Dầu cải canola biến đổi gen – nguồn dinh dưỡng thay thế dầu cá

Dầu omega-3 từ cải canola của Nuseed, một hãng công nghệ nông nghiệp tại Mỹ đã giành được giải thưởng chung cuộc cuộc thi “Sáng kiến NTTS 2020” do GAA tổ chức thường niên, mở ra hướng phát triển bền vững cho ngành thức ăn thủy sản. 

Kỹ thuật gen di truyền

Bằng cách ứng dụng công nghệ sáng tạo, Nuseed ở West Sacramento, Calif đã tạo ra một nguồn dinh dưỡng thủy sản mới và bền vững. Kết quả là, sản phẩm của công ty, Aquaterra®, đã được lựa chọn để trao giải chiến thắng chung cuộc cùng với 2 sản phẩm khác trong cuộc thi Sáng kiến NTTS được tổ chức thường niên bởi Liên minh NTTS toàn cầu. Bằng kỹ thuật gen di truyền, Nuseed đã biến cây cải canola thành cỗ máy sản xuất dầu omega-3 và các axit béo quan trọng khác. Những sản phẩm này có thể được sử dụng thay thế dầu cá trong thức ăn thủy sản.

Để đạt được thành công, các nhà khoa học đã chèn gen vi tảo vào cải canola. Công nghệ chèn gen di truyền đã được thực hiện từ nhiều năm trước trên các đối tượng cây trồng và vật nuôi, hầu hết gồm một hoặc một vài gen di truyền, theo Benita Boettner, Giám đốc toàn cầu omega-3 của Nuseed. “Chúng tôi có tới 7 gen vi tảo. Do đó, đây là một cấu trúc rất phức tạp và tinh xảo, theo Boetter. Bà cho biết thêm đối tác kỹ thuật của Nuseed phát triển cấu trúc này là tổ chức nghiên cứu Csiro, thuộc Australia.

Chèn 7 gen vi tảo khó đến mức 100 mẫu canola biến đổi gen đầu tiên đã bị thất bại. Tuy nhiên, các thử nghiệm mở rộng vẫn được thực hiện đến khi cây cải canola cho sản lượng lượng dầu mong muốn và ổn định. Các thử nghiệm cho thấy dầu cải canola Nuseed có tỷ lệ hàm lượng omega-3 lớp gấp 3 lần dầu cải canola thông thường.

Thay thế dầu cá

Dầu cải canola biến đổi gen có lượng axit béo không bão hòa đa chuỗi dài EPA, DPA và DHA tương đối lớn. Các axit béo này đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm tỷ lệ chết ở cá cũng như mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho con người. Lượng DHA và EPA trong cải canola Nuseed tương đương dầu cá, tức là chứa 9 – 11% DHA+EPA.

Theo Pablo Berner, Giám đốc NTTS của Nuseed tại Chile, thì các nghiên cứu thực địa chỉ ra rằng dầu cải canola của Nuseed có thể mang lại lợi ích khi được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi. Nuseed đã làm việc với các đối tác để thực hiện 3 thử nghiệm quy mô công nghiệp tại Chile vào năm 2018 và 2019 trên cá hồi Atlantic, thị trường mục tiêu đầu tiên của công ty đối với dòng sản phẩm này. Mỗi khu vực thử nghiệm có 16 – 24 lồng (gần 40.000 – 50.000 con cá trong mỗi lồng) với 2 nhóm cá đối chứng và thử nghiệm.

“Qua các thử nghiệm tại Chile, chúng tôi phát hiện dầu cải làm giảm đáng kể lượng sử dụng dầu cá, đồng thời tác động tích cực đến phúc lợi và sức khỏe vật nuôi. Tỷ lệ chết của cá trong 3 thử nghiệm đều thấp hơn”, Berner cho biết. Ngoài ra, tỷ lệ chết giảm dần trên những con cá hồi được ăn bổ sung Aquaterra với lượng bổ sung 1,49 – 1,90%. Tỷ lệ sống của cá tăng dẫn đến sinh khối cuối tăng thêm 77 tấn so với nhóm đối chứng.

Không như tảo, sản xuất canola có thể được mở rộng để cung cấp một lượng lớn dầu omega-3, do đó, giảm áp lực lên cá nổi tự nhiên – nguyên liệu chính để chế biến dầu cá. Sử dụng canola còn mang lại nhiều lợi ích môi trường, bởi đây là loại cây có thể trồng xen canh gối vụ, giúp đất đai có thời gian phục hồi.

Bền vững

Nông dân tại Canada, Australia và Mỹ trồng hơn 10 triệu ha cải canola hàng năm, theo dữ liệu của Nuseed. Công ty này khẳng định, mỗi hecta cải canola có thể cung cấp đủ dầu omega-3 cho 10.000 con cá trọng lượng trung bình 1 kg. Ngoài thị trường thức ăn cho cá hồi, những thị trường tiềm năng khác của dầu cải canola gồm các loài cá vây và nhiều vật nuôi khác như thú cưng và cả con người.

Hiện, công ty Nuseed đang bắt tay với nông dân mở rộng diện tích trồng cải canola. Sau đó, Nuseed sẽ vận chuyển sản phẩm tới người sử dụng cuối cùng – là các hãng sản xuất thức ăn chăn nuôi. Quy trình hợp tác và quản lý chặt chẽ giúp cây cải canola biến đổi gen không ảnh hưởng đến các loại cây trồng khác; đồng thời đảm bảo đầu ra cho nông dân không phải thông qua trung gian. Nuseed đã xin được giấy phép trồng cải canola tại Mỹ, Australia và Canada. Hiện, dầu cải omega-3 từ canola cũng đã được Australia và Canada cho phép sử dụng trong thức ăn chăn nuôi và thực phẩm.