Chủ động phòng chống đói, rét và dịch bệnh cho đàn vật nuôi trong vụ Đông – Xuân

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn, mùa đông năm nay ở miền Bắc sẽ lạnh hơn so với những năm trước. Các đợt rét đậm, rét hại xuất hiện muộn hơn nhưng tần suất nhiều và kéo dài hơn. Thời tiết diễn biến bất thường trong những năm gần đây gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân, thiệt hại cho ngành chăn nuôi.

(Ảnh 2: Che phủ bề mặt ao nuôi bằng nilon giữ ấm cho vật nuôi thủy sản)

Trên địa bàn các huyện miền núi, vùng cao, vùng sâu, tập quán chăn nuôi trâu, bò thả rông còn phổ biến; nhiều hộ chăn nuôi còn chủ quan, chưa chú trọng trong việc phòng, chống đói rét cho vật nuôi, một số hộ chưa có chuồng nuôi gia súc hoặc chuồng nuôi còn sơ sài; thức ăn cho trâu bò trong vụ Đông-Xuân còn thiếu, tỷ lệ tiêm phòng vắc xin gia súc còn thấp nên dễ phát sinh dịch bệnh... Để chủ động phòng chống đói rét, dịch bệnh cho đàn vật nuôi, người chăn nuôi cần tăng cường thực hiện một số biện pháp cụ thể sau đây:

Một là, cải tạo, che chắn chuồng trại chăn nuôi.

Cải tạo, che chắn chuồng trại để đảm bảo kín gió, tránh mưa tạt gió lùa, nền chuồng luôn khô ráo sạch sẽ. 

Có thể sử dụng bóng điện hay đốt lửa sưởi cho vật nuôi trong chuồng bằng trấu, mùn cưa, than củi... Chú ý nơi đốt sưởi có khoảng cách nhất định để cho vật nuôi đủ ấm và phải đảm bảo an toàn trong chuồng nuôi, tránh cho vật nuôi bị bỏng, ngạt khói hoặc gây cháy chuồng nuôi.

Hai là, tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng.

Thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng tốt đàn vật nuôi nhằm nâng cao sức đề kháng, giúp vật nuôi chống đỡ tốt với thời tiết giá rét. Tận dụng các loại quần áo, chăn cũ, bao tải, bạt… làm áo giữ ấm cho gia súc.

* Đối với trâu bò:

Khi nhiệt độ ngoài trời dưới 12 0C không cho trâu bò làm việc, chăn thả tự do mà tiến hành nuôi nhốt trâu, bò; Cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống, khẩu phần ăn phải đảm bảo cân đối dinh dưỡng, bổ sung các vitamin, muối và các chất khoáng, cho ăn làm nhiều bữa trong ngày để đảm bảo không bị đói, có đủ năng lượng để chống rét. Cho gia súc uống nước ấm hòa muối với lượng khoảng 5g/100 kg thể trọng.

Ngoài ra, cần chủ động dự trữ thức ăn tinh (cám ngô, cám gạo), thức ăn khô (rơm, cỏ khô) và các phụ phẩm nông nghiệp, công nghiệp (thân cây ngô, bã bia, rỉ mật) làm thức ăn cho trâu, bò, đảm bảo mỗi con trâu bò được cung cấp từ 5-7 kg thức ăn/ngày trong những ngày giá rét.

* Đối với lợn:

Không cọ rửa chuồng hoặc tắm cho lợn vào những ngày mưa rét, nhiệt độ xuống dưới 120C. Khẩu phần ăn đảm bảo đầy đủ, cân đối chất dinh dưỡng, phù hợp với từng đối tượng lợn. Cho lợn uống đủ nước sạch, ấm, bổ sung thêm các vitamin tổng hợp, men tiêu hoá vào thức ăn, nước uống theo hướng dẫn trên bao bì sản phẩm.

* Đối với gia cầm: Đảm bảo thức ăn có đầy đủ chất dinh dưỡng, phù hợp với từng lứa tuổi; Cho uống đủ nước sạch, ấm và bổ sung thêm đường Glucoza, các loại vitamin tổng hợp, men tiêu hoá. Thay chất độn chuồng sau từng lứa nuôi. Đối với gia cầm non cần bố trí ô úm riêng, có bóng điện sưởi đảm bảo nhiệt độ trong ô úm từ 22-280C.

* Đối với động vật thuỷ sản :

Trong thời gian giá rét tuyệt đối không kéo lưới, không thu hoạch theo cách đánh tỉa, thả bù để tránh xây sát cho cá.

Duy trì mực nước ao nuôi đảm bảo độ sâu từ 1,5 - 2m để lấy nhiệt từ lòng đất giữ ấm nước ao và làm giảm sự biến đổi nhiệt độ đột ngột. Tiến hành đào một hố sâu trong ao từ 2,5 - 3m, rộng từ 2 - 3m2 để cho cá rút xuống trú đông (đây là cách chống rét cho cá qua đông hiệu quả và được nhiều nơi áp dụng). Hoặc thả sọt tránh rét cho cá ở các góc phía Bắc của ao nuôi, sử dụng các sọt đan bằng tre, nứa, đưa vào sọt các búi rơm tạo giá thể để cá trú ẩn tránh rét.

Làm khung nylon sáng màu để che phủ bề mặt ao, giúp ngăn gió, cách nhiệt không khí, tăng khả năng giữ nhiệt độ cho nước ao nuôi; Đồng thời, khi trời có nắng sẽ tăng khả năng tiếp thu năng lượng mặt trời bổ sung nhiệt cho ao.

Thả bèo tây lên mặt ao từ 1/2 - 1/3 diện tích mặt ao về phía Bắc (bèo được gom vào một góc ao) tránh thả tràn lan che kín hết diện tích mặt ao, làm giảm độ thoáng của ao sẽ ảnh hưởng đến thủy sản nuôi.

Cho ăn đầy đủ thức ăn tinh, thức ăn chế biến sẵn vào thời điểm nắng ấm trong ngày để vật nuôi có đủ dinh dưỡng cần thiết. Khi nhiệt độ nước ao dưới 12oC thì ngừng cho ăn.

Hàng ngày theo dõi chất lượng nước, không đưa phân hữu cơ chưa qua xử lý, phân vô cơ xuống ao, giữ cho nước sạch để phòng tránh dịch bệnh. Bổ sung lượng nước cần thiết để đảm bảo độ sâu mực nước theo yêu cầu kỹ thuật. Quan sát phát hiện các hiện tượng bất thường để xử lý kịp thời.

Ba là, làm tốt công tác vệ sinh phòng bệnh, tiêm phòng vắc xin cho đàn vật nuôi.

Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, định kỳ 1 lần/tuần phun thuốc khử trùng, tiêu độc toàn bộ khu vực chăn nuôi và môi trường xung quanh bằng 1 trong các loại hoá chất như: Iodine, Benkocid, Virkon,…

Thực hiện tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin để tăng cường khả năng miễn dịch chủ động cho đàn vật nuôi. Đối với gia cầm: tiêm phòng vắc xin cúm gia cầm, newcastle, gumboro, tụ huyết trùng, … ; Đối với lợn: tiêm phòng vắc xin lở mồm long móng, tụ - dấu lợn, dịch tả lợn, phó thương hàn, tai xanh, .... ; Đối với trâu bò: tiêm phòng vắc xin lở mồm long móng, tụ huyết trùng,…

Bốn là, thường xuyên cập nhật diễn biến thời tiết khí hậu ở địa phương  để chủ động trong việc phòng chống đói rét cho vật nuôi.

Để công tác phòng, chống rét đạt hiệu quả cao, người chăn nuôi cần tăng cường thực hiện các biện pháp như trên, đồng thời, tuyên truyền cho các hộ khác cần thực hiện để giảm thiểu trâu bò bị chết do đói rét. Ngoài sự tự giác, ý thức của người chăn nuôi thì hệ thống chính quyền cơ sở cũng cần có sự quan tâm thích đáng. Các cơ quan chuyên môn: Phòng Kinh tế/Nông nghiệp và PTNT, Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp… tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện của người dân; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người chăn nuôi thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống đói rét, dịch bệnh cho đàn gia súc, gia cầm.

Trên đây là một số biện pháp cần thiết để phòng tránh đói, rét cho gia súc, gia cầm, rất mong bà con chăn nuôi thực hiện tốt để đảm bảo sức khỏe tốt cho đàn vật nuôi góp phần thúc đẩy sản xuất chăn nuôi phát triển, cung cấp đủ con giống và thực phẩm cho thị trường.