Xuất khẩu thủy sản sang Úc, rất cần gỡ bỏ rào cản kiểm dịch

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Phó Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Sydney phân tích, Úc là thị trường rất tiềm năng cho XK thủy sản của Việt Nam.

Trước hết là sự chênh lệch cung – cầu khá lớn ở nước này. Mỗi năm, sản lượng thủy sản nội địa của Úc từ 220.000-280.000 tấn (gồm cả đánh bắt và nuôi trồng), mà khoảng một nửa trong đó lại được XK. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ thủy sản ở nước này vào khoảng 1 triệu tấn/năm. Sản lượng thủy sản nội địa của Úc lại đang có xu hướng giảm do nước này có chủ trương giảm đánh bắt trên biển để bảo vệ môi trường.

Chính vì vậy, nhu cầu NK thủy sản của Úc đang tăng mạnh. Nếu như năm 2011, giá trị NK thủy sản của Úc là 868 triệu USD, thì năm 2014 đã tăng hơn 2 lần lên 1,9 tỷ USD. Năm 2015, giá trị NK thủy sản của Úc tuy bị giảm mạnh xuống còn 1,6 tỷ USD, nhưng chủ yếu là do giá thủy sản giảm mạnh và ảnh hưởng bởi khó khăn chung của thị trường thủy sản thế giới, vì lượng thủy sản NK giảm không nhiều so với năm 2014.

Việt Nam đang đứng hàng thứ 4 trong số những nước XK thủy sản vào Úc, sau Thái Lan, Trung Quốc và New Zealand. Năm 2015, giá trị XK thủy sản của Việt Nam sang Úc đạt 117 triệu USD, chiếm 11,2% tổng giá trị NK thủy sản của nước này. So với Thái Lan, giá trị thủy sản Việt Nam XK sang Úc chưa bằng một nửa. Do đó, dư địa để Việt Nam gia tăng XK thủy sản sang Úc còn khá lớn.

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, để đẩy mạnh XK thủy sản sang Úc, trước hết cần dỡ được rào cản kiểm tra virus đốm trắng, đầu vàng đối với tôm. Hiện nay, tôm đang chiếm khoảng 31% giá trị XK thủy sản Việt Nam sang Úc.

Người tiêu dùng Úc rất chuộng các loại tôm sú có kích cỡ lớn, mà đây lại là thế mạnh của ngành tôm Việt Nam. Nhưng tôm Việt Nam vào Úc đang phải đối mặt với hàng rào kiểm dịch còn khắt khe hơn cả khi XK sang các thị trường khó tính khác như Mỹ, EU…

Bởi Chính phủ Úc quy định tôm được NK vào nước này phải có xuất xứ từ những quốc gia sạch bệnh đốm trắng và đầu vàng. Việt Nam chưa được Úc công nhận điều này, nên các doanh nghiệp không thể XK tôm tươi sang Úc, mà chỉ được XK tôm đã qua xử lý như nấu chín, bỏ đầu… Do đó, khó mở rộng được thị phần cũng như chủng loại sản phẩm tôm XK.

Theo VASEP, trong 6 tháng đầu năm nay, XK thủy sản sang Úc đạt 80,9 triệu USD, tăng 2,4% so cùng kỳ 2015. Qua đó, Úc đang là thị trường lớn thứ 7 của thủy sản Việt Nam sau Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và ASEAN.

Để vượt qua rào cản kiểm dịch khắt khe của Úc, ngoài nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc đảm bảo chất lượng tôm XK, còn cần tới sự tham gia của ngành nông nghiệp trong việc đàm phán gỡ bỏ việc kiểm tra virus đốm trắng, đầu vàng.

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, hiện nay, Úc đang mong muốn Việt Nam mở cửa trở lại cho trái cherry vùng Tasmania (Việt Nam đã ngưng NK cherry vùng Tasmania của Úc do lo ngại về vi trùng từ ruồi giấm).

Vì vậy, nếu Úc muốn đàm phán để Việt Nam đồng ý cho phép NK trở lại trái cherry vùng Tasmania, thì ta cũng nên yêu cầu họ bỏ việc kiểm tra các loại virus gây bệnh đốm trắng, đầu vàng trên tôm. Liên quan tới vấn đề này, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản VN (VASEP) cho rằng, quy mô nuôi tôm ở Úc rất nhỏ, vì vậy, các bệnh đốm trắng, đầu vàng sẽ không mấy ảnh hưởng tới ngành thủy sản nội địa nước này.

Do đó, Việt Nam có thể kiến nghị Úc bỏ việc kiểm tra virus đốm trắng, đầu vàng trên tôm có nguồn gốc từ Việt Nam, hoặc ít ra là có một thỏa thuận song phương giữa Úc và Việt Nam về thống nhất phương pháp kiểm tra các loại virus nói trên.