Do thời tiết khắc nghiệt, nắng nóng ngay từ đầu hè nên nhiều diện tích chè tại huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái bị cháy búp, gây thiệt hại lớn.
Nông dân thất thu
Mùa thu hái chè ở Văn Chấn bắt đầu từ giữa tháng 3. Như mọi năm đến giờ này, chè đã cho lứa búp thứ 4. Nhưng năm nay, từ đầu vụ đến giờ, bà con mới thu hái được vài trăm cân chè búp tươi lứa đầu tiên, có hộ chưa được cân nào. Trời liên tục nắng nóng kéo dài từ giữa tháng 3 đến nay với nền nhiệt ở mức trên dưới 40 độ C khiến cho búp chè chưa kịp phát triển đã bị cháy xém.
Năm nay, tính theo diện tích chè chị cháy, tại Văn Chấn, Yên Bái sẽ mất khoảng 40% sản lượng
Ông Phạm Đức Toản ở Thái Lão, thị trấn nông trường Nghĩa Lộ, huyện Văn Chấn cho biết, cả 1 ha chè nhà ông đều bị cháy búp: “So với mọi năm, năm nay chè gần như cháy hết. Nghĩa là ra vườn chè có cảm giác chỉ cần đánh rơi tàn thuốc lá là cháy hết cả bãi chè. Tính theo diện tích chè bị cháy thì sẽ mất khoảng 40% sản lượng. Nếu như năm ngoái, giờ này nhà tôi đã thu được trên 5 tấn nhưng năm nay, giờ này chưa được một cân nào.”
Búp chè bị cháy xảy ra ở nhiều nơi của huyện Văn Chấn nhưng diện tích chè bị thiệt hại nhiều nhất là khu vực các xã Đồng Khê, Sơn Thịnh và Nông trường thị trấn Nghĩa Lộ… Trong khi đó nông dân lại không có cách nào cứu chè. Các nương chè đều xa nguồn nước nên việc vận chuyển nước lên tưới tắm là không thể. Bà con bất lực nhìn chè bị cháy và chấp nhận thất thu. Bà con cũng chưa biết lấy tiền đâu để trả các công ty chè cho vay trước để mua phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.
Ông Vũ Tuấn Anh, đội trưởng Đội chè Thái Lão, thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ, một người tâm huyết với cây chè cho biết, sẽ không chỉ có những thiệt hại trước mắt, mà sẽ có những ảnh hưởng lâu dài: “Hậu quả của việc nắng nóng làm cháy búp chè này là làm cho bộ tán của cây chè bị cháy phần lá và thu hẹp tán, kéo theo đó là dừng sinh trưởng phát triển, chậm lứa hái. Sau đó, năng lực của cây chè cũng giảm sút, kéo theo là sản lượng và năng suất trong năm giảm theo.”
Nhà máy thiếu nguyên liệu
Người trồng chè đang đối mặt với một mùa chè thất thu, các nhà máy chè cũng hết sức lo lắng về vấn đề nguyên liệu cho sản xuất. Cả hai nhà máy đứng chân trên địa bàn đều trong tình trạng thiếu nguyên liệu. Như những năm trước, mỗi tháng công ty cổ phần chè Liên Sơn phải mua khoảng 800 tấn mới đủ nguyên liệu vận hành, năm nay thì từ đầu niên vụ cho đến nay mới mua được chưa đầy 400 tấn. Nhiều đơn hàng vì vậy không thực hiện được, ước tính doanh thu giảm hàng tỷ đồng.
Công ty cổ phần chè Nghĩa Lộ thu mua chè búp tươi với giá rất cao, 3.900 đồng/kg chè loại B và 3.100 đồng/kg chè loại D nhưng cũng không đủ nguyên liệu. Cả tháng 5 vừa qua công ty mua được hơn 190 tấn, trong khi để đáp ứng dây chuyền phải có 800 - 1000 tấn chè búp tươi/tháng.
Theo ông Nguyễn Thành Vinh, Giám đốc Công ty cổ phần chè Nghĩa Lộ, nếu thời tiết tốt lên thì may ra mới đủ nguyên liệu trong thời gian tới.
“Đợt nắng nóng vừa rồi đã làm thiệt hại khoảng 30% diện tích chè, làm ảnh hưởng tới việc cung cấp nguyên liệu, không những về sản lượng mà cả chất lượng. Trong tình hình đó, công ty áp dụng nhiều biện pháp, một là khuyến khích bà con thu hái hợp lý, hai là khi hết nắng nóng thì phải đẩy mạnh chăm sóc, bón thúc để chè nhanh chóng phục hồi” - ông Vinh cho biết.
Trước đến nay, vì cây chè cần rất ít nước để phát triển nên khi quy hoạch có rất ít các các đồi chè ở huyện Văn Chấn và các địa phương khác của tỉnh Yên Bái gần nguồn nước. Hệ thống tưới tiêu cũng không mấy nơi có. Để hạn chế những thiệt hại tương tự trong thời gian tới, đã đến lúc cần đầu tư xây dựng các hệ thống tưới tiêu cho các vùng chè vì thời tiết ngày càng phức tạp. Cây chè ưa nắng, cần ít nước thật nhưng không thể phó mặc sản xuất cho ông Trời.
Các địa phương ở Yên Bái cũng cần phải đầu tư đẩy nhanh việc cải tạo giống chè bằng các giống chè mới có khả năng chịu nắng, chịu hạn, chịu sâu bệnh cao, thay cho giống chè Trung du vốn chiếm gần một nửa diện tích chè toàn tỉnh nhưng đã thoái hóa sau gần nửa thế ký có mặt trên đất đồi Yên Bái.
Pú Nhi nỗ lực phát triển nông nghiệp bền vững 
Cầu nối cho nông dân 
Phó chủ tịch HĐND xã làm kinh tế giỏi 
Huyện Điện Biên sẵn sàng sản xuất vụ mùa 
Chương trình tái canh cây cà phê cần tiếp tục tháo gỡ những nút thắt