Tiêu - hạt ngọc đen của huyện đảo Phú Quốc

Những hạt tiêu tròn, mẩy, vị cay nồng và mùi thơm đặc trưng là món quà không thể thiếu dành cho du khách khi đến đảo ngọc.

Hồ tiêu đã có mặt trên đảo ngọc Phú Quốc từ cả trăm năm nay. Ảnh: Bizmedia.

Ngoài ngọc trai, nước mắm, du khách ghé thăm Phú Quốc không thể quên hương vị cay nồng, thơm đượm của hồ tiêu nơi đây. 

Đảo ngọc Phú Quốc được mệnh danh là "vương quốc hồ tiêu" bởi đây là vựa tiêu lớn nhất Đồng bằng Sông Cửu Long. Tiêu được ví như "ngọc đen" của nơi này, mang lại giá trị kinh tế cao. Hầu như nhà vườn trên đảo cũng đều trồng tiêu, ít thì vài cụm, nhiều thì hàng nghìn trụ.

Cây tiêu thích hợp với đất cát pha của Phú Quốc. Nơi đây có 2 mùa: mưa - nắng rõ rệt, bà con thường trồng tiêu từ mùa mưa, tới đầu mùa nắng bắt đầu cho thu trái và phơi tiêu.

Hai giống tiêu chính ngày nay vẫn được trồng trên đảo là tiêu giống Hà Tiên và Phú Quốc. Diện tích tiêu toàn huyện đảo là trên 471ha, năng suất trung bình đạt 2,5 tấn một ha, cho tổng sản lượng trên 1.200 tấn một năm.

Để nâng cao chất lượng phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, nhiều nhà vườn tại Phú Quốc đã áp dụng mô hình trồng tiêu GlobalGap. Nhà vườn tại chân núi Khu Tượng, Ấp Bún Gội, xã Cửa Dương, Phú Quốc của ông Lý Ngọc Thơ là một trong 5 vườn tiêu đã nhận được chứng nhận GlobalGap. 

Theo ông Thơ, tiêu GlobalGap đòi hỏi gắt gao và tuân thủ đúng những yêu cầu như hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, tăng cường sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu sinh học và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Trồng theo mô hình này, không những năng suất tiêu tăng, giá bán cũng cao hơn khoảng 10% so với tiêu thường.

Phú Quốc hiện có 3 loại tiêu chính như tiêu đỏ chín trên cây, được hái thủ công bằng tay. Tiêu đen là hạt tiêu còn xanh được hái hàng loạt rồi phơi khô. Tiêu sọ là loại có giá cao nhất, sau khi bóc vỏ chỉ còn lại lõi hạt.

Ở Phú Quốc, người dân trồng tiêu chủ yếu trên lõi cây trai, săn đá hoặc đúc các trụ bê tông để cây leo lên, chi phí đầu tư mỗi ha từ 300 đến 400 triệu đồng. Hiện nay, hầu hết các nhà vườn đều sử dụng phương pháp tưới tiết kiệm để giảm chi phí nhân công và giá thành sản xuất.

Tháng Chạp, tháng Giêng Âm lịch hàng năm là thời điểm bắt đầu thu hoạch. Trái tiêu tròn, căng mẩy là hạt đã già và có thể thu hái. Theo ngươi dân Phú Quốc, tiêu nơi đây có vị cay đặc trưng, thường được thêm vào món ăn để lấn át bớt mùi tanh của hải sản. Tiêu dù cay nhưng nấu lên lại có vị ngọt khác biệt so với các loại khác.

Hồ tiêu Phú Quốc ngày nay được chế biến thành nhiều sản phẩm như tiêu khô, tiêu xay, muối hồng tiêu, muối tiêu chanh, tiêu tươi ngào đường, chủ yếu phục vụ khách du lịch, ngoài ra còn vận chuyển tiêu thụ tại đất liền như Kiên Giang, TP HCM, các tỉnh lân cận và xuất khẩu đi Mỹ, châu Âu.