Cách nuôi cá trê Bắc Phi - Phần 3

Tác giả: 2LUA.VN biên dịch

Ngày đăng: 29/04/2021

Nguồn cung cấp thức ăn chăn nuôi

Thông thường, các phụ phẩm công nghiệp riêng biệt (được cho ăn đơn lẻ) được sử dụng trong ao nuôi đã được đề cập trước đó bao gồm cám gạo, bột mì y, bột hạt bông, bột ngô và bột đậu phụng (đậu phộng). Thức ăn viên được sản xuất tại trang trại (thường chứa 28-35% protein) bao gồm nhiều sự kết hợp khác nhau của các sản phẩm phụ này cùng với các thành phần khác như cặn từ nhà máy bia, vỏ cacao, bã cà phê và phân gà. Khi các ao được bón phân đầy đủ thì các loại protein thực vật bất thường như vậy đã được sử dụng lên đến 20% thức ăn hỗn hợp mà không gây ảnh hưởng xấu đáng kể đến sản lượng cá. Rất ít (nếu có) protein động vật (ví dụ như bột cá, bột máu) hiện được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi thương phẩm dành cho cá trê châu Phi trong các ao được bón phân. Những loại thức ăn chăn nuôi khác do trang trại sản xuất bao gồm giòi, mối, giun đất và dế.

Khi được yêu cầu, các công ty thức ăn chăn nuôi trong nước và quốc tế cung cấp thức ăn cho cá trê theo công thức đặc biệt. Chúng hầu hết được sử dụng trong bể bê tông, bể sợi thủy tinh và bể nhựa như ao và mương nội tuyến. Tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) tốt nhất đạt được với khẩu phần chứa 35-42% protein thô và 12 kJ/ g thức ăn.

Với sự phát triển hiện nay của các hệ thống tuần hoàn, viên thức ăn cho cá dạng chìm cân bằng không phải là sản phẩm lý tưởng. Thức ăn ép đùn dạng nổi ít gây ô nhiễm hơn và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, sản xuất cá trê châu Phi thành công trong các hệ thống thâm canh hiện tại có mối ương quan chặt chẽ với thức ăn ép đùn được nhập khẩu từ châu Âu và Brazil. Những nỗ lực hiện đang được thực hiện để thiết lập các nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi ép đùn ở nhiều nước châu Phi (ví dụ: Nigeria và Uganda).

Kỹ thuật thu hoạch

Các ao nuôi cá trê châu Phi được thu hoạch một phần bằng cách sử dụng lưới vây kéo. Lúc này cá được phân loại thủ công; những con cá có vẻ lớn hơn đáng kể so với mức trung bình được tách ra và thả riêng để ngăn chặn tình trạng ăn thịt đồng loại.Vào cuối vụ nuôi, ao được tháo hết nước và đáy ao được làm sạch để bắt hết cá ẩn nấp trong bùn. Ao nên được làm khô giữa các chu kỳ sản xuất hoặc kiểm tra một cách cẩn thận để ngăn chặn khả năng ăn thịt đồng loại rất lớn của bất kỳ con cá trê trưởng thành nào trốn thoát đối với cá giống mới thả nuôi của vụ sau. Việc thu hoạch một phần bể, mương và hệ thống tuần hoàn được thực hiện với các thanh phân loại để lựa ra những con cá lớn nhất.

Xử lý và chế biến

Xử lý cá trê châu Phi sống rất dễ dàng bởi vì miễn là da cá vẫn còn ướt thì chúng có thể sống trong nhiều ngày ở bên ngoài vùng nước. Cá sau khi thu hoạch được chất thẳng vào xe chở và đưa đến các chợ trong thành phố. Cá được bán trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc thường xuyên nhất là bán cho những người bán lẻ nữ (bayam-sellam). Trong trường hợp thứ hai, cá được chất vào các thùng chứa hoặc trong bao có dung tích 40 lít trước khi vận chuyển bằng xe buýt chở hành khách hoặc hàng hóa thông thường. Một số ít nhà sản xuất chế biến cá trước khi bán. Tùy thuộc vào kích thước cá và nhu cầu thị trường mà cá có thể được làm bít tết; phi lê; hoặc bán đầu, rút ruột và lột da. Cá trê châu Phi trống có tỷ lệ thân thịt và phi lê tốt nhất. So với các loài khác thì cá trê Phi có hàm lượng lipid thấp và do đó không có hương vị đậm đà (mùi và vị). Cá trê châu Phi hun khói cũng có nhu cầu cao bởi vì chúng có thể được bảo quản trong thời gian dài hơn mà không cần nguồn điện đồng thời vẫn giữ được chất lượng dinh dưỡng.

Những con cá này rất lì. Trong nhà bếp và nhà hàng, những người đầu bếp thiếu kinh nghiệm có thể sợ hãi những con cá trê châu Phi vẫn còn sống, vì chúng có thể nhảy ra khỏi tủ lạnh sau khi được đặt vào trong đó nhiều giờ! Rải một ít muối xay lên da có thể giết chết cá trong vài phút; Sử dụng giấm để ngâm da cá cũng giúp cá ngấm gia vị hơn và cá chín ngon hơn. Ở Cameroon, có một loại súp đen (bongo) được điều chỉnh một cách đặc biệt để làm một món hầm rất ngon bằng cách sử dụng cá trê châu Phi tươi sống.

Chi phí sản xuất

Cá trê Châu Phi có thể được sản xuất kinh tế nhất ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, những nơi mà có nhiệt độ thuận lợi cho sự phát triển như đã nêu trước đó. Chi phí sản xuất ở các nước này dao động từ <1.0 đô la/ kg đến 2.5 đô la/ kg, tùy thuộc vào hệ thống sản xuất. Nhu cầu nội địa vẫn cao ở hầu hết các nước sản xuất và cá thường được bán ở các chợ cá sống nơi mà có thể thu được giá cả cao hơn. Tại khu vực châu Phi cận sa mạc Sahara, giá cá trên thị trường dao động từ 2.5-5.0 đô la/ kg; cá khô hun khói có giá thành cao hơn hết.

Xem xét các hệ thống nuôi ghép cá trê điển hình trong các ao ở Cameroon, thức ăn và phân bón chiếm 54% chi phí sản xuất ở các trang trại ven đô thị nhưng chỉ chiếm 22% chi phí sản xuất ở các vùng nông thôn, nơi mà ở đó chi phí cá giống và nhân công là những mặt hàng chính. Trong các hệ thống tuần hoàn, nguồn cấp thức ăn và bảo trì cơ sở hạ tầng tạo ra chi phí sản xuất chính. Trong các bể nuôi thương phẩm, thức ăn chiếm 75-85% chi phí sản xuất và cần được quản lý cẩn thận để đảm bảo thành công về mặt thương mại. Ở Nigeria, sự thành công của các hệ thống này chắc chắn có liên quan đến chi phí nhiên liệu tương đối thấp để vận hành máy phát điện (dưới 0.4 đô la/ lít xăng cao cấp vào năm 2010).

Chi phí sản xuất dành cho hoạt động chăn nuôi cá trê châu Phi trong hệ thống tuần hoàn có xu hướng cao hơn ở vùng nhiệt đới so với các nước ở châu Âu do nhu cầu nhập khẩu thức ăn và thiết bị phù hợp hiện nay.

Bệnh tật và các biện pháp kiểm soát

Cá trê châu Phi là đối tượng của nhiều loại bệnh bao gồm vi khuẩn, nấm và các loại ký sinh trùng khác nhau. Một số sinh vật gây bệnh quan trọng nhất được bao gồm trong bảng dưới đây, mặc dù nhiều chứng bệnh được quan sát thấy vẫn chưa được chẩn đoán đầy đủ.

Trong một số trường hợp, kháng sinh và các dược phẩm khác đã được sử dụng trong điều trị nhưng việc đưa chúng vào bảng này không phải là ngụ ý khuyến nghị của FAO
Bệnh	Tác nhân	Loại hình	Hội chứng	Phương pháp
Vỡ đầu	Chưa rõ		Dị dạng xương (chứng vẹo xương và cong vẹo cột sống); cá đột ngột bỏ ăn, hôn mê và chết, sưng các mô yếu ở hai bên đầu; thường quan sát thấy trên cá> 10 cm; cá chết có hộp sọ dày và cong chứng tỏ có vết nứt trước đó.	Cung cấp Vitamin C bổ sung trong thức ăn
Hội chứng nứt ruột	Chưa rõ		Hành vi rối loạn; bụng sưng tấy; da bụng đổi màu; vùng hậu môn hơi đỏ; vỡ thành bụng ở giai đoạn cuối	Cung cấp đủ chế độ ăn uống cân bằng và chăm sóc tốt
Bệnh loét	Chưa rõ		Loét da; hành vi chậm chạp; loét da hoại tử màu đỏ hoặc trắng trên hàm dưới và hàm trên và trên cuống đuôi	Hệ thống quản lý phù hợp
Đốm trắng	Vi khuẩn Myxobacteria	Vi khuẩn	Cá vẫn ở trên mặt nước ở vị trí thẳng đứng và bơi chậm chạp; đốm trắng trên da quanh miệng và mang	Thuốc kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi (chloramphenicol, terramycin hoặc oxytetracycline) như một biện pháp phòng ngừa; cho ấu trùng cá da trơn vào furaltadone ở 50 ppm / giờ
Nhiễm trùng huyết do Aeromonas	Aeromonas hydrophila	Vi khuẩn	Đánh vảy và đỏ vây; sự mất sắc tố; vết loét	Oxytetracycline; sulfamethoxine; ormetoprin trong thức ăn
Motile Aeromonad nhiễm trùng huyết	Aeromonas sp.	Vi khuẩn	Bụng phình to và chướng bụng; loét sâu dưới da với xuất huyết và viêm	Tránh căng thẳng; sử dụng thức ăn bổ sung trộn với Trimethoprim và Bactrim trong 10 ngày
Nấm nước	Saprolegnia spp.	Nấm	Các mảng màu xám / trắng trên da, vây, mang và mắt giống như bông gòn; trứng bị ảnh hưởng có các dấu hiệu tương tự; thường nhỏ, nhiễm trùng khu trú, lây lan nhanh chóng trên cơ thể hoặc mang	Tắm Malachite xanh (5 mg / lít trong một giờ) hoặc natri clorua (5% trong một đến hai phút); tránh hư hỏng cơ học và các loại căng thẳng khác
Ký sinh trùng	Costia sp., Chilodonella, Trichodina	Động vật ký sinh	Cá vẫn ở trên mặt nước ở vị trí thẳng đứng, hoặc rối loạn làm đầu trầy xước và bơi ở thành đáy thùng chứa; da phủ một lớp chất nhầy mỏng màu xám trắng; chết hàng loạt có thể xảy ra	Formalin (25-50 mg / lít); Dipterex (0,25 mg / lít)
Ký sinh trùng	Gactylogyrus sp. Gyrodactilus sp.	Bệnh sán lá	Giống như động vật ký sinh ở trên	Formalin (25-50 mg / lít); Dipterex (0,25 mg / lít)
Ký sinh trùng	Henneguya sp.	Động vật ký sinh	Ở cá giống lai C. gariepinus x Heterobranchus sp. , các đốm trắng trên da và mang quan sát được	Thuốc kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi (chloramphenicol, terramycin hoặc oxytetracycline) như một biện pháp phòng ngừa
Ký sinh trùng	Cysticerca sp.	Giun tròn	Giun khoan lỗ trong cơ bắp và nội tạng; thường được tìm thấy trong các hồ chứa; cá dường như không bị ký sinh trùng này	Chưa rõ
Mang và / hoặc ký sinh trùng bên ngoài	Trichodina maritinkae	Động vật ký sinh	Các đốm trắng nhỏ trên da hoặc mang; kích động, không ổn định, thờ ơ, suy nhược, chán ăn và giảm hoạt động; mang nhợt nhạt và sưng	Tắm Formalin hoặc dung dịch muối

Hầu hết các bệnh được liệt kê bên trên chủ yếu được quan sát thấy trong môi trường chăn nuôi thâm canh. Phòng ngừa bằng cách tránh căng thẳng có lẽ là biện pháp hiệu quả nhất để tránh mắc bệnh. Cho đến nay, các chứng bệnh có liên quan đến vi rút vẫn chưa được báo cáo ở cá trê châu Phi. Các hóa chất chỉ được sử dụng khi phát hiện có hiện tượng bịnh dịch thú, sau đó các hóa chất này chỉ được sử dụng trong một khoảng thời gian giới hạn mà thôi.