Bơi xuồng đi cắm câu cá bống cát ăn chơi!

Hằng năm, ở miền Tây Nam bộ, hễ cứ ra giêng đến trước khi những trận mưa đầu mùa đổ xuống, người dân quê thường bơi xuồng đi cắm câu cá bống cát. Cắm cần câu cá bống cát còn là thú "chơi mà làm" của người bình dân, vui chẳng nào bằng.

Trong ảnh: Con cá bống cát (ảnh tác giả)

Muốn vậy, trước hết người ta phải làm câu. Cần câu cắm là những cây sậy mọc ngoài vườn hoang hoặc những cây trúc nhỏ, dài cỡ sải tay người lớn.

Theo kinh nghiệm dân gian thì cá bống thích ăn mồi chìm, nên người ta buộc nhợ và lưỡi câu cách gốc câu từ bốn đến năm tấc. Như vậy, khi cắm xuống, nhợ và lưỡi sẽ bung ra khi ấy cách đáy sông độ khoảng gang tay. Đây là điều kiện lý tưởng để nhử cho cá cắn câu. Có câu cắm rồi phải chuẩn bị tiếp đến mồi câu. Mồi cắm cá bống thường là tép. Cứ lấy rổ xúc hay xà nel (dụng cụ xúc tép của người Khơ me đươn từ trúc, hình dáng tương tự cái ki xúc lúa) ra mương vườn hay lội cặp mé rạch nơi có các bụi ô rô, mái dầm mọc dày đặc, tép trấu (còn gọi là tép mòng) sống ẩn nhiều nơi đó. Người ta cứ việc xúc ở đó một lúc là đủ có mồi để cắm câu.

Mỗi lưỡi câu móc con tép. Mỗi xuồng câu chừng vài ba chục cần câu cắm. Khi nước chuẩn bị lớn thì bắt đầu bơi xuồng cắm xuống lòng rạch, xa bờ chừng tầm đất (đây là đơn vị đo độ dài của người miền Tây, tương đương 3 thước tây). Cắm câu xong, cứ việc thả xuồng tới lui. Thấy cần nào động mạnh là cá đã cắn câu, tới nhổ lên, gỡ cá, móc lại mồi, cắm tiếp lại đó. Lâu lâu thì thăm câu qua hết một lượt để bổ sung lại mồi hoặc có khi cá cắn câu giựt cần mà người câu không thấy.

Rảnh rang, các xuồng câu chụm vào mé lá dừa nước, kể chuyện tiếu lâm hay bàn chuyện ruộng vườn, nhà cửa rôm rả cả khúc sông vắng. Thú vui thôn dã sao mà bình dị đến lạ. Nó không hề có sự toan tính hay bon chen tất tả như chốn thị thiềng.

Cá bắt được cho vào rọng đươn bằng tre buộc cặp ngoài be xuồng. Bởi loại cá này sẽ chết khi nước dừng chảy. Cứ thế, hết buổi đem cá về. Xem ai nhiều hơn thì cùng cười vui

Lên bờ rồi, bống cát có thái độ không giống ai. Nó vẫn phùng mang há miệng dọa người ta, toàn thân trắng ngà. Cá bống cát làm sạch, để ráo rồi xếp vào nồi đất, ướp nước mắm ngon, đường cát, ít bột ngọt, … Cuối cùng rưới thêm muỗng mỡ heo thắng, với ít tóp mỡ cho đều khắp mặt nồi. 

Chờ cá thấm bắc nồi cá lên bếp, kho với lửa nhỏ. Hái trái dừa tươi dưới mé sông chặt lấy nước cho thêm vào ngập mặt cá, đậy kín vung đến khi cá chín chuyển sang màu vàng tươi, nước kho vừa sền sệt nhắc xuống rắc hành, ớt xắt nhuyễn và tiêu sọ xay lên trên. 

Bữa cơm chiều bên nồi cơm gạo mới thơm phức, tô nước cơm vừa chắt làm canh, thêm dĩa rau rừng luộc, với nồi cá bống kho thì ăn đến khi bụng đã no mà miệng vẫn còn thèm.