Bấp bênh trồng lúa trên đất nuôi tôm

Hệ thống thủy lợi… yếu kém
Để chuẩn bị cho kế hoạch sản xuất vụ lúa trên đất nuôi tôm năm nay, các ngành chức năng tỉnh Bạc Liêu đã thông báo lịch điều tiết nước để các hộ dân biết, nhằm chủ động trong việc rửa mặn cho đất. Theo kế hoạch, các cống vùng mặn như Nọc Nạng, Khúc Tréo, Sư Son, Cây Gừa… sẽ mở tiêu thoát nước ra vào hai chiều. Còn các cống vùng nước ngọt như Láng Tròn, Đông Nàng Rền và các cống phân ranh mặn ngọt ở các huyện Giá Rai, Phước Long và Hồng Dân thì đóng lại để giữ nước.
Năm nay, tỉnh Bạc Liêu có kế hoạch sản xuất lúa trên đất nuôi tôm khoảng 30.500ha, tập trung ở huyện Hồng Dân, Phước Long, một phần của huyện Vĩnh Lợi và Gái Rai. Còn tỉnh Kiên Giang, trồng lúa trên đất nuôi tôm dự kiến gần 65.000ha, tập trung ở vùng U Minh Thượng, huyện Gò Quao và thị xã Hà Tiên. Tỉnh Cà Mau cũng có kế hoạch sản xuất khoảng 42.800ha, tập trung chủ yếu ở vùng Bắc Cà Mau…
Ông Nguyễn Đình Nhanh, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau, cho biết: “Năm rồi do rửa mặn không sạch đất, trong khi đó hạn đến sớm, nên nhiều hộ ở đây làm lúa không trúng. Rút kinh nghiệm, năm nay phải rửa mặn triệt để, bơm xả nước nhiều lần và chuẩn bị giữ nước ngọt để cấy lúa”.
Tìm hướng phát triển bền vững mô hình lúa - tôm.
Nhiều nông dân sản xuất lúa trên đất nuôi tôm lo nhất là yếu tố thời tiết. Nếu vào mùa mưa nhưng có các đợt hạn cục bộ kéo dài hoặc mưa dứt sớm thì không có nước ngọt bổ sung vào đồng ruộng; trong khi độ mặn tăng cao và kết hợp với xâm nhập mặn lấn sâu vào nội đồng thì xem như vụ lúa… trắng tay. Những năm gần đây, nhiều nơi ở vùng ven biển ĐBSCL khi trồng lúa trên đất nuôi tôm không được thuận lợi.
Vì vậy, có địa phương đã giảm mạnh mô hình này. Cụ thể, tỉnh Cà Mau quy hoạch giai đoạn 2001 - 2010 sản xuất một vụ lúa trên đất nuôi tôm lên đến 90.000ha. Tuy nhiên, sang giai đoạn 2011 - 2020, tỉnh này đã điều chỉnh còn 45.000ha (giảm 50% diện tích). Nguyên nhân vì một số vùng như huyện Đầm Dơi, Cái Nước… không còn phù hợp sản xuất lúa trên đất nuôi tôm, bởi hệ thống thủy lợi chưa đảm bảo...
Tìm hướng phát triển bền vững
Ông Trần Thanh Hoàng, Trưởng phòng Kỹ thuật Sở NN - PTNT tỉnh Cà Mau cho rằng, mô hình sản xuất một vụ lúa trên đất nuôi tôm được các nhà khoa học đánh giá sẽ mang tính bền vững vì lúa và tôm bổ sung qua lại cho nhau.
Cụ thể, trong quá trình cải tạo đất từ mặn sang ngọt để trồng lúa, nhiều mầm bệnh gây hại cho tôm sẽ không phát triển được; các chất thải của tôm sẽ được bộ rễ cây lúa hấp thụ. Ngược lại, sau khi thu hoạch lúa, thân và rễ lúa phân hủy làm thức ăn cho tôm. Dù hiệu quả được thể hiện ở nhiều mặt, nhưng mô hình lúa - tôm cũng tồn tại các yếu tố chưa bền vững như lệ thuộc vào thời tiết, biến đổi khí hậu, hệ thống thủy lợi chưa đáp ứng được nhu cầu…
Ngoài ra, khi sản xuất một vụ lúa trên đất nuôi tôm cũng thường xảy ra hiện tượng lúa bị “ngộ độc mặn”. Xung quanh vấn đề này, ông Trần Quang Củi, Phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Kiên Giang, khuyến cáo: “Cần tận dụng nguồn nước mưa, nước ngọt dưới kênh rạch để rửa mặn triệt để trước khi gieo cấy. Tùy địa hình mà sử dụng cơ cấu giống hợp lý.
Đối với những vùng trũng, không canh tác được giống lúa ngắn ngày, thì sử dụng các loại giống lúa trung mùa hoặc đặc sản địa phương phù hợp với vùng sinh thái từng nơi”.
Nhằm tìm ra giải pháp phát triển bền vững, Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Cà Mau đã tiến hành giám định và đưa ra khẳng định: Mô hình sản xuất lúa trên đất nuôi tôm là mô hình cơ bản ổn định, đạt hiệu quả kinh tế - xã hội…
Và kiến nghị các ngành chức năng cần phân tích, làm rõ cơ sở khoa học của việc sản xuất lúa trên đất nuôi tôm ở từng vùng cụ thể, từ đó có sự điều chỉnh quy hoạch phù hợp, nhất là quy hoạch hệ thống thủy lợi. Cần xây dựng quy trình chuẩn về sản xuất luân canh lúa - tôm, gắn với tăng cường tập huấn kỹ thuật cho nông dân; đẩy mạnh nghiên cứu giống lúa chịu mặn, phèn…
Có thể bạn quan tâm

Trong 6 tháng đầu năm 2013, tình hình sản xuất thủy sản gặp nhiều khó khăn như thiếu vốn, dịch bệnh, giá bán dưới giá thành sản xuất đã gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người dân. Công tác kiểm tra, kiểm soát chất lượng giống và các vật tư đầu vào phục vụ nuôi trồng thủy sản (NTTS) còn nhiều hạn chế…

Trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, phân bón đã góp phần đáng kể làm tăng năng suất cây trồng, chất lượng nông sản. Theo đánh giá của Viện Dinh dưỡng Cây trồng Quốc tế (IPNI), phân bón đóng góp khoảng 30-35% tổng sản lượng cây trồng.

Tận dụng lợi thế địa hình xã có nhiều đồi núi và vườn cây ăn quả, nhiều hộ dân ở xóm Giếng Đá, xã Tiền An (Quảng Yên - Quảng Ninh) đã mạnh dạn đầu tư mô hình nuôi ong lấy mật. Từ đây, ong đã trở thành con vật nuôi xoá đói giảm nghèo hiệu quả, giúp nhiều hộ dân ở đây vươn lên làm giàu.

Tỏa Tình là 1 trong 2 xã của tỉnh Điện Biên được chọn thí điểm thực hiện mô hình bí thư kiêm chủ tịch xã. Xã sớm thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa đạt hiệu quả. Hiện nay, Tỏa Tình đã hình thành vùng chuyên canh cà phê, sơn tra cho giá trị thu nhập cao.

Chi cục Nuôi trồng thủy sản Quảng Nam vừa công bố kết quả phân tích các chỉ tiêu môi trường tại các khu vực sông nước lợ, nước ao nuôi và kiểm tra bệnh tôm nuôi trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đợt 1, tháng 9. Các mẫu xét nghiệm cho thấy hiện tại độ pH trong nước các ao nuôi tôm nước lợ trên địa bàn tỉnh nằm trong ngưỡng thích hợp, không phát hiện khí độc NH3; vi khuẩn vibrio có mặt ở hầu hết các mẫu nước ao nuôi với mật độ thấp; các mẫu kiểm tra không có ký sinh trùng, vi rút gây bệnh.