Lão nông U70 làm giàu trên đất sương muối nhờ trồng xen canh

Với ý tưởng nhờ mận “che bóng” cho cà phê, cách trồng xen này đã mang về cho lão nông 250 triệu đồng mỗi năm.

Lão nông Ngô Việt Hùng tại vườn mận - cà phê. Ảnh: Bizmedia

Cà phê trên đất Sơn La vốn nổi tiếng về chất lượng và hương vị thơm, đậm đà. Tuy nhiên, nhiều trận sương muối khắc nghiệt trên mảnh đất này khiến hàng trăm héc-ta cà phê chết khô vì cháy lá.

Không nản lòng, lão nông Ngô Việt Hùng đã nhân giống và đưa mận hậu trong vườn ra trồng xen cùng cà phê. Suốt 17 năm nỗ lực, cây mận che chắn giúp cà phê sinh trưởng tốt, không phụ lòng lão nông U70 trông nom mà mang về cho ông lãi ròng 250 triệu mỗi năm.

Sinh năm 1954 ở xã Yên Sơn, huyện Yên Châu, Sơn La, ông Hùng đi bộ đội rồi xuất ngũ năm 1978. Về quê, lựa chọn duy nhất trước mắt ông lúc này là nông nghiệp. Những nương ngô, khoai, sắn... năm được năm mất khiến cuộc sống gia đình ông mãi không khá lên.

Năm 1994, ông Hùng nhận từ Ủy ban nhân dân xã 1,2 héc-ta đất hoang hóa để trồng chè và nhãn nhưng năng suất đều kém, giá thấp, không bán được. Ông mạnh dạn chặt bỏ cả nhãn, cả chè chuyển sang trồng cà phê.

Giống cà phê Catimor do Trung tâm giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản Sơn La chuyển giao cho xã rất hợp đất nên sinh trưởng mạnh. Loại cây này 3 năm mới bắt đầu cho thu hái. Tới năm 1999 - năm thứ 5 ông Hùng trồng trọt - cũng là thời điểm đồi cà phê bước vào giai đoạn sinh lời ổn định và bán được giá thì trận sương muối cướp trắng đi cả đồi cà phê.

Công sức bao năm đổ sông đổ bể, nhưng ông Hùng quyết không bỏ đất hoang. Ông cất công tìm hiểu những loại cây ăn quả phù hợp địa phương trong và ngoài tỉnh. Cuối cùng, nhìn những cây mận hậu bao năm vẫn phát triển xanh tốt trong vườn nhà, ông nảy ra ý định nhân giống và đưa cây mận ra đồi trồng thành cây hàng hóa.

Sau 2 năm, lão nông nhân ra được vài trăm gốc mận. Nhưng độc canh cây mận khiến những năm mận mất giá, gia đình ông hầu như không thu được gì. Ông Hùng nhớ lại cây cà phê hợp đất, năm trước sinh trưởng tốt, giá cũng ổn định, nhưng phải làm sao để hạn chế được sương muối. Ý tưởng xen canh cà phê với mận từ đây hình thành.

Năm 2001, ông bắt đầu thí điểm trước ở 2.000 m2 trong vườn với khoảng cách gốc là 1,7m. Theo ông, ở khoảng cách này, tán cây mận hậu mới che phủ tốt, hạn chế sương muối gây hại cà phê và giúp cây duy trì độ ẩm trong mùa khô.

Ông dồn sức chăm sóc khu vườn xen canh, làm cỏ, bón phân, tỉa và giữ tán mận vừa đủ che vừa không lấn át mất ánh sáng để cây cà phê vẫn sinh trưởng tốt, đồng thời cây mận vẫn dễ thu hái.

Thấy mô hình trong vườn hiệu quả, ông nhân rộng ra một héc-ta đồi. Sau 5 năm, cà phê sinh trưởng tốt và bước vào giai đoạn cho quả ổn định. Một héc-ta cà phê xen canh của ông cho 3 tấn hạt khô mỗi năm. Trừ đi chi phí, mỗi năm gia đình ông thu về 50 - 60 triệu đồng.

Đến nay, sau 17 năm, hai vợ chồng ông tự tay mở rộng lên khoảng 4 héc-ta xen canh mận hậu và cà phê. Mỗi năm vườn mận cho thu khoảng 25 tấn, cà phê cho thu 7-8 tấn hạt khô. Vợ chồng ông thu lãi khoảng 250 triệu đồng một năm.