo rồi ủ nóng cho hạt nứt nanh. Có thể ủ trong thùng xốp hoặc đào hố đất để ủ. Khi lô hạt giống đã nứt nanh đều thì xử lý mộng mạ như sau: tốt nhất là ngày ngâm nước, đêm ủ ấm, liên tiếp như vậy khoảng 2-3 ngày đến khi mộng bằng 1/3-1/2 hạt thóc là gieo.  

* Kỹ thuật ngâm với chế phẩm sinh học KH Thanh Hà: Để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm, giúp cây mạ cứng cây, chống chịu tốt với các điều kiện bất thuận, hạn chế chết chòm có thể dùng chế phẩm sinh học KH Thanh Hà để ngâm. Cách làm:

Pha 1 gói KH Thanh Hà 10ml (loại đậm đặc) với 30 - 45 lít nước sạch như nước mưa, nước máy, không dùng nước giếng khoan hay nước ao tù để ngâm, sau đó cho hạt giống vào ngâm ngập thóc. Cứ ngâm 10-12 tiếng thì vớt ra khoảng 30 phút rồi lại đổ vào ngâm tiếp nước KH đó đến khi hạt thóc no nước (hạt sưng mép) thì đem đi ủ như bình thường (không phải đãi chua). Nước KH sau khi ngâm hạt có thể đảo đều vào bùn gieo mạ.

3. Kỹ thuật làm mạ

- Chuẩn bị

* Nền gieo: Chọn nơi bằng phẳng, thoát nư­ớc, tráng nắng: vư­ờn, bờ mương máng, hay trên sân... tốt nhất là gieo trên nền đất nơi khuất gió bấc. Nếu gieo trên nền đất cần lót nền bằng bao dứa, hoặc nilon có chọc lỗ… Diện tích khoảng 3 - 4 m2/1 sào ruộng cấy.

* Bùn: Lấy ở ao hồ, m­ương máng, sông ngòi ... nơi tráng nắng, không lấy ở nơi ao tù, nước đọng hoặc dưới bóng cây to có lá rụng. Chủ động lấy bùn sớm cho hả hơi và trộn đảo đều với trấu xay sau đó vun gọn và phủ nilon giữ ẩm cho bùn. Tốt nhất trộn vào bùn khoảng 0,5kg lân Supe đã đập mịn hoặc 1 kg phân vi sinh Azotobacterin để gieo 3-4 m2 mạ.

- Cách gieo

Đánh bùn nhuyễn và đều, gạt phẳng lớp bùn dầy khoảng 1 -1,5cm. Gieo đi gieo lại nhiều lần cho đều.

- Chăm sóc mạ

Trong vụ xuân, giai đoạn gieo mạ thường nhiệt độ còn thấp nên chống rét cho mạ bằng 1 số cách như sau:

+ Nên gieo mạ buổi sáng để tận dụng nền nhiệt ấm buổi trưa giúp cho mạ nhanh ngồi. Dùng nilon trắng để che phủ chống rét cho mạ ngay sau khi gieo. Nếu trời ấm (nhiệt độ trên 150c) phải mở dần nilon, trước hết mở dần nilon 2 đầu sau đó mở 2 bên cạnh cho mạ làm quen với môi trường, hạn chế chết rét sau cấy. Nếu đêm rét ngày ấm thì ngày mở đêm che kín. Trước cấy 1-2 ngày phải mở hết nilon để mạ được tôi luyện với môi trường tự nhiên.

+ Khi mạ lên mũi chông có thể phủ giữ ấm chân mạ bằng rắc đất ải đập nhỏ trộn tro bếp mục hoặc sỉ than.

+ Giữ ẩm thường xuyên cho mạ, tuyệt đối không để mạ khô nứt nẻ.

+ Cấy khi mạ có 2,5-3 lá thật. Không nên để mạ quá 20 ngày tuổi, mạ dễ bị chết chòm.

Để tăng sức chống chịu của cây mạ đặc biệt hạn chế chết chòm ngoài việc tuân thủ đúng các giải pháp kỹ thuật trên bà con có thể sử dụng chế phẩm KH để ngâm hạt giống; Khi mạ lên mũi chông có thể phun KH, PenacP hay tưới bằng phân Vi sinh…

Nếu xuất hiện hiện tượng chết chòm cần thay đổi môi trường nền gieo bằng 1 trong các cách:

- Nếu mạ đủ tuổi cấy và nhiệt độ >15oC tiến hành cấy ngay.

- Nếu mạ chưa đủ tuổi cần: Gửi mạ ra ruộng hoặc be bờ xung quanh luống mạ, đưa nước sạch vào ngâm qua 1 đêm hôm sau tháo hết đi, làm liên tiếp 2-3 lần sẽ hạn chế chết chòm.