Tảo lam, cách xử lý và phòng ngừa tảo lam

Nhiều loài tảo lam có thể tổng hợp nitơ từ khí trời và khả năng dự trữ P rất lớn trong điều kiện thiếu phospho – điều mà các loài tảo có lợi khác không làm được.

Tảo lam (tảo xanh hay vi khuẩn lam) là loại tảo có sức sống tốt, có chu kỳ phát triển dài. Đặc tính nổi bật của tảo lam là khả năng chịu nhiệt tốt.

Tảo lam thường xuất hiện ở những ao nuôi thiếu ôxy, nguồn đạm trong nước cao, nguồn nước tĩnh.

Tảo phát triển mạnh vào các tháng nóng trong năm (tháng 5). Một số tảo lam có thể tiến hành quang hợp trong môi trường yếm khí tương tự như vi khuẩn.

Khi hàm lượng muối dinh dưỡng trong ao nuôi cao là điều kiện lý tưởng cho nhóm tảo lam phát triển, tỉ lệ N/P là từ 3-5/1 thì tảo lam sẽ phát triển chiếm ưu thế.

- Tảo lam, được chia thành 2 dạng là tảo lam dạng sợi và tảo lam dạng hạt. Tảo lam dạng hạt thường thấy là Microcystis sp.(a),… Tảo lam dạng sợi thường thấy như: Nostoc sp. (b), Anabaena sp. (c), Oscillatoria sp.(d),...

Một ao nuôi cá đang có tảo lam phát triển mạnh

Hình ảnh một số loài tảo lam

Tác hại của tảo lam

- Tính độc của tảo lam dạng hạt và dạng sợi đều như nhau, nhưng dạng sợi thường gây hại nhiều hơn do vướng vào mang tôm và tôm cũng thường ăn phải nhưng không tiêu hóa được.

- Khi tảo lam bùng nổ sẽ làm giảm quần đàn phiêu sinh động, làm cho tôm nuôi có mùi hôi, đồng thời còn là nhóm thải ra chất nhờn ở màng tế bào có thể gây tắc nghẽn mang của tôm. Một số trường hợp tôm bị phân trắng thường tìm thấy nhóm tảo này trong đường ruột tôm ở dạng chưa tiêu hóa.

Độc tố thần kinh

Độc tố thần kinh là các phân tử hữu cơ có thể tấn công hệ thống thần kinh của động vật xương sống và không xương sống. Độc tố thần kinh thường ảnh hưởng cấp tính lên động vật có xương sống làm tê liệt các cơ lưng và cơ của cơ quan hô hấp. Độc tố này được sản xuất bởi nhiều loài tảo lam như Anabaena, Aphanizomenon, Mycrocystis, Planktothrix, Raphidiopsis, Arthrospira, Cyclindrospermum, Phormidium và Osillatoria.

Độc tố gan tụy

Độc tố gan tụy được sản xuất bởi nhiều loài tảo lam và gây chết nhiều loài động vật thủy sản, chim, các động vật hoang dã, vật nuôi và cả con người, làm mất chức năng gan gây hư mang làm cho tôm cá khó thở, yếu, mất khả năng bơi lội và có thể giết chết cá. Các loài tảo lam có thể sản xuất độc tố gan tụy là Microcystisaeruginosa, M. ichthyoblabe, M. novaceki, M. viridis, M. Wesenbergi, Oscillatoria nigroviridis, Nostoc linckia, N. paludosum, N. rivulare, N. zetterstedtii.

Độc tố do tảo lam có thể gây độc trên các động vật khác và cả con người khi các động vật này ăn phải tôm cá bị ngộ độc tảo lam và tích lũy độc tố này trong cơ thể.

Giải pháp phòng ngừa tảo lam

- Cải tạo ao thật kỹ, diệt tảo lam có sẵn trong nguồn nước cấp hoặc trong đất đáy và quanh bờ ao.

- Không sử dụng phân lân gây màu nước.

- Tránh lấy nước để nuôi tôm trong giai đoạn tảo nở hoa (thủy triều đỏ) từ các nguồn nước ở lân cận.

- Không thay nước ao nếu nguồn nước gần kề có hiện tượng tảo đang nở hoa.

- Quản lý cho ăn chặt chẽ, tránh cho ăn thừa làm gia tăng hàm lượng chất dinh dưỡng trong ao.

- Quạt nước và tăng cường sục khí đáy giúp gia tăng hàm lượng ôxy hòa tan, thay đổi hàm lượng khí carbonic pH trong ao theo hướng có lợi cho các loài tảo có lợi cạnh tranh với tảo lam.

- Duy trì màu nước trong ao, có thể gây màu nước bằng sản phẩm chuyên dụng đang bán trên thị trường để hạn chế cường độ ánh sáng nhằm giảm sự quang hợp và tăng trưởng của tảo nếu cần.

- Định kỳ bổ sung chế phẩm sinh học xử lý đáy chất lượng tốt ngay từ tháng đầu để phân hủy nhanh chất hữu cơ, tiêu thụ nguồn carbon, phospho, kali và nitrogen giúp chất lượng nước tốt hơn loại bỏ các điều kiện có lợi cho tảo lam phát triển.

- Định kỳ cào nhẹ nền đáy ao bằng dây xích (kéo đáy) nhằm giải phóng lượng nitơ tích tụ trên nền đáy ra môi trường nước để hạn chế tảo lam phát triển.

- Nếu mật độ tảo quá dày thì phải giảm lượng ăn hoặc ngừng cho tôm ăn, đồng thời xi phông đáy trước khi áp dụng các biện pháp xử lý.

- Duy trì mức ôxy hòa tan (DO) từ 4 mg O2/L bằng thiết bị khuếch tán ôxy chuyên dụng như NANO TUBE®, O2-TURBINE®

Tags: tảo lam, xử lý tảo lam, phòng ngừa tảo lam, tác hại của tảo lam