Cẩn Trọng Với Bệnh Thán Thư Hại Xoài

Thán thư là một trong những bệnh hại nguy hiểm nhất trên cây xoài. Bệnh do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra. Bệnh gây hại ở hầu hết các bộ phận của cây như lá, hoa, các gié hoa, cành hoa, quả non và quả già. 

Nhiều năm bệnh đã trở thành dịch lớn gây thất thu lớn cho các nhà vườn. Bệnh thán thư gây hại trên xoài ở hầu hết các tháng trong năm, song nặng nhất vào các tháng 3, 4 tiếp đến là các tháng 2, 5, 7, 8 đối với các tỉnh miền Bắc; còn các vùng trồng xoài tập trung ở phía Nam bệnh thường xuất hiện vào các tháng mùa mưa. Bệnh sẽ giảm dần và ít gây hại vào các tháng 11 và 12 hàng năm.

Theo điều tra của ngành BVTV các địa phương các tỉnh phía Bắc thì hiện nay hầu hết các vườn xoài đang nở hoa, một ít hoa đã đậu quả. Tuy nhiên, đã có nhiều vườn xoài bắt đầu có triệu chứng bị bệnh thán thư gây hại. Theo quan sát của chúng tôi một số vườn xoài ở Lục Ngạn, Việt Yên (Bắc Giang), Hoài Đức, Đan Phượng, Phúc Thọ (Hà Tây) bị bệnh thán thư gây hại trên các giò hoa khá nặng sau các đợt mưa phùn và nhiệt độ thấp giữa tháng 3 vừa qua.

Nhận biết triệu chứng bệnh: Bệnh thán thư gây hại trên tất cả các bộ phận của cây. Tuy nhiên, tuỳ theo từng bộ phận gây hại mà bệnh có các biểu hiện triệu chứng khác nhau:

- Trên lá: Trên các lá non, đặc biệt là từ giai đoạn lá màu đồng thiếc đến khi lá có màu xanh nhạt là lúc lá mẫn cảm nhất với bệnh. Lúc này các sợi nấm, các bào tử nấm rất dễ bám vào và xâm nhập các lá non này thông qua các lỗ khí khổng hoặc các vết thương do bị rách, bị xây xước…

Đầu tiên xuất hiện các đốm đen nhỏ rải rác, sau đó các vết đốm này mở rộng và liên kết với nhau tạo thành những mảng lớn không định hình màu nâu tối. Các vết bệnh thường tròn hoặc có góc cạnh theo gân lá, màu sậm khi lá còn màu đỏ nâu, đến khi lá chuyển sang màu xanh thì vết bệnh có màu nâu, viền màu nâu đậm. Khi vết bệnh già có màu trắng xám, gây rách, thủng lá và rụng đi. Nếu bị nặng, nhiều vết bệnh liên kết với nhau làm cho lá xoài bị vặn vẹo, xoắn cong.

- Trên hoa: Cũng như lá, khi các gié hoa còn non, các bào tử bám dính, xâm nhập và gây hại tạo thành những chấm đen nhỏ rải rác trên trục và nhánh hoa. Các chấm nhỏ này mở rộng và liên kết với nhau thành các mảng lớn làm cho các hoa không nở, không thụ phấn được. Bệnh càng phát triển mạnh làm rụng hoa, các gié hoa, cành hoa bị thối đen, khô héo và chết.

- Trên quả: Bệnh tấn công từ lá đài và lan dần vào cuống, làm cuống trái bị thối đen và rụng. Ở giai đoạn quả non bệnh thường xuất hiện ở hõm của cuống quả. Các vết đốm nâu lan rộng khắp vùng đó tạo nên màu nâu đen làm cho quả không lớn được hoặc gây dị hình méo mó.

Nếu bệnh phát triển nặng hơn có thể gây rụng quả hàng loạt. Theo điều tra của nhiều nhà vườn ở Nha Trang thì thiệt hại do bệnh thán thư thường lớn hơn ở những giống xoài có lá đài to và dài. Ngược lại, kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Rau quả chỉ ra rằng trong số các giống xoài đang được trồng phổ biến ở miền Bắc thì giống GL2 mẫn cảm với bệnh thán thư hơn giống GL1 và GL6.

Nhiệt độ và ẩm độ là hai trong những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến diễn biến của bệnh thán thư trên cây xoài. Trong tháng 4 ẩm độ cao (trên 80%), trời ấm (nhiệt độ 25-26 độ C) nấm bệnh phát triển mạnh, biểu hiện tỷ lệ và chỉ số bệnh tăng cao.

Biện pháp phòng trừ:

- Cắt tỉa, thu gom các gié hoa, cành hoa, lá và quả cây bị bệnh đem đốt để tránh nguồn bệnh có thể lây lan.

- Có 3 thời điểm phun thuốc phòng và trừ hiệu quả nhất đối với bệnh thán thư hại xoài: Lần đầu là trước khi hoa nở 5 ngày nhằm chủ động ngăn ngừa nấm tấn công ở giai đoạn hoa nở làm thối hoa, rụng hoa và rụng quả non. Phun lần 2 sau khi hoa nở được khoảng 30-50%, tức là vào khoảng 20 ngày sau xử lý lần 1 để bảo vệ các gié hoa còn lại và các quả non vừa đậu. Phun lần 3 trước khi thu hoạch 15 ngày để phòng bệnh hại trên vỏ quả, làm cho vỏ quả sáng hơn, bóng đẹp hơn và hạn chế bệnh gây thối cuống quả.

- Các loại thuốc nên sử dụng để phòng trị bệnh thán thư bao gồm: Viben C75 WP nồng độ 0,2% (20 gam/ bình10 lít); Score 250 ND nồng độ 0,05% (5 ml/bình 10 lít); Amistar 250SC nồng độ 0,05%( 5cc/bình 10 lít) phun kỹ, phun đều trên tán lá, gié hoa và quả non.