Cơ chế trói tay ngành lúa gạo
Tại hội thảo “Giải pháp tài chính cho doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng lúa gạo, vật tư nông nghiệp và vật tư thủy sản” được tổ chức tại thành phố Cần Thơ hôm 25-9-2015, ông Huỳnh Thế Năng, Chủ tịch VFA, cho rằng có bốn lý do khiến xuất khẩu gạo của Việt Nam sụt giảm.
Thứ nhất, nguồn cung thế giới dồi dào.
Thứ hai, giá cả ngày càng cạnh tranh. Thứ ba, nhiều nước sản xuất và xuất khẩu gạo mới ra đời như Campuchia, Myanmar. Thứ tư, nỗ lực tự túc lương thực của một số nước nhập khẩu.
Tuy nhiên, theo quy luật của thị trường, bốn yếu tố trên ảnh hưởng đến tất cả các nước có tham gia vào thương mại gạo toàn cầu chứ không phải chỉ riêng Việt Nam.
Còn nếu đi sâu vào các yếu tố trên, thậm chí Việt Nam còn có điểm thuận lợi hơn so với các nước xuất khẩu khác.
Cụ thể, xét yếu tố thứ hai - về giá cả, thì Việt Nam là nước nằm trong tốp có mức giá cạnh tranh nhất, sau Pakistan (vào thời điểm hiện tại, gạo 5% tấm của Việt Nam có giá 330-340 đô la Mỹ/tấn và vẫn cạnh tranh hơn so với các nước còn lại, ngoại trừ Pakistan có giá 310-320 đô la Mỹ/tấn, theo Oryza.com).
Cần loại bỏ những quy định mang tính “trói tay” doanh nghiệp để họ tham gia vào thị trường xuất khẩu, nhằm tăng khả năng cạnh tranh của thị trường lúa gạo Việt Nam.
Đứng ở góc độ nhà nghiên cứu chính sách, ông Nguyễn Văn Sánh, Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển đồng bằng sông Cửu Long, cho biết hiện trong ngành lúa gạo có tới hơn 200 văn bản quy phạm pháp luật, gây chồng chéo, cản trở các thành tố trong chuỗi ngành hàng này phát huy tác dụng.
Trong khi đó, ở góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Thái Bình, Giám đốc Công ty TNHH Trung An (Cần Thơ), chỉ ra nhiều điểm của chính sách còn bất cập, dẫn đến cản trở khả năng cạnh tranh của họ và cả ngành lúa gạo Việt Nam.
Chẳng hạn, Quyết định 68/2013/QĐ-TTg của Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp thì chỉ nông dân được hưởng, doanh nghiệp không được hưởng.
Theo ông Bình, đối với mô hình cánh đồng lớn, tức là mô hình sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm cho nông dân, ngoài việc liên kết với nông dân, điều quan trọng doanh nghiệp phải làm là đầu tư hệ thống máy sấy để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
“Doanh nghiệp mới là đối tượng đầu tư chứ nông dân có đầu tư đâu?”, ông Bình bức xúc.
Cũng với mô hình cánh đồng lớn, tại hội thảo này, một số doanh nghiệp cho biết Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại áp dụng cho vay và giải ngân vốn theo dự án.
Ví dụ, xây dựng mô hình cánh đồng lớn ở Cần Thơ thì vốn chỉ được giải ngân cho dự án ở Cần Thơ chứ không được giải ngân cho dự án ở những địa phương khác.
Quy định này, theo họ, là không phù hợp với tình hình thực tế.
Còn về việc xuất khẩu gạo, tại diễn đàn “Chính sách nông nghiệp, tăng cường tính cạnh tranh thị trường lúa gạo và chăn nuôi Việt Nam” được tổ chức vào ngày 8-9-2015, Tiến sĩ Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện nghiên cứu kinh tế và chính sách Đại học Kinh tế (thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội), cho rằng Nghị định 109/2010/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo được ban hành năm 2010 đã đưa ngành hàng này trở thành ngành kinh doanh có điều kiện nhằm khống chế số lượng doanh nghiệp tham gia thông qua áp đặt điều kiện quy mô kho chứa và công suất nhà máy xay xát...
Theo ông Thành, cơ chế xuất khẩu gạo chỉ tập trung vào một số doanh nghiệp lớn như vậy đã không tạo cơ hội cho những doanh nghiệp nhỏ cùng tham gia, dẫn đến khả năng cạnh tranh của thị trường lúa gạo Việt Nam so với các nước yếu dần.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dẫn số liệu từ trang thông tin chuyên nghiên cứu và phân tích thị trường lúa gạo thế giới (Oryza.com), cho thấy tính đến ngày 15-9-2015, xuất khẩu gạo của Thái Lan đạt 6,733 triệu tấn, tăng 2,28% so với cùng kỳ năm ngoái;
Ấn Độ đạt 6,138 triệu tấn, tăng 16,16%; Pakistan đạt 2,735 triệu tấn, tăng 20,11%; Mỹ đạt 2,616 triệu tấn, tăng 39,34%. Trong khi đó, Việt Nam chỉ đạt 4,152 triệu tấn, giảm 7,69% so với cùng kỳ năm ngoái
Có thể bạn quan tâm
Chuyện "Con Tôm Bạc Tỷ" Ở Long An Trong thời gian tới, tỉnh sẽ có chính sách hỗ trợ tiền xây dựng ao lắng cho người nuôi tôm. Theo đó, những hộ xây dựng ao lắng mới sẽ được hỗ trợ 70 triệu đồng/ha, 35 triệu đồng/ha cho những hộ thực hiện cải tạo lại ao với điều kiện các hộ phải trong tổ hợp tác, liên kết.
Tây Ninh Phấn Đấu Phát Triển Ngành Thủy Sản Bên cạnh đó, Sở cũng đã xây dựng, khuyến khích đầu tư các dự án nuôi trồng thủy sản, đảm bảo các điều kiện trong nuôi trồng thủy sản thâm canh, an toàn dịch bệnh; rà soát quy hoạch và nâng cao năng lực các cơ sở giống chất lượng, sạch bệnh, cung cấp đủ cho sản xuất; không ngừng kêu gọi đầu tư xây dựng cơ sở chế bến thủy sản đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hiệu Quả Từ Mô Hình “Nuôi Ghép Tôm Thẻ Chân Trắng Với Cá Rô Phi” Trước tình hình người dân địa phương đang tập trung nuôi tôm thẻ chân trắng và thường thả nuôi với mật độ cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro, môi trường ao nuôi dễ biến động và khó quản lý. Để giúp quản lý tốt môi trường ao nuôi, nhằm đảm bảo hiệu quả cho người nuôi tôm, trong năm 2014 Trung tâm Khuyến nông Tiền Giang đã xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật “Nuôi tôm thẻ chân trắng kết hợp với cá rô phi” tại hộ ông Lê Công Dư, xã Tân Phú, huyện Tân Phú Đông với diện tích 0,5ha.
Thủy Sản Quảng Ngãi Một Năm Bội Thu Nhờ đó, tổng công suất tàu thuyền cũng tăng nhanh. Vào cuối năm 2013, tổng công suất đạt khoảng 885.000 CV thì đến cuối năm 2014 đã vượt hơn 1 triệu CV. Chất lượng tàu thuyền đánh cá ở Quảng Ngãi ngày càng hiện đại, phần nào đáp ứng được nhu cầu khai thác hải sản ở các ngư trường xa, như Hoàng Sa, Trường Sa, đem lại hiệu quả lớn.
Huyện Thới Bình (Cà Mau) Thu Hoạch Tôm Càng Xanh Do nước ngọt lợ rất thích hợp thả nuôi tôm càng xanh nên 3 năm qua mô hình trồng lúa kết hợp với nuôi tôm càng xanh ở huyện Thới Bình phát triển khá mạnh. Tập trung chủ yếu ở các xã: Biển Bạch, Biển Bạch Đông, Trí Phải, Tân Bằng và xã Thới Bình. Năng suất đạt từ 150 - 200 kg/ha, với giá bán khoảng 150.000 đồng/kg, bà con thu lợi nhuận từ 15 - 25 triệu đồng/ha.