Khả năng miễn dịch của tôm thẻ chân trắng Phần 1: Ảnh hưởng của độ mặn

I/ Giới thiệu

Dịch bệnh luôn là mối quan tâm chính đối với nghề nuôi tôm. Những năm gần đây, bệnh do virus gây ra thiệt hại nghiêm trọng (Lee và ctv. 1996, Lo & Kou 1998). Sự tương tác của mầm bệnh, sức đề kháng và các yếu tố môi trường là nguyên nhân dẫn đến dịch bệnh (Lightner & Redman, 1998). Nhiều nghiên cứu cho thấy, yếu tố môi trường thay đổi đã làm giảm hoạt động miễn dịch và dẫn đến gia tăng sự nhạy cảm của vật nuôi đối với mầm bệnh (Lightner & Redman, 1998; Perazzolo và ctv, 2002; Li và ctv, 2002; Pan & Giang, 2002). Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của độ mặn và pH vào khả năng miễn dịch của tôm thẻ chân trắng.

II/ Kết quả thí nghiệm

1/ Ảnh hưởng của độ mặn lên khả năng miễn dịch của L. vannamei

Theolà một yếu tố môi trường quan trọng, ảnh hưởng đến sự tồn tại, phát triển và chức năng sinh lý của tôm. Pan và Giang (2002) đã báo cáo rằng trong khoảng thời gian ngắn (10 giờ), độ mặn thay đổi từ 30‰ xuống 15‰, các hoạt tính diệt khuẩn và hoạt tính kháng khuẩn của 2 loại tôm nuôi (Fenneropenaeus chinensis và Litopenaeus vannamei) bị giảm dần, trong khi hoạt động phenoloxidase tăng. Li và ctv (2002) thấy rằng số huyết bào của tôm Marsupenaeus janpolicus giảm khi độ mặn thay đổi từ 25‰ xuống 9‰ hoặc tăng lên 33‰ giữa 4 và 8 ngày, nhưng hoạt tính phenoloxidase tăng. Nghiên cứu cho thấy sự thay đổi độ mặn đột ngột làm giẩm khả năng miễn dịch của tôm. Kết quả cho thấy rằng hệ thống miễn dịch có thể phục hồi từ sự thay đổi nhất định về độ mặn trong vòng 6 ngày, và sự phục hồi này độc lập với sự thay đổi về độ mặn.

Cheng và Chen (2000) báo cáo rằng số huyết bào trong tôm càng xanh tăng lên khi độ mặn thay đổi từ 0‰ – 5‰, 10‰ hoặc 15‰ trong vòng 7 ngày. Perazzolo và ctv (2002) mô tả rằng khi độ mặn giảm dần từ 34‰ xuống 22‰ hoặc 13‰ trong hơn 2 hoặc 3 ngày, số huyết bào của Farfantepenaeus paulensis giảm dần trước khi ổn định từ 7 đến 28 ngày.

Trong nghiên cứu này, từ ngày thứ 6 đến ngày thứ 15, số huyết bào ở mỗi độ mặn ổn định và độ mặn càng thấp thì số huyết bào càng thấp. Tuy nhiên có sự khác biệt đáng kể trong hoạt động phenoloxidase, hoạt tính diệt khuẩn và hoạt tính kháng khuẩn trong huyết tương được ghi nhận trong cùng thời điểm. Trong môi trường bất lợi, số huyết bào của động vật giáp xác giảm, hoạt động của enzyme liên quan đến kháng bệnh giảm và vật nuôi tặng tính nhạy cảm với các mầm bệnh (Truscott & White 1990, Vargas-Albores và ctv, 1998; Winton, 1998 & 2000; Lê Moullac & Haffner, 2000). 

Số huyết bào tôm giảm khi độ mặn thấp do sự gia tăng về số lượng huyết tương. Như vậy, tổng số huyết bào giảm có liên quan đến số lượng huyết tương. Như vậy, các hoạt động của enzyme miễn dịch cho mỗi đơn vị protein trong huyết tương cho thấy không có sự thay đổi rõ rệt so với giảm độ mặn

Kết luận

Theo khả năng thích ứng miễn dịch của tôm thẻ chân trắng khi thay đổi độ mặn, độ mặn môi trường không nên thay đổi quá 5‰, và cần chú ý đến tôm trong 6 ngày đầu khi thay đổi độ mặn. Hơn nữa, cần thực hiện một số biện pháp kỹ thuật để duy trì sự ổn định của độ mặn môi trường nước, nhằm hạn chế dịch bệnh.

Theo: Phòng thí nghiệm nuôi trồng thủy sản - Bộ Giáo dục, Đại học Hải Dương Trung Quốc