Giải pháp mới trị bệnh đốm trắng trên tôm từ Nam Mỹ

Báo cáo cho thấy hoạt chất Ethyl acetate chiết xuất từ cây cà dại hoa vàng là một nguyên liệu rất có giá trị giúp cho việc nghiên cứu sản xuất những hợp chất mới ngăn chặn hội chứng đốm trắng trên tôm.

Việc sử dụng thảo mộc bổ sung vào thức ăn của tôm và cá nuôi hiện nay không còn xa lạ đối với hoạt động sản xuất thủy sản. Tuy nhiên các hoạt chất chiết xuất từ thực vật có tác dụng triệt tiêu hiệu quả đối với virus hiện nay vẫn còn rất khan hiếm. Vì vậy, những báo cáo mới về những hoạt chất như thế là hết sức quý giá và có giá trị nghiên cứu ứng dụng trên thế giới và cả Việt Nam.

Cà dại hoa vàng (Argemone mexicana)

Cà dại hoa vàng (Argemone mexicana) được gọi với tên khác là hoa nhài Mexico là một loài cây thuộc họ anh túc được tìm thấy ở Mêxico và hiện nay đã được trồng rộng rãi tại nhiều nơi trên thế giới ví chúng có nhiều hoạt tính sinh học chữa bệnh bao gồm : bệnh trĩ, bệnh về da, viêm và sốt. Các bộ phận của cây A. mexicana được chiết xuất thường là hexan, ethyl acetate, methanol có hoạt tính kháng khuẩn rất mạnh.

Các nghiên cứu trước đó cho thấy khả năng miễn dịch của tôm có sử dụng Ethyl acetate chiết xuất từ cây cà hoa vàng đối với Vibrio harveyi được tăng cường rõ rệt. Các nhóm tôm đối chứng đã chết 100% trong vòng 3 ngày, trong khi tỷ lệ chết giảm đáng kể (P <0.5) xuống còn 17,43% và 7,11% trong các nhóm tôm nuôi có bổ sung Ethyl acetate.

Để đánh giá hiệu quả bảo vệ tôm thẻ chân trắng trước căn bệnh nguy hiểm do WSSV gây ra, các nhà khoa học Nam Mỹ đã tiến hành thí nghiệm sử dụng chiết xuất từ cây cà hoa vàng (Argemone mexicana) trong chế độ ăn của tôm.

Thí nghiệm đánh giá hiệu quả chống lại WSSV trên tôm 

Các chế độ ăn khác nhau được điều chỉnh bằng các nồng độ ethyl acetate khác nhau: 100 (AD-1), 200 (AD-2), 300 (AD-3) và 400 (AD-4) mg/kg chiết xuất từ cây cà dại hoa vàng A. mexicana cho tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương Litopenaeus vannamei nặng khoảng 9,0 ± 0,5g. Và một nhóm đối chứng ăn với chế độ ăn thông thường không có chất chiết xuất từ A. Mexicana. Thí nghiệm gồm 3 lần lặp lại, được thực hiện trong 30 ngày.

Kết quả đánh giá cho thấy rằng chiết xuất etyl axetat của thân và rễ cây đã bị tiêu diệt WSSV một cách có hiệu quả và được phản ánh thông qua tỷ lệ chết tích lũy thấp nhất của tôm được xử lý. 

Sau khi chấm dứt thí nghiệm cho ăn, nhóm tôm đối chứng và mỗi nhóm thử nghiệm có bổ sung AD đã được thử thách với WSSV độc lực bằng tiêm và tỷ lệ tử vong tích lũy, chẩn đoán phân tử bằng PCR thời gian thực (qRT-PCR), các thông số sinh hóa, huyết học và miễn dịch được đánh giá. 

Kết quả nhóm đối chứng đã chết 100% trong vòng 4 ngày, trong khi tỉ lệ sống là 30%, 45%, 75% và 79% tương ứng trong khẩu phần ăn của nhóm tôm AD1, AD-2, AD-4 và AD-5. 

Kết quả qRT PCR với phân tích tương quan cho thấy, các bản sao của WSSV dần dần giảm đi khi tăng chiết xuất chất A. mexicana trong chế độ ăn. Nồng độ cao nhất (300 và 400mg/kg thức ăn) của các chất chiết xuất từ A. mexicana trong khẩu phần giúp giảm mức protein đáng kể (P <0,05) sau khi thử thách WSSV. Các khẩu phần AD-3 và AD-4 cũng giúp làm giảm thời gian đông máu ở mức tối đa 64-67% so với nhóm đối chứng và duy trì mức độ bình thường của tổng số lượng tế bào máu, oxyhaemocyanin sau khi thử thách WSSV. Điều này rõ ràng cho thấy rằng hoạt động miễn dịch tế bào của tôm được kích hoạt mạnh mẽ.

Mức độ proPO tăng đáng kể trong khẩu phần ăn AD1 đến AD-4. Hoạt tính lysozyme thấp nhất là 1,63 mm trong nhóm tôm đối chứng và hoạt động này tăng đáng kể (P <0,05) lên 4,86, 7,89, 9,12 và 10,45 mm trong nhóm tôm AD1 đến AD4. Cho thấy các thông số sinh hóa miễn dịch của tôm cũng được vải thiện ro rệt khi được cho ăn bổ sung A. Mexicana.

Nghiên cứu trên với những kết quả phân tích đạt được cho thấy hoạt chất Ethyl acetate chiết xuất từ cây cà dại hoa vàng là một nguyên liệu rất có giá trị giúp cho việc nghiên cứu sản xuất những hợp chất mới chống lại WSSV. Qua đó mở rộng tiềm năng ứng dụng loại hợp chất này vào ngành công nghiệp nuôi tôm của Việt Nam và thế giới nhằm ngăn chặn sự hoành hành của hội chứng đốm trắng.