Home / Tin tức / Mô hình kinh tế

Lập Lại Trật Tự Ngành Cá Tra

Lập Lại Trật Tự Ngành Cá Tra
Publish date: Tuesday. August 26th, 2014

Chưa bao giờ giá cá tra nguyên liệu ở ĐBSCL lại dao động ở mức thấp kéo dài như hiện nay, làm người nuôi thua lỗ không còn khả năng tiếp tục sản xuấtù. Còn doanh nghiệp xuất khẩu cũng lao đao bởi giá xuất thấp, bị nhiều nước dựng rào cản kỹ thuật gây khó mở rộng thị trường.

Hệ lụy từ phát triển “nóng”

Theo Chi cục Thủy sản các tỉnh ĐBSCL, đến tháng 8-2014, lũy kế diện tích nuôi mới cá tra là 2.323ha và diện tích thu hoạch là 2.146ha, sản lượng 586.413 tấn, năng suất đạt trung bình khoảng 273 tấn/ha. Các tỉnh có diện tích nuôi và đạt sản lượng cao như An Giang, Đồng Tháp, Bến Tre, Cần Thơ (chiếm khoảng 87% tổng diện tích và sản lượng của ĐBSCL).

Còn nhớ cách đây hơn một thập niên khi phía Mỹ kiện các doanh nghiệp Việt Nam bán phá giá sản phẩm cá tra phi lê vào thị trường Mỹ. Lúc đó, dù tình cảnh vô cùng gay go nhưng các ngành chức năng cùng người nuôi cá và doanh nghiệp xuất khẩu… đã chung tay vượt qua “lá chắn” rào cản kỹ thuật, rồi tận dụng cơ hội này để đưa cá tra trở nên “nổi tiếng” khắp thế giới và bước lên ngôi vinh quang.

Thời điểm đó, tỉnh An Giang đã xây dựng biểu tượng cá tra. Và nhiều cù lao nuôi cá tra trên sông Hậu bắt đầu xuất hiện những tỷ phú cá tra, sắm xe bốn bánh, ca nô… như những tay chơi sành điệu. Thế rồi sau đó, từ những chủ tiệm vàng, lò ấp vịt đến doanh nghiệp bất động sản, có cả quan chức… cũng nhảy vào nuôi cá tra, tranh nhau mở các nhà máy chế biến thủy sản làm rối tung ngành cá. Thế rồi hàng loạt người nuôi cá tố doanh nghiệp mua cá chậm trả tiền, thực hiện không đúng hợp đồng.

Sự phát triển “nóng” của con cá tra vượt tầm kiểm soát đã tạo ra nhiều hệ lụy. Có lúc cá tra quá lứa tồn đọng số lượng lớn và phải cậy nhờ sự can thiệp của Trung ương trong giải quyết đầu ra. Càng gia tăng diện tích, tăng nhà máy chế biến, càng khiến thị trường cá tra bấp bênh, bởi sự cạnh tranh nội bộ không lành mạnh. Các nhà chuyên môn nhận định: Giai đoạn năm 2001- 2005, cá tra phát triển nhanh; năm 2006 - 2009 phát triển chậm lại; 2009 - 2013 diện tích trung bình hàng năm giảm khoảng 0,7%.

Ngành cá tra đã qua giai đoạn phát triển thần tốc, đang bước vào giai đoạn suy yếu, do nhiều tác động, trong đó phải kể đến yếu tố nội lực. Nuôi cá tra đang có sự phân hóa mạnh khi những nông hộ nhỏ, ít vốn bị gạt ra khỏi “sân chơi”, số còn trụ lại trong nghề là những hộ giàu và những doanh nghiệp lớn. Song, điều trớ trêu là hàng loạt doanh nghiệp đầu tư nuôi cá cũng không hiệu quả bởi chi phí cao, hao hụt nhiều, quản lý lỏng lẻo…

Đóng gói cá tra xuất khẩu

Kiên quyết xử lý

Trước những bất cập tồn tại thời gian dài kìm hãm sự phát triển ngành cá tra. Lần này Bộ NN-PTNT tỏ ra kiên quyết sẽ sắp xếp lại ngành cá tra theo Nghị định 36/2014/NĐ-CP về “nuôi, chế biến và xuất khẩu sản phẩm cá tra”. Theo đó, sẽ quy hoạch lại địa điểm và diện tích nuôi cá tra phù hợp, phấn đấu tới cuối năm 2015 các cơ sở nuôi cá tra phải đạt tiêu chuẩn VietGAP. Các doanh nghiệp xuất khẩu phải đăng ký hợp đồng với Hiệp hội Cá tra Việt Nam và khi hiệp hội xác nhận thì cơ quan hải quan mới chấp nhận cho lô hàng xuất khẩu. 

Mặc dù nghị định 36 rất được người nuôi cá, chính quyền địa phương, ngành chuyên môn đồng tình ủng hộ; nhưng khi Bộ NN-PTNT tổ chức triển khai thì vướng phải nhiều ý kiến phản đối từ các doanh nghiệp.

* Số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra đến nửa đầu tháng 7 năm 2014 đạt trên 890 triệu USD, giảm 2,12% so với cùng kỳ năm 2013. Trong đó EU chiếm 21,23%, trở thành thị trường nhập khẩu cá tra hàng đầu của Việt Nam, tương đương với 189,57 triệu USD. Thị trường Mỹ chiếm 18,27 % tương đương 163,12 triệu USD, giảm 31,86% so cùng kỳ năm 2013. Hiện tại, cá tra Việt Nam xuất khẩu đến 137 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng, hiện nay mỗi khi xuất khẩu cá tra đều có xác nhận của Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và thủy sản (NAFIQAD) về chất lượng, cộng với đăng ký hải quan, đăng ký tàu… nhiều thủ tục nhiêu khê. Nay tiếp tục đăng ký với Hiệp hội Cá tra Việt Nam để thống kê sản lượng sẽ làm doanh nghiệp tốn thêm thời gian. Rồi chuyện quy định hàm lượng nước trong sản phẩm cá tra, tỷ lệ mạ băng, quy định giá sàn… cũng chưa hợp lý bởi từng thị trường xuất khẩu có nhu cầu tiêu thụ chất lượng sản phẩm khác nhau; từ đó giá xuất cũng khác nhau.

Thật ra, chuyện phản ứng của một số doanh nghiệp là dễ hiểu, bởi lâu nay từ giá mua cá tra nguyên liệu trong nước tới giá xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài đều do doanh nghiệp tự quyết định. Từ đó dẫn đến cạnh tranh nội bộ, bán sản phẩm kém chất lượng, phá giá… gây tổn hại cho ngành cá tra. 

Phía Bộ NN-PTNT khẳng định, sẽ quản lý ngành hàng cá tra theo chuỗi giá trị từ đầu vào sản xuất đến đầu ra sản phẩm xuất khẩu. Tất cả các khâu đều có những điều kiện quy định về tiêu chuẩn và có sự tham gia của cơ quan quản lý Nhà nước. Việc kiểm tra hợp đồng xuất khẩu của doanh nghiệp nhằm phát hiện doanh nghiệp mua cá tra nguyên liệu của người nuôi có đúng giá sàn hay không và sản phẩm chế biến có đúng chất lượng không; nếu không đảm bảo 2 điều kiện trên sẽ không cho xuất khẩu. Vấn đề kiểm tra hợp đồng cũng nhằm nắm bắt chính xác nhu cầu thị trường tiêu thụ, từ đó có cơ sở tổ chức cho người nuôi sản xuất phù hợp, tránh tình trạng thừa nguyên liệu.

Quan điểm của Bộ NN-PTNT là mạnh tay xử lý những hạn chế tồn tại của ngành cá tra từ nhiều năm qua và từng bước đưa nghề này vào sản xuất bài bản. Sản phẩm “trời cho” của Việt Nam cần phải được bán đúng với giá trị thực. Ở đó, những nông dân vùng sông nước ĐBSCL vất vả trong nghề nuôi cá cần được thụ hưởng giá trị từ cá tra mang lại và làm giàu một cách chính đáng từ cá tra.


Related news

Bấp Bênh Làng Cá Khô Khoai Cái Đôi Vàm Bấp Bênh Làng Cá Khô Khoai Cái Đôi Vàm

Ở các làng nghề ven biển, nhiều bà con chuyển sang làm nghề khác do thiếu nguồn nguyên liệu đầu vào, nhất là nghề chế biến cá khô. Riêng nghề làm cá khô khoai ở Cái Đôi Vàm 2 năm trở lại đây không còn nhộn nhịp như những năm trước.

Friday. June 28th, 2013
Cách Nhận Biết Cúm Gia Cầm Ở Vật Nuôi Cách Nhận Biết Cúm Gia Cầm Ở Vật Nuôi

Trong quá trình chăn nuôi gia cầm, việc lựa chọn thức ăn phù hợp, phương thức cho vật nuôi ăn, cách nhận biết và phòng bệnh để đạt được hiệu quả kinh tế cao luôn là những vấn đề được người chăn nuôi quan tâm.

Thursday. June 6th, 2013
Nguyên Nhân Gây Hội Chứng Chết Sớm Ở Tôm Nguyên Nhân Gây Hội Chứng Chết Sớm Ở Tôm

Sau nhiều tháng điều tra, nhóm nghiên cứu do Donald Lightner tại Đại học Arizona đã xác định nguyên nhân gây hội chứng chết sớm ở tôm (EMS), hay còn gọi là hội chứng hoại tử gan tuỵ cấp (AHPNS).

Friday. June 28th, 2013
Triển Vọng Nuôi Tôm Quảng Canh Cải Tiến “Bậc Cao” Triển Vọng Nuôi Tôm Quảng Canh Cải Tiến “Bậc Cao”

Ông Lưu Xuân Mộc, ấp Bùng Binh 1, xã Hoà Tân, TP Cà Mau, là người thành công nhất trong xã về mô hình nuôi tôm quảng canh cải tiến “bậc cao” nhờ áp dụng những cải tiến kỹ thuật trong cách nuôi.

Friday. June 28th, 2013
Bán Chạy Tôm Vì Lo Dịch Bán Chạy Tôm Vì Lo Dịch

Gần 1 tháng rưỡi qua (4/5 đến 17/6/2013) tại tỉnh Nghệ An đã có gần 60 ha tôm thẻ chân trắng ở 13 vùng nuôi tôm thuộc 3 huyện, thành đã dính các loại bệnh: Đốm trắng, Taura và hoại tử gan tụy. Trước tình hình đó, nhiều hộ dân đã thu tôm bán non vớt vát lại vốn.

Friday. June 28th, 2013