Tại sao việc ngăn ngừa rận biển lại tốt hơn xử lý rận biển

Một nghiên cứu mới xác nhận rằng việc ngăn chặn rận biển có những lợi thế quan trọng so với các chiến lược khác và xác định các biện pháp phòng ngừa đầy hứa hẹn nhất.

Nghiên cứu ủng hộ cho hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa, chẳng hạn như lưới ống thở được thiết kế để giữ cho cá hồi ở độ sâu thấp hơn mức của cột nước mà chấy rận xuất hiện thường xuyên nhất. Ảnh: Arthur Campbell, AKVA

Trong một bài viết mới, Phòng ngừa thay vì xử lý rận: một bài đánh giá về các biện pháp phòng tránh nhiễm rận biển trong chăn nuôi cá hồi, các nhà nghiên cứu từ Đại học Melbourne, Viện nghiên cứu biển Na Uy và Nofima tranh luận rằng việc ngăn chặn nhiễm chấy rận hiệu quả trước khi chúng xảy ra làm cho cá hồi ít căng thẳng hơn và ít gây mất năng suất hơn bởi vì người nông dân tránh được sự cần thiết của quá trình xử lý khử rận.

Hiện tại, những người nông dân có các lựa chọn nhằm quản lý chấy rận bằng cách ngăn chặn sự xâm nhập, liên tục kiểm soát sự xâm nhập để giữ chấy rận ở mức thấp hoặc đợi cho đến khi sự xâm nhập đạt đến cấp độ "bùng phát" rồi sau đó tiến hành xử lý ngay lập tức.

"Nhiều biện pháp khử rận khiến cho cá hồi và rận biển đều bị nếm mùi khó chịu như nhau, chúng hiệu quả vì cá hồi thường sống sót sau trải nghiệm khó chịu còn rận biển thì không. Các biện pháp phòng ngừa tránh tình trạng này bằng cách nhắm mục tiêu vào chấy rận trước khi chúng ký sinh vào vật chủ hoặc bằng cách giúp cá hồi đánh bại ấu trùng chấy rận tại thời điểm ký sinh," tiến sĩ Luke Barrett - người dẫn đầu nghiên cứu đến từ Đại học Melbourne cho biết.

Một sơ đồ cho thấy các giai đoạn phát triển của chấy rận được nhắm mục tiêu bởi các chiến lược quản lý chấy rận khác nhau. Các biện pháp phòng ngừa có màu xanh lá cây, còn các biện pháp loại bỏ chấy rận phổ biến nhất có màu đỏ và màu cam. Ảnh: Barret và cộng sự, 2020

Các biện pháp hiệu quả nhất để ngăn chặn sự xâm nhập của rận biển là gì?

Các nhà nghiên cứu đã rà soát dữ liệu từ tất cả các thử nghiệm được công bố về phòng chống rận biển và xác định các biện pháp hiệu quả nhất. Họ phát hiện ra rằng cách tiếp cận tốt nhất là ngăn chấy ra khỏi lồng muôi bằng cách sử dụng hàng rào lưới hoặc những tấm bạt: tấm chắn rận đã ngăn chặn 55% rận xâm nhập, còn lồng ống thở đã ngăn được 76%. Những biện pháp này có thể làm cho công việc kiểm soát chấy rận trở nên dễ quản lý hơn nhiều, trong khi lồng khép kín hoàn toàn thì lại gặp khó khăn nhiều hơn nhưng có thể mang lại hiệu quả lên tới 100%.

Tuy nhiên, các hàng rào chấy rận có thể không phù hợp ở tất cả các vị trí, ví dụ nơi có dòng chảy mạnh hoặc có nồng độ oxy thấp. Trong những trường hợp như vậy thì các biện pháp phòng ngừa khác rất đáng để thử, chẳng hạn như khuyến khích cá hồi bơi sâu bên dưới mặt nước nơi mà rận biển thường tập trung đông nhất, cải thiện khả năng miễn dịch của cá hồi bằng cách sử dụng phụ gia thức ăn chăn nuôi hoặc thực phẩm chức năng và sử dụng thuốc chống côn trùng hoặc tấm chắn có mùi hương để ngăn chấy rận bị thu hút bởi cá hồi.

"Hầu hết các biện pháp phòng ngừa đều tận dụng kiến thức của chúng ta về các hành vi tự nhiên và sinh lý của cá hồi và chấy rận, như độ sâu bơi ưa thích của chúng để giảm khả năng cá hồi tiếp xúc với chấy rận và bị nhiễm chấy rận," Giáo sư Tim Dempster - đồng tác giả đến từ Đại học Melbourne cho biết.

Tương lai bao gồm những gì?

Các công ty nông nghiệp, đặc biệt là các công ty nông nghiệp ở Na Uy đang bắt đầu đầu tư mạnh hơn vào các biện pháp phòng ngừa như các tấm chắn và ống thở cũng như các biện pháp kiểm soát liên tục để tránh phải khử rận. Các tác giả hy vọng xu hướng này sẽ tiếp tục.

Điều quan trọng, sự mẫn cảm với rận biển là một đặc điểm di truyền được truyền sang cho con cái. Theo đó, một số các nhà nghiên cứu và các công ty chăn nuôi cũng đã đạt được tiến bộ trong việc nhân giống cá hồi kháng chấy rận nhiều hơn, trong khi đó họ vẫn tiếp tục chế tạo vắc-xin mang lại lợi nhuận. "Chọn lọc giống chống lại rận biển là một chiến lược dài hạn có thể sẽ mang lại lợi ích đáng kể trong tương lai," đồng tác giả Tiến sĩ Nick Robinson - một nhà nghiên cứu cấp cao tại Nofima cho biết.

Bài nghiên cứu được công bố trong tuần này trên tờ Đánh giá về Nuôi trồng thủy sản. Một bản sao của bài viết có thể được vẫn được sử dụng từ phía các tác giả theo yêu cầu.