Nông dân Uganda sử dụng thuốc trừ sâu hữu cơ

Thuốc trừ sâu là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước và một số loại tồn tại lâu dài gây ô nhiễm cho đất

Giấm và xà bông pha nước có thể diệt được ruồi đục lá.

Dư lượng thuốc trừ sâu khiến cho nông sản ngày càng bị từ chối. Do đó, nhu cầu thuốc trừ sâu hữu cơ ngày càng cao. Xin giới thiệu một số “bài thuốc” của nhà nông Uganda.

Giấm. Khi cần phải phun thuốc trừ sâu bảo vệ cây trồng, một số nông dân đã không dùng thuốc trừ sâu bán trên thị trường mà dùng loại tự chế mà họ cho là có hiệu quả trong việc kiểm soát côn trùng gây hại.

Christine Griffin Tusiime trồng khoảng 20 loại rau trên 1.000m2 đất ở Bukasa, Uganda và bà cho biết rau bị ruồi phá hại. Bà có ý định dùng giấm trộn với xà bông nước để trừ chúng. “Những người hàng xóm nói với tôi ý tưởng này. Tôi trộn 10ml giấm, 10ml xà bông nước trong 1 lít nước tưới cây và thuốc đã giúp tôi bảo vệ được vườn rau hữu cơ không bị ruồi đục lá”, bà nói. Đôi khi kiến và mối cũng tấn công vườn rau, và Tusiime đã trồng bông vạn thọ trong vườn để xua đuổi một số côn trùng, vì chúng kỵ mùi hoa này.

Nước đái thỏ. Phải nuôi đến bốn con thỏ nông dân mới có thể thu được 1 lít nước tiểu mỗi ngày. Một số nông dân nuôi nhiều thỏ và kinh doanh nguồn nước tiểu ấy. Một can 20 lít nước đái thỏ bán được 20.000 shilling Uganda (tương đương 5,34 USD), nông dân nuôi thỏ Julius Ayebale cho biết.

Thỏ được nhốt trong chuồng gỗ rào lưới thép để thoáng gió. Bên dưới chuồng, Ayebale kể, ta đặt những tấm tôn nghiêng để hứng nước chảy vào một cái rãnh có thể thu được nước tiểu. Từ rãnh ấy dẫn nước tiểu vào một cái bể chứa để múc cho vào can. Nước tiểu được để lên men trong ba tuần lễ và sau đó trộn với tro để trừ sâu bệnh cho chanh dây, đậu phông, bắp, khoai tây và rau các loại.

Phun thuốc lá. Giống như thuốc lá gây nguy hiểm cho con người, nó cũng gây hại cho côn trùng. Trong một thời gian dài, bà Tusiime cho biết bà đã phun thuốc lá để diệt sâu bướm và rệp. Pha một ca (250ml) thuốc lá hữu cơ với 3 lít nước, để qua đêm. Sau 24 giờ, hỗn hợp có một màu nâu lợt.Nếu quá đậm, hãy cho thêm nước.Hỗn hợp này có thể sử dụng cho hầu hết các loại cây trồng, ngoại trừ các loại thuộc họ cà (cà chua, ớt, cà tím và các loại cà khác.)

Lá cây sầu đâu. Robert Otuba, một nông dân ở Budaka, trồng dâm bụt (thường làm rau trong một số món ăn các nước) thường bị tuyến trùng và đom đóm gây hại. Ông đã pha ớt cayenne, lá sầu đâu hoặc lô hội được ông nghiền ra, ngâm trong nước, lọc lấy nước và phun lên cây. “Tôi thường phun hai lần, nhưng tuần phun tuần nghỉ và các loại thuốc hữu cơ này rất hữu hiệu để diệt tuyến trùng, sâu bọ và đom đóm thường gây hại cho cây”.

Nước đái người. Một cách làm truyền thống ở Uganda là dùng tro và nước tiểu để trừ sâu bệnh. Công thức được dùng để phun chanh dây, đậu phộng, bắp và khoai tây. Thu nước tiểu người, bỏ trong một cái xô và để chỗ mát trong ba ngày. Thêm vào khoảng 500g tro cho mỗi hai lít nước tiểu và ủ hỗn hợp này thêm ba ngày nữa.Khuấy đảo cho thật đều và dùng để trừ rệp cho chanh dây. Phun những nơi cây bị rệp ngay khi chúng xuất hiện và phun hàng ngày trong hai tuần.

Để ngừa bệnh bạc lá cây đậu phộng, phun hỗn hợp lên cây 14 ngày sau khi cây nẩy mầm và phun lần hai cách lần đầu 28 ngày. Để ngừa sâu đục thân bắp, phun hỗn hợp từ 4 – 6 tuần sau khi trỉa. Hỗn hợp này cũng có thể phòng trừ côn trùng gây hại cho khoai tây  và các thứ đậu. Để phòng ngừa sâu bệnh nói chung, Ayebale khuyên nên phun thuốc khi dự đoán chúng sẽ gây hại, cụ thể là vào mùa khô. “Tro củi và nước tiểu người còn có hiệu quả như phân khoáng, lại ít gây hại cho môi trường. Hỗn hợp này giàu các dưỡng chất, nitơ, phospho, kali, canxi và magiê”, ông nói.