Việt Nam tự hào xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới, giá trị tạo ra thực chất được bao nhiêu
Chúng ta đang mải miết chạy theo số lượng nhiều quá mà không quan tâm tới yếu tố chất lượng”, TS. Phạm Chi Lan cũng bày tỏ sự lo lắng về nền nông nghiệp Việt Nam trước thềm hội nhập.
Bàn về tình trạng nông nghiệp, PGS.TS Vũ Trọng Khải đã khẳng định:
“Nền nông nghiệp Việt Nam hiện nay, không chỉ lạc hậu về mọi mặt, mà điều nguy hiểm hơn cả sự lạc hậu là, nó đang đầu độc cả dân tộc một cách hợp pháp bằng các loại nông sản không an toàn.”
Ông Vũ Trọng Khải là Nguyên Hiệu trưởng Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn II TP.HCM, hiện là chuyên gia độc lập trong lĩnh vực nông nghiệp.
Theo ông Khải, hiện nay, nông dân Việt Nam vẫn là “nông dân cha truyền con nối”, sản xuất nhỏ lẻ, phân tán, áp dụng công nghệ cũ kỹ.
Kết quả là năng suất lao động và năng suất nông sản thấp, với giá thành sản xuất cao, vừa không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, gây ô nhiễm môi trường.
Thêm nữa, người nông dân cha truyền con nối hiện nay không có nhu cầu và khả năng gia tăng quy mô đất đai, để tạo lập các trang trại sản xuất nông sản hàng hóa quy mô lớn, áp dụng công nghệ cao. “
Một sai lầm quan trọng nữa là, chúng ta chủ trương và thực hiện đầu tư xây dựng các khu nông nghiệp công nghệ cao, thay vì đầu tư phát triển một nền nông nghiệp công nghệ cao”, ông Khải nhận định.
Do đó thừa nhận một cách vô thức sự tồn tại hợp pháp một nền nông nghiệp không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Khu nông nghiệp công nghệ cao chỉ để làm “mẫu” và lấy thành tích.
Việt Nam chưa có chiến lược nghiên cứu và áp dụng công nghệ cao trong toàn bộ nền nông nghiệp. Ngoài ra, Việt Nam cũng “không có chiến lược sản phẩm nông nghiêp quốc gia theo vùng nông nghiệp sinh thái”.
Ông Khải lấy ví dụ, vùng đồng bằng Sông Cửu Long hiện đang cung cấp tới 90% lượng gạo xuất cảng hàng năm.
Khối lượng lúa được sản xuất và xuất càng ngày một tăng nhờ có đầu tư về thủy lợi, giao thông và các biện pháp nông học.
Nhưng khối lượng lúa sản xuất và xuất cảng tăng tỉ lệ nghịch với thu nhập của nông dân và tỉ lệ thuận với ô nhiễm môi trường.
Hiện nay, người dân Philipine mua gạo Việt Nam với giá rẻ, chỉ bằng 2/3 giá gạo tiêu thụ trong nước.
Đó là kết quả của sự phát triển thiếu chiến lược sản phẩm quốc gia theo vùng công nghiệp sinh thái.
Hệ quả là nếu không khắc phục được tình trạng này, nền nông nghiệp Việt Nam chẳng những không tận dụng được cơ hội do hội nhập quốc tế mang lại, mà còn bị những thách thức của tiến trình hội nhập quốc tế nhấn chìm. Đồng quan điểm với PGS.
TS Vũ Trọng Khải, một diễn giả khác, TS. Phạm Chi Lan cũng bày tỏ sự lo lắng về nền nông nghiệp Việt Nam trước thềm hội nhập.
Theo bà Lan, “nhiều năm qua, Việt Nam sung sướng, tự hào thứ hạng cao về xuất khẩu mặt hàng nông sản như gạo, điều, tiêu, cà phê…”, tuy nhiên, bà Lan cũng đặt câu hỏi, thứ hạng cao về số lượng xuất khẩu thì nhiều nhưng giá trị tạo ra thực chất được bao nhiêu? Bà Lan đã so sánh với 3 tỷ USD giá trị xuất khẩu gạo thì chỉ ngang bằng 3 tỷ USD nhập khẩu bia.
”Nông dân lăn lộn làm ruộng chỉ ngang tiền uống bia liệu có đáng không?”, bà Lan trăn trở. “Gạo Việt Nam đang ở vị trí thực sự bị đe dọa, gạo giá rẻ cạnh tranh vất vả so với Ấn Độ, gạo chất lượng cao đang thua rõ ràng so với Campuchia, Thái Lan.
Chúng ta đang mải miết chạy theo số lượng nhiều quá mà không quan tâm tới yếu tố chất lượng.” “Không thể trách người nước ngoài mang sản phẩm tốt hơn, vệ sinh an toàn thực phẩm tốt hơn vào bán tại Việt Nam.
Ngành Nông nghiệp cũng không có quyền trách cứ hay đòi hỏi người tiêu dùng cứ phải yêu nước, thương nông dân xài hàng Việt Nam.
Nếu không thay đổi căn bản, thua trong hội nhập là có thể thấy trước được”, bà Lan nhận xét.
Related news
Sáng 10-1, hàng chục xã viên hợp tác xã chăn nuôi bò sữa Cầu Sắt, xã Tu Tra, huyện Đơn Dương (Lâm Đồng), bức xúc đổ bỏ sữa tươi ngay tại khu vực thu mua sữa của công ty CP sữa Đà Lạt (Dalat Milk), phản đối việc Công ty ra thông báo hạn định mức thu mua sữa tươi kiểu “thắt vú bò”.
Từ hơn 1 năm nay, ở xã Lộc Ninh (Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh) xuất hiện một trang trại nuôi vịt trời với số lượng lớn. Trang trại này do ông Nguyễn Thanh Tuyến - 43 tuổi, ngụ ấp Lộc Tân làm chủ. Từ việc lên mạng tìm hiểu, học hỏi, ông Tuyến đã tìm ra một hướng đi mới là nuôi vịt trời, đồng thời tạo thêm nhiều việc làm mới cho nông dân.
Tập trung chính ở các xã Đồng Tâm, An Bình, Thanh Nông, thị trấn Chi Nê. Điển hình nhất là hội gây nuôi động vật hoang dã xã Đồng Tâm duy trì hoạt động 23 hội viên với số động vật nuôi 500 con lợn rừng, 200 con nhím, 22 con hươu sao. Trong số động vật nuôi hoang dã, lợn rừng được người chăn nuôi tập trung mở rộng diện rộng và mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Sau hơn một năm nuôi thử nghiệm, những cá thể hươu trong mô hình “Chăn nuôi hươu lấy nhung và sinh sản” của Trạm Khuyến nông huyện Sơn Tịnh (Quảng Ngãi), cho thấy sự thích nghi với điều kiện khí hậu của địa phương, sinh trưởng và phát triển tốt. Mô hình mở ra một hướng phát triển kinh tế mới cho bà con nông dân.
Tuy nhiên thực tế cho thấy những mô hình này đang phát triển theo hướng tự phát, manh mún, nhỏ lẻ, chưa có định hướng lâu dài, dễ bị thị trường cùng hệ thống thương lái chi phối, hiệu quả kinh tế đem lại cũng vì thế mà bấp bênh. Chăn nuôi nhỏ lẻ khiến số hộ chăn nuôi; số lượng gia súc, gia cầm tăng lên ở mỗi địa phương nhưng nông hộ không có mức thu nhập tốt nhất, còn kéo theo ô nhiễm môi trường.