Nỗi Lo Mùa Tỏi Mới

Chúng tôi trở lại Lý Sơn (Quảng Ngãi) trong những ngày bà con nông dân ở đây làm đất xuống giống vụ hành, tỏi đông xuân. Đến đâu chúng tôi cũng bắt gặp những lo toan của người dân nơi đây, nào là mưa bão, chuẩn bị cho mùa biển mới, nguồn đất, cát cho vụ hành, tỏi đông xuân…
Điệp khúc đói đất - thiếu cát
Tại một số chân ruộng, người dân đào sâu xuống lòng đất tìm đất đỏ bazan với hy vọng lớp đất đỏ nhiều chất dinh dưỡng sẽ giúp cây tỏi xanh tốt và cho năng suất cao hơn. Từ dưới hầm sâu hơn 2m, anh Trần Đức Hoài ở thôn Đông, xã An Hải, bảo: Kinh nghiệm bao đời nay truyền lại, chỉ có lớp đất thịt này cộng với cát trắng lấy từ biển mới có thể tạo ra tỏi Lý Sơn chính hiệu.
Thế nhưng, nguồn đất thịt bây giờ hiếm lắm. Muốn lấy được loại đất này phải đào sâu xuống lòng đất, nhưng chỉ được đào ở chân ruộng của mình chứ không được đi đào ở chân núi như trước kia. Mà đào ở chân ruộng mình mãi như vậy thì dần dần đất sẽ bạc màu, biết là chỉ lợi trước mắt, nhưng chẳng còn cách nào.
Cũng theo anh Hoài, do đất thịt khan hiếm nên giá đất cũng tăng cao. Nếu trước đây một xe đất thịt 3m3 mua tại chân ruộng có giá khoảng 120.000 đồng, thì nay đã lên gần 300.000 đồng. Nguồn cát trắng cũng là một bài toán khó với người trồng tỏi. Trước đây, cát trắng quanh đảo nhiều nhưng giờ dường như cũng cạn kiệt.
Người dân phải ra các vùng biển quanh đảo lấy cát dưới đáy biển. Anh Nguyễn Văn Trường ở thôn Đông, xã An Hải chuyên hành nghề lấy cát biển bán cho người dân trồng tỏi cho biết, để lấy được cát giờ phải ra cách bờ hơn 3km mới có, mà mấy năm nay mình hút cát nhiều quá nên giờ cát cũng hết rồi và giá bán cũng cao (45-55.000 đồng/m3) nên cả người bán và người mua đều gặp khó.
Bài toán chưa có lời giải
Toàn huyện Lý Sơn có 367ha đất canh tác, trong đó có khoảng 300 ha đất trồng tỏi. Mỗi sào đất trồng tỏi một lần cải tạo cần 12 khối đất thịt và 12 khối đất cát nên nhu cầu đất thịt và đất cát để trồng tỏi là rất lớn. Theo bà con nông dân trên đảo, dù biết việc hút cát để trồng tỏi là tăng thêm nguy cơ thu hẹp đảo nhưng họ chẳng còn cách nào khác. “Nếu không có đất thịt và cát thì làm sao trồng được cây tỏi. Biết làm vậy là ảnh hưởng đến môi trường và tăng thêm nguy cơ sạt lở bờ biển nhưng biết làm sao được”, anh Hoài trăn trở.
Ông Lê Hoài Ân, Trưởng Phòng TN&MT huyện Lý Sơn, cho biết, việc lấy cát như thế ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái biển, gây thêm nguy cơ sạt lở vùng biển ven bờ. “Tuy nhiên, mình không thể cấm người dân lấy cát được. Vì nếu không có cát thì hoạt động sản xuất nông nghiệp ở Lý Sơn sẽ đình trệ. Do đó, phòng chỉ nhắc nhở người dân không được hút cát ở khu vực gần bờ, nhằm tránh nguy cơ sạt lở thôi”, ông Ân nói.
Cũng theo ông Ân, hiện Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đang bắt đầu triển khai dự án “Ứng dụng khoa học – kỹ thuật sản xuất tỏi Lý Sơn theo hướng bền vững”, thí điểm trên 14ha, trong 2 vụ tỏi đông xuân 2012 – 2013 và 2013 – 2014. “Nếu dự án này thành công, sẽ giải quyết bài toán khai thác cát và hạn chế tối đa tình trạng sạt lở bờ biển lâu nay. Đồng thời giúp người dân trồng hành, tỏi an tâm hơn trong sản xuất”, ông Ân chia sẻ.
Có thể bạn quan tâm

Bà Rịa Vũng Tàu, ngày 30 tháng 01 năm 2015 - Công ty cổ phần thức ăn chăn nuôi Spotlight chính thức khởi công xây dựng nhà máy sản suất thức ăn chăn nuôi. Nhà máy tọạ lạc trên diện tích 3 ha tại KCN Cái Mép, xã Tân Phước, huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Tổng công suất nhà máy là 150.000 tấn/năm. Trong đó, thức ăn chăn nuôi 100.000 tấn/năm và thức ăn thuỷ sản là 50.000 tấn/năm. Với tổng chi phí đầu tư khoảng 12.5 triệu USD, dự kiến nhà máy sẽ đi vào hoạt động trong năm 2016.

Sáu giờ, nhiều ngư dân vội vã chèo thúng chai vào bờ để kịp giao những con tôm hùm trắng còn búng tanh tách cho thương lái để bán lại cho các bè ươm nuôi tôm hùm thương phẩm. Cảnh mua bán nhộn nhịp diễn ra ngay trên bờ biển. Thương lái nhẹ nhàng đếm từng con tôm hùm trắng và trả tiền ngay cho ngư dân.

Theo Tổng cục Thủy sản, ước tổng sản lượng thủy sản tháng 1/2015 đạt 413.000 tấn, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2014. Trong đó, sản lượng khai thác đạt 225.000 tấn, tăng 4% so với cùng kỳ năm 2014. Sản lượng nuôi trồng tháng 1 đạt 188.000 tấn, tăng 2,6% so với cùng kỳ năm 2014.

Năm 2013, giá cá tra tụt dốc thảm hại, doanh nghiệp thu mua cá thấp hơn giá thành sản xuất khiến nhiều hộ thua lỗ, treo ao, nợ ngân hàng bạc tỉ. Mặc dù, từ giữa năm 2014, giá cá tra bắt đầu phục hồi, tăng từ 21.000 - 24.000 đồng nhưng số lượng hộ và diện tích, ao nuôi cũng chưa được cải thiện.

Để khắc phục những tồn tại đó, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã triển khai Dự án “Xây dựng mô hình nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng theo VietGAP”giai đoạn 2014 - 2016 nhằm hạn chế dịch bệnh, tạo sản phẩm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.