Cá chết hàng loạt, người nuôi lao đao

Những ngày qua cá nuôi nước mặn và nước lợ cũng như tôm hùm tại vùng đầm cầu Hai (Thừa Thiên – Huế) và tại Vạn Ninh, Cam Ranh (Khánh Hòa) bỗng dưng chết hàng loạt. Cơ quan chức năng đã vào cuộc nhưng chưa xác định được nguyên nhân cuối cùng. Người nuôi cá trắng tay, ngập trong nợ nần chồng chất.

Vớt hàng tạ cá chết

Tại Thừa Thiên – Huế, hộ anh Ngô Ngọc Sơn (thôn Hiền Hòa 1, xã Vinh Hiền, huyện Phú Lộc) thả nuôi 6 lồng cá với khoảng 1.500 giống cá đặc sản, gồm các loại cá hồng, mú và vẩu... trên vùng đầm Cầu Hai. Số cá này gia đình anh Sơn dự kiến thu hoạch vào tháng 7.2016. Sau khi xảy ra sự cố môi trường biển, các loại cá đặc sản trên rớt giá nghiêm trọng và không tiêu thụ được nên gia đình anh Sơn phải tiếp tục chăm sóc để tính bán vào dịp Tết Đinh Dậu 2017. Tuy nhiên, từ ngày 8.11 vừa qua, cá của gia đình anh Sơn bỗng dưng nổi lờ đờ trên mặt nước rồi chết hàng loạt. Đến ngày 10.11, phần lớn số cá tại các lồng của hộ ngư dân này đã bị chết. “Tôi đã vớt hàng tạ cá mang đi tiêu hủy trong sự hoang mang tột độ. Hàng trăm triệu đồng tiền vốn cùng công sức bỏ ra trong hơn một năm trời đã tiêu tan hết, rồi đây không biết lấy gì để sống và trả nợ”- anh Sơn nói trong nước mắt.

Trong ảnh: Ngư dân vớt cá bớp chết tại vùng nuôi trọng điểm tại Khánh Hòa. Ảnh: Công Tâm

Việc lấy mẫu nước, mẫu cá kiểm nghiệm do Sở TNMT tỉnh thực hiện và đến ngày 10.11 vẫn chưa có kết quả. Tình trạng cá lồng chết hàng loạt tại đầm Cầu Hai có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có thể do những trận mưa lớn vừa qua khiến lượng nước ngọt đổ vào đầm phá tăng, làm cho môi trường nước lợ thay đổi đột ngột nên cá không kịp thích nghi”. Ông Nguyễn Minh Đức - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NNPTNT) tỉnh Thừa Thiên - Huế

Cùng cảnh ngộ với gia đình anh Sơn là hàng loạt hộ ngư dân khác ở thôn Hiền Hòa 1 cũng như các thôn khác của xã Vinh Hiền. Trước tình trạng cá chết hàng loạt, nhiều hộ ngư dân nơi đây đã bán tháo cá với giá rẻ mạt để vớt vát phần nào thiệt hại. “Sau khi nhiều tạ cá tại các lồng bị chết, tôi đã thu hoạch khoảng 2 tạ cá còn sống đem bán để vớt vát vốn, nhưng do bị thương lái ép giá xuống quá thấp nên không thu được bao nhiêu” - ngư dân Ngô Chiên cho biết.

Theo ông Lê Thiết - Chủ tịch Hội Nghề nuôi cá lồng xã Vinh Hiền, toàn xã có khoảng 300 hộ nuôi các loại cá nước lợ đặc sản bằng lồng trên vùng đầm Cầu Hai với số lượng hơn 1.500 lồng. Hiện tượng cá chết hàng loạt bắt đầu xảy ra từ ngày 8.11 và ngày càng lan rộng theo thời gian. “Đã có khoảng 500 lồng cá bị chết, tập trung chủ yếu ở các thôn Hiền An 1, Hiền An 2 và Hiền Hòa. “Cá lồng chết hàng loạt đã gây thiệt hại hàng tỷ đồng, đẩy hàng trăm hộ ngư dân rơi vào cảnh trắng tay, nợ nần chồng chất. Hiện tình trạng cá chết vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại nên ngư dân rất hoang mang”- ông Thiết cho biết.

Ông Nguyễn Tam - Phó Chủ tịch UBND xã Vinh Hiền cho biết, đến ngày hôm qua (10.11) đã có khoảng 25 tấn cá của ngư dân bị chết. Từ khi xảy ra tình trạng cá chết bất thường với số lượng lớn, chính quyền địa phương đã báo cáo các cơ quan chức năng. Vào ngày 9.11, người của Sở TNMT và Sở NNPTNT tỉnh đã về xã tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến cá chết hàng loạt. Các cơ quan này đã tiến hành lấy mẫu nước, mẫu cá để kiểm nghiệm nhưng chưa công bố kết quả, trong khi tình trạng cá chết vẫn tiếp diễn.

Mất sạch

Còn tại huyện Vạn Ninh và TP.Cam Ranh (Khánh Hòa), nhiều người nuôi cá lồng cũng lâm cảnh tương tự khi cá chết chưa rõ nguyên nhân. Ngồi rầu rĩ bên trại nuôi cá bớp tiền tỷ, bà Trần Thị Bảy (xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) cho biết: “Gia đình tôi đã nuôi được 2 vụ cá bớp, vụ đầu tiên nuôi từ năm 2014, với số lượng 2.000 con, năm 2015  đã cho thu hoạch, gặp giá cả ổn định và thời tiết thuận lợi nên vụ đầu tiên có lãi, nhờ đó có được ít vốn đầu tư lại vụ 2”. Vụ thứ 2, bà Bảy thả từ giữa tháng 7.2015, dự tính cho thu hoạch giữa tháng 11.2016. Cá đợt này nuôi có trọng lượng  đạt từ 5- 8kg. Niềm vui của bà đã bị mưa lũ dập tắt, mưa lũ đã làm cho diện tích của gia đình bà bị chết hàng loạt.

Bà Trần Thị Bảy kể: Chiều ngày 2.11, sau cơn mưa lớn, gia đình có ra thăm trại nuôi cá bớp và phát hiện 20 con cá bị chết. Đến sáng ngày 3.11, cá chết trắng lồng và ngày 4.11, cá vẫn tiếp tục chết, cá chết bà mang ra chợ bán không ai mua. Đợt mưa lũ đã làm cho 4.000 con cá bớp của bà Bảy có trọng lượng từ 5- 7kg bị chết, ước tính thiệt hại gần 1 tỷ đồng. Theo bà Bảy, cá chết có dấu hiệu bị sốc nước dẫn đến triệu chứng bỏ ăn và chết. Để có tiền đầu tư cho vụ 2, bà Bảy phải vay vốn của ngân hàng với số tiền 400 triệu đồng, cộng với tiền tích góp của gia đình và vay mượn  thêm của người thân. “Bao nhiêu vốn, công sức đã bị mưa lũ cuốn đi. Cá chết, gia đình lâm vào cảnh trắng tay, phải ôm khoảng nợ lớn, giờ gia đình không có khoản tiền để đầu tư cho vụ 3” - bà Bảy nói.

Nhìn trại nuôi cá bớp của gia đình, ông Trần Văn Tính (xã Vạn Thạnh) buồn bã cho biết, nước ngọt xuống quá nhanh đã làm cho cá bị sốc nước và toàn bộ đàn cá bớp hơn 1.100 con, cá trọng lượng từ 3- 4kg bị chết sạch. Ông Tính than thở, để nuôi đợt cá này gia đình phải đi vay mượn khắp nơi, đàn cá nuôi được 7 tháng tuổi đã bị mưa lũ làm chết,  ước tính thiệt hại trên 200 triệu đồng gia đình giờ phải ôm nợ.

Bà Trần Thị Thúy Phi - cán bộ khuyến nông xã Vạn Thạnh cho biết, sau đợt mưa lũ cán bộ địa phương đã đến từng hộ để thống kê mức độ thiệt hại của người dân. Trên địa bàn xã đã có 13 hộ nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại, với số lượng hơn 10.000 con cá bớp bị chết, hộ nặng nhất bị thiệt hại gần 1 tỷ đồng. Cá bớp chết nhiều nhất tại thôn Đầm Môn, chủ yếu chết ở trọng lượng từ 1,5 - 8kg. Nghề nuôi cá bớp của địa phương đã phát triển từ nhiều năm nay, cá chết hàng loạt người dân rất khốn đốn. Chính quyền địa phương đang đề nghị các cơ quan chức năng có chính sách hỗ trợ cho người nuôi để đầu tư vụ mới.

Ông Lê Minh Hải - Trưởng phòng Kinh tế TP.Cam Ranh cho biết, mưa lũ cũng làm thiệt hại cho ngành nuôi trồng thủy hải sản với  tổng số tiền 2,1 tỷ đồng. Trong đó, nuôi trồng bị thiệt hại 1.270 triệu đồng và phương tiện đánh bắt bị thiệt hại với số tiền 830 triệu đồng. Khu vực bị nặng nhất là phường Ba Ngoài, Cam Phúc Bắc và Cam Thịnh Đông. Theo ông, do nước ngọt tràn vào đã làm  cho 70 con tôm hùm lồng có giá trị cao bị chết, nguyên nhân được xác định nước ngọt xuống nhiều nên độ mặn không đảm bảo dẫn đến tôm chết.