Hiếm như tiêu ở truồng

Hạt tiêu Ba Lế có phần thịt dày và hạt nhỏ hơn hơn các loại tiêu trồng bình thường.
Còn mùi vị cũng khác biệt hẳn:
Cay và rất thơm nhưng không nồng xé; có vị hơi ngọt. Vì vậy ngoài sử dụng làm gia vị tẩm ướp cho thực phẩm thịt, cá... tiêu Ba Lế còn được người dân ăn sống, giã vào mắm như ớt trái.
Hạt tiêu Ba Lế.
Không dùng trụ gỗ chết hay bê tông, điều đặc biệt ở chỗ 100% cây tiêu "ở truồng" được thả bò trên một số loại cây sống có thân to, chủ yếu là: gòn gai, mít, ké... Cây tiêu Ba Lế có vòng đời từ 20-25 năm. Vụ thu hoạch hàng năm của người dân địa phương diễn ra từ tháng 6-7, với số lượng hạt thu hoạch từ 3-6 kg tươi/cây.
Gọi là trồng, thế nhưng 100% số cây tiêu được cộng đồng người Hre ở Ba Lế để mọc, leo bò và phát triển hoàn toàn tự nhiên mà không có bất kỳ sự chăm bón gì. Do đó ,đại đa số cây tiêu 3-5 tuổi ở đây bị trụi đoạn phần gốc đến 1-2m, cho nên một số người còn gọi tên tiêu "ở truồng" là vậy.
Với đoạn gốc bị trụi nhiều mét nên người dân còn gọi nó là tiêu "ở truồng".
Ông Phạm Văn Biu (50 tuổi, ở thôn Gọi Lế) kể: Vào những năm 80-90 thì gần như gia đình nào ở đây cũng có tiêu mọc trong vườn nhà, trên nương. Cứ mỗi lần xuống trung tâm huyện là thị trấn Ba Tơ, người dân thường mang theo 1-2 kg tiêu tươi, hoặc khô là thừa tiền mua gạo, thực phẩm.
Ông Lê Thanh Lực - Phó trạm Khuyến nông Ba Tơ (đứng ngoài) đang hướng dẫn cách bảo tồn giống tiêu bản địa.
Tuy nhiên mười mấy năm trở lại đây, khi cây nguyên liệu bạch đàn, rồi keo có giá, người dân bắt đầu phá bỏ tiêu để lấy đất trồng loại cây này. Dẫn đến số lượng cây tiêu tụt giảm "không phanh", ước toàn xã chỉ còn vài trăm gốc.
Cho nên hiện dù nhiều người biết tiếng đặt mua hạt tiêu tươi với giá 300-350.000 đồng/kg cũng không có. Già Phạm Văn Rin (62 tuổi) lắc đầu: "Bà con ở đây nhiều nhà không có để mà ăn thì lấy đâu ra bán".
Không ai ở huyện Ba Tơ biết chính xác cây tiêu bản địa của Ba Lế có nguồn gốc ở đâu và được trồng từ bao giờ, nhưng theo lời các già làng nơi đây thì từ thời ông, cha của họ kể lại là đã thấy trồng loại tiêu "ở truồng" này rồi.
Điều khá lạ là giống tiêu Ba Lế nếu đem trồng ở các vùng lân cận trong cùng huyện rất khó sống, hoặc nếu phát triển thì hạt rất ít và chất lượng cũng không bằng so với tại vùng đất Ba Lế.
Vì vậy hiện chính quyền huyện Ba Tơ đã triển khai đề án bảo tồn và phát triển nhân rộng lại loại tiêu bản địa quý này ngay tại vùng đất Ba Lế.
Có thể bạn quan tâm

Gần 47.000 ha nằm trong vùng diện tích phục vụ tưới, quản lý hơn 30 hồ và đập dâng, hệ thống công trình tưới tiêu và dân sinh do Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh quản lý phủ rộng ở 5 huyện: Kỳ Anh, TP Hà Tĩnh, Thạch Hà, Cẩm Xuyên và Hương Khê. Vì thế, việc điều tiết nước gần như được công ty căn cơ đến từng li, đảm bảo tiết kiệm nhưng vẫn đủ cung cấp kín diện tích tưới cho mùa vụ khó nhất trong năm nay…

Trung tâm Khuyến nông An Giang đã chọn ấp Tân Lập (xã Tân An) thí điểm thực hiện Chương trình “Nuôi vịt an toàn sinh học” cho 16 hộ thuộc Tổ hợp tác chăn nuôi vịt số 1 và số 2. Bởi, đây là ấp có địa bàn thuận tiện chăn nuôi thủy cầm, vừa có kênh sau cách ly xa nơi chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường, vừa là nơi có mặt bằng giáp với đồng ruộng thuận lợi chăn nuôi vịt.

Quan sát hai bên đường từ trung tâm xã Bản Bo dẫn tới các bản: Cốc Phát, Cốc Phung, Nậm Tàng, Hưng Phong, Nà Ly, chúng tôi thấy trên các sườn đồi phủ kín mầu xanh non của đậu tương, lạc xen lẫn cây chè. 3 năm qua, bà con trong xã đã trồng mới hơn 200ha chè.

Do đó, Trung tâm Thông tin và Ứng dụng tiến bộ KHCN Bình Thuận phối hợp Phòng Kinh tế - Hạ tầng Tánh Linh đã triển khai xây dựng mô hình nuôi cá đầu vuông trên địa bàn huyện.

Nuôi chim cút ấp trứng không chỉ giúp gia đình chị Phạm Thị Kim Điệp (ấp Phước Tân 2, xã Tân Hưng, TP.Bà Rịa) thoát nghèo mà còn vươn lên làm, giàu, trở thành nông dân sản xuất kinh doanh giỏi.