Ngò gai cây trồng đem lại thu nhập ổn định cho nông dân

Ngày trước người trồng ngò gai vất vả vì khi thu hoạch phải đem ra chợ bán, nhưng nay đã có tư thương đến tận ruộng thu hoạch, đem đi tiêu thụ.

Đi dọc các con đường làng, cánh đồng nằm sâu trong thôn xóm ở Diên Khánh hay ngoại thành Nha Trang, chúng ta thường bắt gặp những mảnh vườn được che mát bằng tàu dừa hay lưới nhựa. Đó là khu vực trồng ngò gai.

Ông Nguyễn Mực, một người trồng ngò gai lâu năm ở Diên Toàn (Diên Khánh) cho biết, có thể trồng ngò gai quanh năm trên đất gò cao, miễn sao không bị ngập nước. Ngò gai chịu rập (bóng râm) nên phải làm giàn che mát.

Cũng có thể trồng ngò gai dưới tán vườn, tuy nhiên cách trồng này làm ngò gai kém phát triển do cạnh tranh dinh dưỡng. Từ ngày gieo hạt đến khi thu hoạch lứa ngò đầu tiên phải mất 4 tháng, sau đó cứ 20 - 30 ngày thu hoạch lứa tiếp theo, bình quân 2 sào (1.000m2) thu được 3 - 4 tạ, có thể thu hoạch liên tục trong 6 tháng thì phá bỏ gốc.

Sau mỗi lứa, người trồng ngò cần tiến hành nhổ cỏ, phun thuốc tăng trưởng, bón phân, chủ yếu là DAP, tùy theo chân ruộng tốt, xấu, bón từ 20 - 30kg/1.000m2 (ít dùng NPK vì làm dày lá). Hiện, giống ngò gai có giá khá cao và được cung cấp khá ổn định bởi các Công ty Giống cây trồng như: Đại Địa, Trang Nông…

(Đại Địa: 550 ngàn đồng/kg giống; Trang Nông 1,1 triệu đồng/kg…). Tiền đầu tư làm giàn khá cao, bình quân 1.000m2 tốn 10 triệu đồng (lưới nhựa), nếu tiết kiệm có thể lợp tàu dừa nhưng không tốt bằng lưới vì nhiệt độ ổn định và có thể sử dụng được nhiều năm.

Bà Ngô Thị Chiều (Diên Toàn), nhà có vườn ngò gai cho biết, trồng ngò gai không vất vả lắm, nếu giá ngò cao thì trồng ngò đem lại lợi nhuận khá. Hiện giá ngò trên thị trường 13 - 14 ngàn đồng/kg, 1ha ngò có thể cho thu nhập tới 100 triệu đồng/năm.

Vào mùa Hè (mùa tập trung khách du lịch), ngò gai rất hút, giá đẩy lên tới 27 - 28 ngàn đồng/kg. Sau đó, giá giảm nhưng vẫn duy trì ở mức 15 ngàn đồng. Nếu đất tốt thì trồng ngò gai có thể cho thu hoạch kéo dài 10 lứa, nhưng đất xấu chỉ được 7 - 8 lứa. Người trồng ngò gai trong 2 năm phải phá bỏ để trồng cây khác một thời gian mới trồng ngò lại vì nếu đất quen, ngò gai sẽ phát triển kém, năng suất giảm.

Những năm trước đây, người trồng ngò gai khá vất vả vì phải lo “đầu ra”; nay trồng ngò gai đỡ hơn nhiều. Người trồng ngò chỉ việc làm ra sản phẩm rồi kêu thương lái đến thu mua. Thương lái huy động lực lượng đến, làm trả công. Cân được bao nhiêu, thương lái trả tiền cho chủ ruộng theo giá thị trường.

Chị Bùi Thị Kim Loan, một tư thương chuyên mua ngò gai bỏ mối tại các chợ trong tỉnh cho biết, trồng ngò gai cho thu nhập khá ổn định. Bình quân 1ha cho lợi nhuận 70 - 80 triệu đồng/năm (đã trừ chi phí). Hiện giá ngò bán tại chợ cho mối quen là 18 ngàn đồng/kg, gồm trả công thuê mướn, vận chuyển, làm sạch… Các vựa sẽ bỏ lại cho các cửa hàng, tiệm phở để tiêu thụ.

Thường, sau Tết Nguyên đán giá ngò hạ, sang đến mùa Hè giá tăng mạnh do khách du lịch tập trung. Hiện cây ngò gai chỉ thấy trồng ở Diên Khánh và vùng ngoại thành Nha Trang, ngay cả Ninh Hòa, Cam Ranh cũng lấy rau ở Nha Trang. Diện tích trồng ngò gai nhiều nhất là Vĩnh Phương (Nha Trang) ước khoảng 4 - 5ha, còn lại ở Diên Khánh, nhiều nhất là Diên Toàn, Diên Phú…

Theo nhiều tài liệu, ngò gai còn gọi là ngò tàu, mùi tàu, ngò tây, dã nguyên tuy…; tên khoa học là Eryngium foetidum, thuộc họ Hoa tán. Ngò gai có nhiều công dụng, là loài cây quý vừa làm gia vị (kích thích ăn ngon miệng), vừa làm dược liệu (dùng để làm thuốc chữa sổ mũi, đau tức ngực, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột, hôi miệng, giảm đường huyết…).

Cây ngò gai dễ trồng, dễ chăm sóc, chịu bóng râm nên có thể trồng xen với nhiều loại cây trồng khác, vừa tiết kiệm diện tích, tăng thu nhập, “lấy ngắn nuôi dài”.

Cây ngò gai ít chịu ảnh hưởng của thời tiết nên có thể trồng quanh năm. Hạt ngò gai dễ mọc nên gieo thẳng trực tiếp lên liếp, 3 - 5kg/1.000m2. Gieo xong rải thuốc trừ kiến, mối và phủ lên một lớp đất phủ tạo độ ẩm, tưới nước, 1 tuần sau hạt nảy mầm. Bón phân chuồng và phân vô cơ (DAP, NPK) kết hợp tỉa dặm cây.

Ngò gai dễ sống, ít sâu bệnh nên chủ yếu là tưới nước và bón phân. Cần chú ý có hệ thống thoát nước tốt để khỏi bị ngập úng khi mưa to và kéo dài. Năng suất loại ngò này có thể đạt 3,5 - 5 tấn/1.000m2.