Giống Cỏ Dùng Trong Chăn Nuôi Gia Súc
Có thể nói, đối với vấn đề trồng cỏ, thật không có gì dễ bằng. Để khắc phục tình hình thiếu thức ăn trong ngành chăn nuôi, đặc biệt là vào thời kỳ hạn hán như hiện nay, việc trồng các giống cỏ cao sản được xem như một giải pháp hữu hiệu, vừa tạo ra nguồn thức ăn cho gia súc, đồng thời bảo vệ tốt điều kiện môi trường, tăng độ phì nhiêu cho đất
Trồng cỏ cao sản không phải là hướng đầu tư ngày một ngày hai mà đây là hướng đầu tư về lâu về dài. Đó chính là lời nhận xét của những người lâu nay đã trồng cỏ. Để có một ha cỏ, người nông dân phải bỏ tiền ra mua từ 6-7 tấn hom giống (cỏ voi) với giá là 1.000 đồng/kg cỏ voi. Hơn 300.000 đồng/kg hạt cỏ sả, Zuri và các giống cỏ khác. Nhưng chỉ đầu tư nguồn giống 1 lần và thu hoạch được các vụ tiếp theo đó trong vòng 3 đến 4 năm. Để nhân rộng giống cho các loại cỏ, ngoài việc trồng bằng cách tách tép (đối với cỏ sả), trồng bằng thân (cỏ voi) thì cỏ sả cứ đến mùa khô hàng năm cây trổ hoa và đậu hạt, do đó người trồng cỏ cũng có thể thu được nguồn hạt giống để tự tái sản xuất.
Cỏ voi (Pennisetum purpuseum):
Thuộc họ hoà thảo sống lưu niên
Thân rễ cứng, hoá gỗ, mang nhiều rễ khoẻ và ăn sâu; thân đứng giống cây mía, cao 3-4m, mọc thành bụi dài, rỗng ruột, có nhiều đốt. Cỏ voi được trồng bằng hom. Mọc rất nhanh và khoẻ. Trồng một lần, thu hoạch 4-5 năm mới trồng lại. Mỗi năm cắt được 7-8 lứa. Năng suất cỏ tươi đạt 120-150 tấn/ha/năm. Trồng thâm canh và thu cắt kịp thời năng suất gấp đôi, thậm chí có thể đạt 400 tấn/ha/năm như ở Gia Lâm (Hà Nội) Củ Chi, Hóc Môn (TP. Hồ Chí Minh)
Cỏ sả (Panicum maximum)
Mọc thành bụi như cây sả, còn gọi là cỏ Ghi – Nê vì có nguồn gốc từ Ghi – Nê được nhập vào nước ta từ 50-60 năm nay và đã trở thành cỏ mọc tự nhiên ở nhiều địa phương trong cả nước. Cỏ sả được trồng làm thức ăn xanh cho trâu, bò, ngựa ở dạng tươi ngoài bãi chăn nuôi hoặc ủ xanh và phơi khô dự trữ. Trồng một lần có thể thu hoạch 3-4 năm, mỗi năm cắt 8-10 lứa. Nếu chăm sóc tốt có thể đạt 280-300 tấn/ha/năm
Cỏ Stylo (Stylosanthes hamata)
Là giống cỏ họ đậu, thân đứng, phân nhiều cành, có thể cao tới 1 m. Bộ rễ rất phát triển ăn sâu xuống đất khoảng 70cm, do đó nhiều nơi còn trồng để chống xói mòn đất, bảo vệ thân đê đập rất tốt. đây là loại thức ăn xanh rất tốt cho gia súc và gia cầm vì có tỷ lệ đạm cao
Cỏ Stylo trồng một lần có thể thu hoạch 4-5 năm. Năng suất có thể đạt 90- 100 tấn/ha/ năm nếu được chăm sóc, thâm canh tốt
Cỏ họ đậu (Centro sema và Centro cavalcade)
Cho năng suất cao ở mọi loại đất, mọi điều kiện khí hậu. Cỏ họ đậu mọc dày thành lớp nên có thể trồng thành đồng cỏ chăn thả hoặc cắt làm cỏ khô dự trữ qua đông cho bò sữa rất tốt. Mặt khác cỏ họ đậu có khả năng cố định đạm cho đất rất lớn (120kg nitrogen/ha) nên vừa có giá trị cải tạo đất vừa dùng làm thức ăn cho gia súc, đặc biệt là chăn nuôi bò sữa.
Có thể trồng xen cỏ họ đậu với các loại cỏ khác. Gieo trồng chủ yếu bằng hạt với lượng 3kg/ha để làm đồng cỏ chăn thả hoặc 10kg/ha nếu trồng để cắt cỏ làm cỏ khô.
Hầu hết các giống cỏ cao sản đều có sức tăng trưởng nhanh, chịu được nóng, chịu hạn tốt và thích hợp với nhiều loại đất. Mùa mưa là thời gian cỏ phát triển nhanh nhất, mau cho thu hoạch (trung bình khoảng từ 20-25 ngày). Với tốc độ tăng trưởng như thế, người chăn nuôi có điều kiện dự trữ cỏ lại bằng cách ủ xanh hoặc phơi khô.
Cỏ Pát (Paspalum Attratum)
Thuộc loại cỏ bụi thân cao. Có thể sinh trưởng tốt ở những chân đất nghèo dinh dưỡng và đất chua, có độ pH
Cỏ Signal (Brachiaria dicumben)
Thích nghi rộng với nhiều điều kiện khí hậu, đất đai nhiều nơi ở nước ta. Cỏ Signal có thể sinh trưởng tốt ở những vùng đất nghèo dinh dưỡng và vùng đất chua phèn (pH
Cỏ Sweet Jumbo và Superdan
Do Công ty Cổ phần Giống cây trồng miền Nam nhập từ Australia. Cả 2 giống cỏ này đều có độ ngọt cao hơn cỏ sả, cỏ voi, lại dễ để dành, nên rất thuận tiện cho đàn bò vỗ béo và các vùng có thời gian nắng kéo dài trong năm. Đây là giống cỏ lai F1 nên tăng trưởng mạnh, thu hoạch sớm. Lần đầu, thu hoạch 5 tuần sau gieo. Sau đó cứ 4 tuần cắt một lần. Cỏ trổ hoa muộn nên dinh dưỡng dồn hết cho lá. Cứ 12kg hạt cỏ gieo được cho 1 ha đất.
Năng suất khoảng 50 - 55 tấn/ha cỏ tươi, rất thích hợp cho gia súc. Nếu trường hợp cần dự trữ, cỏ Sweet Jumbo ủ chua rất tốt, còn giống cỏ Superdan lại có lợi thế trong chế biến sấy hoặc phơi khô.
Cả 2 giống cỏ đều có cách trồng như nhau và dùng để vỗ béo bò, dê, cừu thịt hoặc lấy sữa... Gieo cỏ theo hàng với khoảng cách 60-80cm. Vườn ươm chuẩn bị thật tốt bằng cách bón lót 60 - 80kg Urê/ha hay 50kg DAP + 50kg Urê ngay trước khi trồng hoặc sau mỗi lần cắt.
Do các loại cỏ này có bộ rễ phát triển mạnh ở tầng đất mặt nên sau mỗi đợt cắt và bón phân, cần xới xáo, lấp phân và vun gốc để tạo bộ rễ mới thật tốt. Điều này sẽ giúp tăng năng suất cỏ và số lần cắt.
Chỉ bắt đầu cắt hay thả gia súc vào đồng cỏ khi thấy cỏ cao khoảng 80cm. Nếu sớm quá, cỏ còn non, năng suất giảm, dinh dưỡng kém. Còn cỏ già quá, chất dinh dưỡng cũng mất đi.
Người trồng cỏ cần lưu ý: Đây là những giống cỏ lai nên không được để giống trồng đợt 2, bởi năng suất, và chất lượng cỏ không đảm bảo. Sau 5 - 6 đợt cắt, nếu thấy sức tái sinh của cỏ yếu đi (dưới 50 tấn/ha) thì phải cày xới, gieo trồng lại đợt mới.
Cỏ Vetiver
Còn gọi là cỏ hương bài, được trồng với mục đích bảo vệ tài nguyên đất và nguồn nước. Mặc dù lá của cây cỏ này cũng là một loại thức ăn mang lại nguồn dinh dưỡng cao cho gia súc nhưng cỏ Vetiver lại có bộ rễ rất hữu dụng. Người ta ví chúng như một hàng rào bê tông sinh học chống lại sự xói mòn, làm giảm vận tốc dòng chảy của nước, giữ đất không bị cuốn trôi
Trên thế giới, giống cỏ này đã được sử dụng rộng rãi để chống xói mòn đất. Nhờ nó có bộ rễ đan xen vào nhau phát triển rất nhanh, cắm thẳng đứng, sâu vào đất từ 3-4 mét. Chúng còn có khả năng hấp thụ các loại khoáng chất có độc tính thải ra từ nguồn phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có trong nguồn nước, trong đất và làm cho đất tơi xốp, tăng độ phì nhiêu. Tại Việt Nam, cỏ Vetiver đã được Bộ Giao thông vận tải ứng dụng trồng ở 2 bên đường Hồ Chí Minh nhằm chống sụp lỡ đất của mặt đường.
Cỏ Decumben
Có nguồn gốc từ châu Phi, sinh trưởng tốt nhất trong các tháng từ mùa xuân đến mùa thu, nhiệt độ thích hợp 25-30độ C, có khả năng chịu đựng tốt với sương giá. Cỏ Decumben thích hợp với nhiều loại đất, kể cả chân đất xấu, hàm lượng dinh dưỡng thấp. Năng suất chất xanh cỏ Decumben đạt trung bình 80 - 140 tấn/ha/năm.
Cỏ lông Para
Có nguồn gốc ở một số nước Nam Mỹ và châu Phi, hiện được trồng nhiều ở các nước nhiệt đới. Đây là loại cỏ lâu năm, có thể cao tới 1,5m, thân và lá đều có lông ngắn. Cỏ lông Para sinh trưởng tốt trong mùa hè, nhiệt độ thích hợp 21 - 25oC. Cỏ phát triển tốt ở những vùng có lượng mưa tương đối cao và những vùng đầm lầy. Năng suất trung bình đạt 80 - 200 tấn/ha/năm, được dùng cho gia súc ăn tươi nhưng không thích hợp cho việc ủ chua.
Cỏ Guatemala
Có nguồn gốc từ Nam Mỹ, này dễ trồng, sinh trưởng quanh năm. Trồng một lần, 4-5 năm sau mới phải trồng lại. So với nhiều loại cỏ khác tuy năng suất thấp hơn (trung bình 80-100 tấn/ha/năm) nhưng có khả năng chịu hạn, rét và sương muối. Hiện nay ở nước ta, cỏ Guatemala được trồng nhiều ở các huyện vùng cao tỉnh Hà Giang. Khi cỏ cho thu hoạch, bà con bóc lá cho gia súc ăn dần theo lứa, vứt bỏ thân cây già. Ngoài ra, có thể chế biến bằng cách ủ chua để làm thức ăn dự trữ cho gia súc vào các tháng mùa khô khan hiếm cỏ tươi.
Cỏ Paspalum
Có nguồn gốc từ vùng á nhiệt đới Nam Mỹ, sinh tưởng tốt vào các tháng mùa xuân và mùa hè; thích hợp với những vùng đất ẩm ướt, đất thịt và đất màu mỡ. Nhiệt độ thích hợp cho cây sinh trưởng và phát triển 25 - 30oC. Có thể sinh trưởng ở những vùng có độ cao trên 2.000m so với mực nước biển. Cỏ Paspalum có khả năng chịu hạn khá, chịu úng rất tốt. Năng suất chất xanh đạt rất cao, trung bình 140 -180 tấn/ha/năm.
Một số địa chỉ cung cấp và tư vấn kỹ thuật:
- Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam, 121 Nguyễn Bỉnh Khiêm – Q1 – TP.HCM ĐT: 84-8-8291746, 84-8-8297889; Fax: 84-8-8297650
Email: ias@hcmc.netnam.vn - Trung tâm Giống bò và Đồng cỏ Ba Vì, tỉnh Hà Tây
- Viện Chăn nuôi Quốc Gia , thị trấn Chèm, huyện Từ Liêm, Hà Nội -Trung tâm Khuyến nông An giang, số 4 Nguyễn Du, Tp Long Xuyên, An Giang
