Bệnh vàng lá thối rễ cây có múi

Bệnh vàng lá thối rễ là do nhiều tác nhân bao gồm Fusarium, Pythium, Phytophthora, Rhizoctonia, tuyến trùng và nhện hại rễ gây ra.

Thối rễ trên cây có múi.

Bệnh không xuất hiện ngay mùa mưa, lúc đất bị oi nước, mà thường xuất hiện nghiêm trọng trong đầu mùa nắng.

Khi bệnh mới xuất hiện, lá của cây vẫn bình thường nhưng gân lá có màu vàng nhạt, phiến lá ngả màu vàng cam và dễ rụng, khi có gió lá già phía dưới bị rụng trước, sau đó đến lá trên; Chất lượng trái kém và bị rụng sớm; Bệnh nặng có thể làm chết cả cây, nếu không chữa trị kịp thời.

Nhánh cây bị bệnh hướng nào, thì rễ cũng thường bị hư thối ở hướng đó. Bộ rễ bị thối từ rễ nhỏ lan dần vào trong rễ lớn. Rễ bị thối có màu nâu, vỏ rễ tuột ra khỏi phần gỗ, bên trong có sọc nâu lan dần vào rễ cái. Rễ mất khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng nuôi cây từ đó làm cành bị chết khô. Khi bị bệnh nặng, tất cả rễ đều bị thối đen và chết, cuối cùng là chết toàn cây.

Nguyên nhân và điều kiện phát sinh:

Nguyên nhân trực tiếp: Tuyến trùng, rệp sáp đất và nhện hại rễ là các tác nhân chính gây ra bệnh vàng lá thối rễ. Vì chúng tạo ra các vết thương trên bộ rễ, làm giảm khả năng miễn dịch của bộ rễ, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho tổ hợp nấm (Fusarium, Pythium, Phytophthora, Rhizoctonia) xâm nhập và gây hại.

Nguyên nhân gián tiếp:

- Vườn cây lên líp, lên mô thấp, thoát nước kém và thường xuyên bị ngập úng, hoặc trong qua trình xiết nước xử lý ra hoa làm rễ suy yếu, một số rễ ăn sâu xuống khi mưa tới thoát nước không kịp làm rễ bị ngập nước, thiếu oxy dẫn đến đầu chóp rễ và lông hút bị hư thối.

- Vườn ít sử dụng phân hữu cơ và lạm dụng phân hoá học quá mức. Đặc biệt sử dụng phân bón có chứa các chất kích thích sinh trưởng NAA, IAA… quá mức dẫn đến bộ rễ nhanh lão hoá và phá vỡ cấu trúc đất làm cho vi sinh vật đối kháng có ích trong đất bị tiêu diệt và các vi sinh vật có hại lại phát sinh nhanh. Từ đó, làm cho rễ cây yếu đi và hệ miễn dịch của bộ rễ kém đi, rễ non chết dần tạo cơ hội cho các tổ hợp nấm (Fusarium, Pythium, Phytophthora, Rhizoctonia) phát triển.

Biện pháp phòng trừ:

- Vườn trồng cây có múi đất phải cao ráo, thoát nước tốt. Nếu vườn thấp phải làm bờ bao để kiểm soát nước trong mùa mưa lũ.

- Chọn cây giống sạch bệnh. Vườn trồng phải có hệ thống rãnh thoát nước tốt.

- Tỉa cành, tạo hình cho cây ngay khi cây còn nhỏ, thừng xuyên cắt tỉa, loại bỏ những cành già yếu, sâu bệnh.

- Loại bỏ những cây bệnh nặng, không có khả năng phục hồi,

- Bón vôi vào đầu mùa mưa để sát khuẩn, ngăn ngừa nấm bệnh và nâng pH đất giúp cây sinh trưởng phát triển tốt.

- Kiểm tra vườn thường xuyên nhằm phát hiện sớm nhất để có biện pháp phòng trừ kịp thời.

- Tăng cường sử dụng phân hữu cơ, đặc biệt là phân hữu cơ vi sinh (phân HCVS1 VIETSTAR) để ổn định cấu trúc đất, tăng độ mùn, đất tơi xốp và tiêu diệt mầm bệnh gây hại có trong đất.

- Nên bổ sung CALCIUM NITRATE một năm 3 lần nhằm tăng sức miễn dịch cho bộ rễ và đề kháng cho cây.

- Xử lý thuốc trừ tuyến trùng, rệp sáp đất và nhện hại rễ quanh vùng rễ như : Comda 250EC, Sago Super 20EC, định kỳ 2 - 3 lần/năm. Đặc biệt vào mùa khô.

- Bệnh vàng lá thối rễ rất khó chữa trị nên cần lưu ý theo dõi vườn và phun thuốc phòng ngừa bệnh sớm.

Vừa qua Công ty Cổ phần Bảo vệ Thực vật Sài Gòn đã thực hiện một số thử nghiệm tại Lai Vung – Đồng Tháp và đã chọn được công thức phun thuốc đem lại hiệu quả tốt phòng bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi.

Công thức: Pha hỗn hợp 500g Pylacol 700WP (480ml TreppachBul 607SL cho 200 lít nước, tưới cho 250m2, tưới đều trên mặt líp.

Phun ngừa: Xử lý vườn bằng công thức trên, tưới thuốc 3 lần 1 năm vào các thời điểm đầu mùa mưa, giữa mùa mưa và kết thúc mùa mưa. Kết hợp phun Dipomate 430SC qua lá sau khi kết thúc mỗi lần tưới 3 ngày, với liều lượng pha 1 lít Dipomate 430SC cho phuy 200 lít nước phun ướt đều tán lá.

Phun khi bệnh chớm xuất hiện rải rác vài nhánh trên tán cây: Xử lý thuốc ngay bằng công thức trên, tưới thuốc 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 ngày. Kết hợp phun Dipomate 430SC qua lá sau khi kết thúc tưới lần cuối 3 ngày, với liều lượng pha 1 lít Dipomate 430SC cho phuy 200 lít nước phun ướt đều tán lá.