Rau, hoa, cây cảnh nhà kính giúp Hà Lan đạt con số XK kỷ lục - 94 tỷ euro

Hà Lan có khoảng 2 triệu ha đất nông nghiệp, bao gồm hơn 109.000ha đất trồng hoa, quả, làm vườn; 12.200ha (5,7%) trồng hoa, rau và cây cảnh trong nhà kính với khoảng 135.000 người lao động làm việc thường xuyên. 

Vườn hồng môn

Ước tính, diện tích đất canh tác của Hà Lan khoảng 0,058ha/người, mức thấp nhất của thế giới.

Vương quốc hoa

Vì thiếu đất canh tác, Hà Lan đã thực thi chiến lược “đầu tư cao - sản xuất nhiều” cho phát triển thủy lợi và hệ thống nhà kính. Hà Lan sở hữu một hệ thống nhà kính khá lớn về diện tích và khá hiện đại về công nghệ canh tác, sản xuất ra các loại hoa, củ hoa, rau… cung cấp cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Theo số liệu của Tổ chức Lương thực thế giới (FAO), trong nhiều năm, Hà Lan có nhiều mặt hàng xuất khẩu đứng vị trí số 1, số 2 thế giới, như hoa tươi, cây cảnh trong chậu, cà chua, khoai tây, hành tây, hạt giống… Năm 2016, Hà Lan là nước xuất khẩu hàng nông sản lớn thứ hai thế giới (sau Mỹ), đạt mức kỷ lục 94 tỷ euro.

Ở Hà Lan, 40% nhà kính dùng để trồng rau, 35% trồng hoa, 20% trồng cây ăn quả, hiệu quả cao hơn 5 - 6 lần so với trồng ngoài trời. Việc canh tác trong nhà kính được chuyên môn hoá cao (về sản phẩm) và được điều hành bằng hệ thống máy tính. Các khâu làm ấm, thông gió, hạ nhiệt, tưới nước, bón phân, phun thuốc, thanh trùng... đều được cơ giới hoá, tự động hoá. Việc trồng hoa cũng được cơ giới hóa ngay từ khâu làm đất, lên luống, gieo củ, tưới tiêu, chăm bón, cắt hoa, thu hoạch củ giống cho đến khâu phân loại, đóng gói, đấu giá và xuất cảng.

Trong nhà kính, đối với cà chua, dưa, ớt chủ yếu sử dụng công nghệ trồng không đất. Có giống cà chua leo tới 30m, thời gian sinh trưởng 12 tháng, năng suất từ 600 - 700 tấn/ha/năm; ớt chuông cao tới 3m, năng suất 300 tấn/ha/năm. Hà Lan có sản lượng nấm đứng thứ 3 thế giới. Tại đây, nấm được sản xuất quanh năm, 1 chu kỳ là 3 tuần, năng suất 1 chu kỳ đạt 25 -30kg/m2... Hà Lan cũng là một trong những nước xuất khẩu hạt giống lớn nhất thế giới, năm 2014 doanh số xuất khẩu hạt giống đạt 3,1 tỷ euro và là nhà xuất khẩu rau tươi lớn thứ hai trên thế giới với 7 tỷ euro.

Bốn mùa trong năm, Hà Lan bán ra thị trường gần 6.000 loại hoa cắt, trên 2.000 giống cây cảnh trong chậu, chiếm gần 50% sản lượng hoa cắt và 33% sản lượng cây cảnh trong chậu của thế giới. Với công nghệ lai tạo và sản xuất giống tiên tiến, hàng năm nước này cung cấp cho thị trường khoảng 7 tỷ củ hoa các loại, trong đó có 3 tỷ củ hoa tulip với hơn 200 giống khác nhau. Vườn hoa nổi tiếng Keukenhof rộng 32ha, trồng gần 7 triệu củ tulip với trên 100 giống do các Cty sản xuất giống hoa Hà Lan biếu tặng. Chỉ mở cửa đón khách tham quan trong vòng 8 tuần từ tháng 3 đến tháng 5 hàng năm, nhưng doanh thu từ các hoạt động kinh doanh mỗi năm của Keukenhof đạt hàng trăm triệu euro.

Hà Lan hiện là trung tâm nổi tiếng của thị trường hoa thế giới. Cty Floraholland chuyên bảo quản, phân phối và xuất khẩu hoa thông qua sàn giao dịch hoa, có lịch sử hơn 100 năm và với 3.000 nhân viên, có hệ thống kho 100ha, trong đó, khu vực kho lạnh bảo quản hoa có diện tích 10ha.

Sản phẩm sạch nhất thế giới

Các con số thống kê cho thấy, Hà Lan chiếm 44% thị phần thương mại trên toàn cầu về các sản phẩm hoa. Khoảng 77% số củ hoa trên toàn thế giới, phần lớn là củ tulip, đến từ Hà Lan. Năm 2015, trong số khoảng 1.800 giống cây trồng mới nhập vào thị trường châu Âu mỗi năm, 65% có nguồn gốc ở Hà Lan. Thêm vào đó, các nhà lai tạo Hà Lan chiếm hơn 35% tổng số đơn xin cấp phép giống cây trồng cộng đồng.

Về xu hướng, theo số liệu năm 2016, số lượng Cty nhà kính ở Hà Lan từ năm 1980 - 2015 giảm 74%, từ 15.800 xuống còn 4.100 Cty. Từ năm 2000 - 2010, tổng diện tích trồng rau trong nhà kính đã tăng hơn 19%. 5 loại rau quả phổ biến trong nhà kính là cà tím, dâu tây, dưa chuột, ớt chuông và cà chua. Trong khi đó, tỷ lệ hoa hồng, hoa cúc, hoa lan và cây trồng trong chậu giảm. Do hạn chế diện tích đất và Hà Lan cũng không có thời tiết thuận hòa quanh năm nên chính phủ nước này có chính sách đầu tư sâu rộng và kêu gọi sự hỗ trợ của giới khoa học cho ngành nông nghiệp nổi tiếng của mình.

Các loại thuốc bảo vệ thực vật, các loại hóa chất kích thích tăng trưởng luôn tồn tại trong các loại rau và thực phẩm hàng ngày của chúng ta. Việc loại bỏ chúng ra khỏi thực phẩm cũng tốn không ít thời gian và chi phí. Các doanh nghiệp Hà Lan hợp tác với các viện nghiên cứu và cả chính phủ nhằm tạo ra hệ thống nhà kính canh tác rau, củ, quả và cây cảnh có thể hoạt động một cách liên tục, bền vững.

Hà Lan được công nhận là quốc gia áp dụng tiêu chuẩn kiểm soát sinh học đặc biệt phát triển để tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch nhất thế giới. Nhiều khu nhà kính sử dụng ong để diệt sâu bọ phá hoại ớt chuông và nhiều khu khác sử dụng đất cát, nước tái sinh, khử nấm, vi khuẩn… bằng áp suất cao mà không phải sử dụng thuốc trừ sâu hay hóa chất bảo vệ thực vật.

Mới đây, hãng Phillips (Hà Lan) đã tiết lộ một cơ sở nghiên cứu trồng trọt trong nhà lớn nhất thế giới tại Eindhoven - trung tâm nông nghiệp thành phố GrowWise, với các công nghệ và kỹ thuật mới là dùng đèn LED. Công nghệ này không những cho phép trồng trọt ngay trong các khu đô thị không dùng đến đất và có thể trồng quanh năm, bất kể thời tiết nào, mà quan trọng hơn, với công nghệ mới, các loại rau và thực phẩm được tạo ra trong môi trường kín và quản lý theo các tiêu chuẩn vệ sinh nghiêm ngặt, các loại côn trùng sâu bọ phá hoại sẽ không có cơ hội tiếp cận các khu vực trồng trọt này...

Công nghệ sử dụng đèn LED cũng cho phép tái chế nước một cách hiệu quả. Trong khi một nhà kính điển hình ở Tây Ban Nha dùng đến 60 lít nước cho mỗi kg cà chua, ở Hà Lan là 30 lít, nhưng với công nghệ của GrowWise, lượng nước cần thiết chỉ còn 5 lít. Một đối tác chuyển giao công nghệ của trung tâm có thể sản xuất 900 chậu húng quế một năm chỉ từ diện tích sàn 1m2.

Một trong những sàn giao dịch hoa của Floraholland là sàn Aalsmeer với hơn 20 triệu bông hoa được bán ra mỗi ngày và lượng hoa giao dịch trên các bảng thanh toán điện tử đây chiếm khoảng 60% tổng sản lượng giao dịch hoa trên toàn thế giới. Mỗi ngày, từ các sàn giao dịch hoa do Floraholland quản lý có tổng số trên 50 triệu bông hoa được bán ra. Với lưu lượng bán khoảng hơn 12 tỷ bông hoa mỗi năm, ước tính trung bình lợi nhuận của riêng Floraholland vào khoảng 4 tỷ euro/năm - một nguồn thu lớn cho nền kinh tế Hà Lan.