Cây Hến Biển Giúp Phục Hồi Môi Trường Ao Nuôi Tôm
Hến biển có tên khoa học là Scirpus littoralis Schrab (theo sách phân loại của Phạm Hoàng Hộ, quyển III, tập 2, trang 633, NXB Mekong, 1993) nông dân huyện Đông Hải, Giá Rai (Bạc Liêu) gọi là Cỏ Năng Tượng.
Đây là cây họ Lác (Cyperaceae), thân hình trụ tròn, cao đến một mét hay hơn, khi khô có màu vàng rơm.
Cây mọc tự nhiên bằng hạt trôi theo nước hoặc từ gốc mùa trước. Có khả năng chịu được độ mặn trong nước lên đến 20 phần ngàn và ngập sâu đến 0.5 m.
Ở ĐBSCL, hến biển tìm thấy dọc theo vùng duyên hải, từ Cần Giờ (TP. HCM) đến tận Hà Tiên (Kiên Giang). Trong hệ sinh thái tự nhiên của đầm lầy ven biển, hến biển là cây tiên phong phát triển trên nền bùn nhão.
Trong hệ sinh thái ruộng nuôi tôm, cây hến biển giúp ổn định nhiệt độ nước và làm giảm các chất ô nhiễm do thức ăn tôm dư thừa gây ra, do đó làm tăng nồng độ khí oxy. Hến biển là nhóm cây tích lũy (accumulator) nên có thể dùng để cải thiện độ mặn trong đất (vì có thể hấp thu được muối và tích lũy trong thân).
Tôm sú lớn lên chúng ăn các rễ non của cây hến. Kinh nghiệm của nông dân là nên giữ cây hến biển khoảng 30% diện tích nuôi sẽ làm tôm lớn nhanh và ít bị rủi ro. Khảo sát từ năm 2003 cho thấy là các ao nuôi có cây hến biển chịu rủi ro ít hơn các ao nuôi khác, đặc biệt là trong đợt nắng nóng và tôm chết hàng loạt năm 2004, sự chênh lệch này là càng cao.
Điều cần lưu ý là hến biển tăng trưởng rất nhanh và hệ thống rễ dày đặc, do đó khi diệt chúng sẽ tốn rất nhiều công và phải làm sạch cả phần gốc rễ, nếu không sự phân hủy các chất hữu cơ tươi này sẽ làm giảm chất lượng nước vuông tôm.
Trong thực tiễn sản xuất, nhiều nông dân khi không thể trồng lúa họ vẫn tìm cách để duy trì thực vật trên ruộng, như trồng cây năng xoắn (Eleocharis spiralis). Năng xoắn chịu được mặn cao hơn lúa, nhưng nhược điểm là phải trồng lại mỗi năm, nên rất tốn công. Vì vậy, hến biển được xem là cây thích hợp hơn, do chịu mặn cao hơn và có thể tự phục hồi nhờ gốc còn lại của mùa trước.
Các giải pháp như cải thiện giống tôm sú sạch bệnh; quy trình và kỹ thuật nuôi cải tiến như nuôi công nghiệp, bán công nghiệp, nuôi ghép (tôm - cua), nuôi luân canh (một vụ tôm tiếp theo một vụ cá như cá kèo hoặc cá rô phi; hoặc một vụ tôm tiếp theo một vụ lúa...). Mục tiêu của các nỗ lực này là nhằm duy trì năng suất tôm sú và giữ được tính bền vững của môi trường sản xuất. Tuy nhiên, xét theo quan điểm sinh thái bền vững, thì ngoài mô hình nuôi luân canh tôm - lúa các mô hình còn lại đều không có sự hiện diện của thực vật, một thành phần quan trọng để giữ hệ sinh thái ao tôm ổn định.
Trong mô hình nuôi tôm - lúa, do kéo dài thời gian nuôi tôm và giữ nước mặn sâu, nên mặn đã thấm sâu vào trong đất sau 3 - 5 năm. Do đó, những năm sau nông dân phải cấy lúa trễ vì thời gian rửa mặn kéo dài, làm lúa dễ bị mặn ảnh hưởng cuối vụ. Ngay cả trong mùa mưa, chỉ cần 7 - 10 ngày không mưa là mặn trong đất sẽ xì lên. Do đó, việc duy trì mô hình nuôi tôm - lúa sẽ còn là thách thức cho nông dân và các nhà khoa học.
Có thể bạn quan tâm
Phát Triển Nghề Muối Theo Hướng Bền Vững Trong đó, diện tích sản xuất muối công nghiệp của các doanh nghiệp như Đầm Vua, Tri Thủy chiếm trên 700 ha, còn lại là diện tích sản xuất muối thương phẩm của diêm dân các xã Nhơn Hải, Tri Hải, Phương Hải và thị trấn Khánh Hải khoảng 450 ha, tăng gần 120 ha so với năm 2008.
Anh Thắng “Mủ Trôm” Anh Nguyễn Văn Thắng là người đầu tiên “di thực” cây trôm từ vùng đất đồi núi Hòn Bà thuộc xã Phước Nam về trồng trên đồng đất màu mỡ xã Nhơn Sơn cho mủ chất lượng cao.
Nâng Cao Hiệu Quả Sản Xuất Cây Lúa Cây lúa là loại cây trồng truyền thống, chiếm phần lớn diện tích gieo trồng trong tỉnh. So với thời điểm tái lập tỉnh đến nay, diện tích lúa đã tăng thêm trên 10.000 ha, năng suất tăng 1,5 lần, theo đó sản lượng cũng tăng hơn 2 lần so với trước đây.
Nâng Cao Hiệu Quả Sản Xuất Nông Nghiệp Trong điều kiện đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp để phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế và đời sống dân sinh thì việc nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp trên đầu diện tích đã và đang là đòi hỏi mà ngay cả ngành quản lý đến người sản xuất cần thực hiện.
Hiệu Quả Từ Mô Hình Trồng Thanh Long Ruột Đỏ Trên cở sở học tập kinh nghiệm từ mô hình đã cho hiệu quả tại tỉnh Bình Thuận, Phòng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn huyện Ninh Hải đã triển khai thí điểm mô hình trồng thanh long ruột đỏ tại xã Xuân Hải. Tuy bước đầu được trồng thí điểm trên diện tích 3 sào với 5 hộ tham gia, thế nhưng do hiệu quả cao hơn so với cây trồng khác nên thanh long ruột đỏ đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của nhiều người dân địa phương.