Phát triển nguồn dược liệu theo tiêu chuẩn GACP

Trước thực trạng này, tỉnh Nghệ An đang có “tham vọng” cùng các nhà khoa học, doanh nghiệp… không để “chảy máu” cây dược liệu và biến thành thế mạnh phát triển của địa phương.
Khai thác ồ ạt
Như Báo SGGP từng phản ánh, thời gian qua, người dân ở một số huyện của Nghệ An như: Quỳ Hợp, Con Cuông, Tương Dương, Quế Phong… đã ồ ạt vào rừng khai thác các loại cây dược liệu. Mặc dù thấy được điều đó nhưng các cơ quan liên quan không đủ chế tài để xử lý. Chính vì vậy người dân vẫn tự do vào rừng khai thác, còn thương lái “vô tư” thu mua đem bán sang Trung Quốc.
Theo đánh giá của Viện Dược liệu, Việt Nam là thị trường tiêu thụ dược liệu và các sản phẩm từ dược liệu rất lớn, khoảng 50.000 - 60.000 tấn/năm. Điều đáng nói, mặc dù có tiềm năng và lợi thế nhưng hiện phần lớn lượng dược liệu vẫn phải nhập khẩu. Tại Nghệ An, có 31 loài cây thuốc thuộc diện quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng; trong đó 13 loài thuộc diện nguy cấp (trầm hương, hà thủ ô đỏ…), 15 loài đáng báo động (ngũ gia bì gai, ba gạc…)… Đặc biệt, trong số những loài trên có những loài nghiêm cấm và hạn chế khai thác như: cỏ nhung, hoàng đằng… nhưng vẫn đang bị “tận diệt”. Viện Dược liệu phân tích, do khai thác liên tục nhiều năm và thiếu chú ý bảo vệ tái sinh, cộng với nạn phá rừng làm nương rẫy, trồng cây… nên nhiều loài cây thuốc quý có trữ lượng lớn ở Nghệ An suy giảm nghiêm trọng.
Bán rẻ, mua mắc
Ông Hoàng Văn Hảo - Phó Giám đốc Sở Y tế Nghệ An cho biết, lâu nay tình trạng “chảy máu” cây dược liệu do có thương lái (chủ yếu từ Trung Quốc) đặt hàng, thêm sự thiếu hiểu biết và nhu cầu cuộc sống của người dân nên dược liệu bị khai thác bán với giá rẻ mạt. Ông Hảo cho hay: “Thực tế hiện chúng ta dùng thuốc đông y với khái niệm “thuốc Bắc” được nhập từ các nước phía Bắc (chủ yếu của Trung Quốc) về khoảng 70%. Tuy nhiên, việc quản lý nguồn dược liệu nhập về đang gặp khó khăn ở khâu kiểm tra chất lượng, nguồn gốc”.
Theo ông Trương Văn Hiền - Tổng giám đốc Tổng Công ty CP Vật tư nông nghiệp Nghệ An, hiện nay phần lớn nguồn dược liệu ở Việt Nam phải nhập từ Trung Quốc qua đường tiểu ngạch, nhưng lâu nay thương lái Trung Quốc lại đổ xô đến nhiều vùng rừng núi nước ta để thu gom thảo dược đem về nước. Họ mua tất tần tật, từ cây máu chó, củ ráy, hoàng đằng, khúc khắc, cu li, rễ na nừng, nấm lim, thậm chí cả đến cây mắc nhám (cơm nguội)… với giá rẻ nhưng sau khi đem về nước chế biến rồi xuất ngược vào Việt Nam với giá rất cao, thu nhiều lợi nhuận. Nhưng chất lượng dược liệu nhập từ Trung Quốc không được cam kết, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người sử dụng vì chúng ta không trực tiếp kiểm tra, giám sát quá trình khai thác, sơ, chế biến của họ.
Phát triển để thoát nghèo
Báo SGGP ngày 22-7-2015 có bài Dược liệu vẫn “chảy máu”, phản ánh thực trạng trên tại tỉnh Nghệ An. Cuối tháng 7 vừa qua, tỉnh Nghệ An đã phối hợp với Viện Dược liệu, các doanh nghiệp… tổ chức hội thảo “Phát triển cây dược liệu thành cây chiến lược phát triển kinh tế - xã hội” của tỉnh này. Ông Trần Quốc Thành - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An cho rằng, để xóa đói giảm nghèo bền vững ở miền Tây Nghệ An, việc phát triển cây dược liệu phải gắn với ngành công nghiệp dược trong nước. Có như thế mới khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên dược liệu, cung cấp cho nhu cầu chữa bệnh trong y học cổ truyền và hình thành các vùng sản xuất hàng hóa, tạo nguồn dược liệu ổn định để đưa vào sản xuất và xuất khẩu.
Tại hội thảo, tiến sĩ Nguyễn Minh Khởi - Viện trưởng Viện Dược liệu, phát biểu: “Cần xây dựng quy hoạch và chiến lược phát triển cây dược liệu của tỉnh Nghệ An đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Hơn nữa, nên triển khai mô hình khai thác và trồng trọt một số loài dược liệu có giá trị kinh tế và lợi thế theo hướng dẫn của GACP (nguyên tắc, tiêu chuẩn “thực hành tốt trồng trọt và thu hái dược liệu” theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới) để tạo nguồn nguyên liệu dồi dào phục vụ nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
Mặt khác, cũng cần tăng cường mối liên kết giữa “4 nhà”, trong đó đẩy mạnh hợp tác với các viện nghiên cứu về chuyển giao quy trình kỹ thuật, giống dược liệu có năng suất và chất lượng cao, nghiên cứu tạo sản phẩm mới. Đặc biệt, cần hợp tác với công ty sản xuất kinh doanh dược liệu trong và ngoài tỉnh để bao tiêu sản phẩm có thế mạnh của tỉnh nhà”. Ông Huỳnh Thanh Điền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, cho biết: “Dược liệu chính là cây chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung và giúp miền Tây Nghệ An thoát nghèo nói riêng. Sắp tới tỉnh sẽ giao cho các sở, ban, ngành tạo mọi điều kiện, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc để các nhà đầu tư đến xây dựng nhà máy và vùng nguyên liệu trên địa bàn tỉnh”.
Hiện nay, tại Nghệ An, Công ty CP Dược liệu TH (thuộc Tập đoàn TH) đã triển khai dự án “Bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu chất lượng cao gắn với phát triển rừng bền vững”. Dự án có tổng mức đầu tư 3.200 tỷ đồng, trên tổng diện tích hơn 2.800ha.
Có thể bạn quan tâm

Thị trường nông sản đang nóng dần lên khi hàng loạt trái cây đang chín rộ. Điểm đáng mừng là sức tiêu thụ mạnh và giá ổn định hơn so với cùng kỳ, mặc dù giá đã có chiều hướng giảm.

Khoai môn là cây trồng truyền thống của người dân một số ấp thuộc xã Đại An, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh, những năm gần đây, do điều kiện thuận lợi về đất đai, thổ nhưỡng, cây môn trở thành cây màu chủ lực của xã Đại An, tạo nguồn thu ổn định cho người dân. Tuy nhiên, do thiếu điện phục vụ tưới tiêu nên diện tích khoai môn của xã Đại An khó có thể tăng thêm trong thời gian tới.

Gia đình anh Lê Băn Bực ở ấp Long Phú, xã Hòa Long, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp chuyên làm nghề trồng nấm rơm. Mỗi năm sản xuất ít nhất 5 vụ nấm, nhưng từ tháng 10/2014 đến nay, anh đã tạm dừng công việc trồng nấm rơm để chuyển sang trồng dưa hấu với lý do nấm rơm thường bị mất mùa dẫn đến thua lỗ.
Năm 2015, toàn huyện Phụng Hiệp (Hậu Giang) xuống giống được 59ha gừng, tập trung nhiều ở các xã Phương Bình, Hòa An, Kinh Cùng và Hiệp Hưng… đến nay đã thu hoạch khoảng 4,5ha. Sau khoảng thời gian dài giá gừng đứng ở mức cao trung bình từ 40.000 - 45.000 đồng/kg thì đến nay giá gừng chỉ còn 25.000 đồng/kg, giảm khoảng 20.000 đồng/kg.

Nhiều năm nay, rau củ an toàn là một vấn đề được rất nhiều người tiêu dùng cũng như các ngành, các cấp đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, hiện diện tích trồng rau an toàn trên địa bàn tỉnh Phú Yên còn rất hạn chế; người trồng rau chưa thực sự mặn mà đầu tư cho sản phẩm này.