Bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên sông Đà

Tỉnh Hòa Bình có tiềm năng lớn để nuôi trồng và khai thác thủy sản

Hệ thống sông, suối của tỉnh được phân bố đồng đều với tổng chiều dài 393km, riêng sông Đà dài nhất 151km bao gồm cả hạ lưu và thượng lưu thủy điện Hòa Bình

Hồ chứa thủy điện dài 80km, có diện tích gần 8.900 ha là tiềm năng lớn để phát triển nghề cá

Việc nuôi trồng, khai thác thủy sản trên sông Đà góp phần giải quyết việc làm và tạo thu nhập cho hàng nghìn hộ dân

Thế nhưng nguồn lợi thủy sản sông Đà đang bị đe dọa và sụt giảm do việc đánh bắt, khai thác quá mức

Vì vậy rất cần những giải pháp đồng bộ để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phát triển bền vững nghề nuôi trồng, khai thác thủy sản trên sông Đà

Suy giảm nguồn lợi thủy sản

Nguồn lợi thủy sản hồ Hòa Bình đang có sự suy giảm nghiêm trọng

Theo kết quả nghiên cứu năm 2002, khu hệ lưu vực sông Đà hiện có 174 loài cá thuộc 85 giống, 19 họ, 6 bộ

Trong đó, bộ cá chép có thành phần phong phú nhất với 123 loài thuộc 59 giống, chiếm 70, 6% tổng loài

Tiếp đến là bộ cá nheo với 28 loài thuộc 12 giống, chiếm 16% số loài

Đáng chú ý là khu hệ cá lưu vực sông Đà có tới 19 loài có giá trị kinh tế cao, 8 loài các quý hiếm được ghi trong sách đỏ Việt Nam, trong đó có cá chiên, anh vũ, dầm xanh

Trong số 174 loài cá có mặt tại lưu vực sông Đà có 99 loài phân bố ở sông, 102 loài phân bố ở suối và 29 loài phân bố cả ở sông và suối

Năm 2007, sản lượng khai thác cá tự nhiên trên sông Đà ước tính 500 tấn/năm

Những loài cá kinh tế được khai thác sản lượng khá cao như cá mòi 300 tấn/năm, cá cháy 50 tấn/năm, cá chày 60 tấn/năm, cá lành canh 30 tấn/năm, cá ngạnh 30 tấn/nămCác loài cá được khai thác chủ yếu là mè, trắm, trôi, chép, chiên, quất, dầm xanh, anh vũ, chày, mương, nhằng, chắt hỏa, ngạnh, trêSản lượng khai thác một số loài cá chủ yếu trên hồ Hòa Bình những năm gần đây giảm đáng kể, chỉ bằng khoảng 10 - 20% so với trước đây

Những khu vực vốn có nhiều loài cá quý như dầm xanh, anh vũ, chiên, lăng nay đang ít dần

Một số loài cá có nguồn gốc từ vùng nước lợ cửa sông trước vốn nhiều như cá chày, cá mòi nay không còn thấy xuất hiện nữa

Khai thác, đánh bắt thủy sản quá mức

Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng và ngày càng cạn kiệt về nguồn lợi thủy sản hồ Hòa Bình là do hoạt động đánh bắt quá mức của con người bằng các phương tiện hủy diệt như điện, thuốc nổ

Cá bị xua đuổi nên đi đẻ ở các bãi đẻ nhỏ, phân tán ở những nơi hiểm trở, nhiều thác ghềnh trên vùng thượng nguồn

Theo điều tra sơ bộ, hồ Hòa Bình có 1460 thuyền các loại, trong đó có hàng trăm thuyền gắn máy, công suất 1799 CV, 1139 tấm lưới, gần 500 vó đèn; lưới 3 lớp 1200 tấm, sản lượng khai thác hàng trăm tấn/năm

Việc sử dụng những ngư cụ bị cấm, khai thác quá mức mang tính hủy diệt đã phá vỡ môi trường sinh thái, ngày càng làm cho nguồn lợi thủy sản hồ Hòa Bình trên sông Đà bị cạn kiệt

Hoạt động đánh bắt cá diễn ra quanh năm ở mọi khu vực có thể và diễn ra nhiều lần trong ngày, thường có 3 đợt, từ 10 - 11h và kết thúc vào 14 - 15h; từ 13 - 14h kết thúc 16 - 17h; bắt đầu từ 20 - 21 giờ kết thúc 4 - 5h

Trong đó có nhiều hình thức mang tính hủy diệt như dùng isung điện cường độ lớn đánh sâu hàng chục mét, vó đèn, duốc cá bằng vôi bột, bằng bả độc là các loại cây bản địa

Giải pháp bảo vệ nguồn lợi thủy sản hồ Hòa Bình

Đồng chí Hoàng Văn Son, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản cho biết: Trước mắt cũng như lâu dài, thực hiện nghiêm túc Luật Thủy sản và các văn bản liên quan, làm tốt công tác quản lý và khai thác hợp lý nguồn lợi thủy sản là giải pháp bắt buộc

Hiện nay, tỉnh đang triển khai các giải pháp đưa Luật Thủy sản vào cuộc sống, chú trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cộng đồng về thực hiện Luật Thủy sản cho người dân ven sông và vùng hồ, thực hiện bổ sung nguồn lợi thủy sản hàng năm

Việc nuôi trồng, khai thác thủy sản cần được đặt dưới sự quản lý của cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương, tức là phải kiểm soát được hoạt động khai thác, đánh bắt thủy sản

Xây dựng mô hình bảo vệ nguồn lợi thủy sản có sự tham gia của cộng đồng, triển khai các cơ chế, chính sách phù hợp, hỗ trợ phát triển KT-XH vùng hồ, vùng hạ lưu sông Đà, giảm áp lực đánh bắt thủy sản

Xây dựng cơ chế, chính sách khai thác diện tích mặt nước hồ, tạo điều kiện thuận lợi cho các thành phần kinh tế đầu tư sản xuất thủy sản

Triển khai quy hoạch các bãi cá đẻ, bãi ương dưỡng thủy sinh vật nhằm bảo vệ, duy trì, tái tạo và phát triển nguồn lợi thủy sản gắn với quy hoạch phát triển KT-XH và công tác giảm nghèo, nâng cao sinh kế cho người dân vùng hồ

Thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm các hoạt động đánh bắt thủy sản trái pháp luật, nhất là các hoạt động đánh bắt mang tính hủy diệt, tàn phá nguồn lợi thủy sản và môi trường