Người lưu giữ giống lúa dâng thần
Giống lúa rẫy (Pa Dhai Vanh) của đồng bào Raglai, được ví như hạt “lúa mẹ”, dùng để dâng thần trong các nghi lễ truyền thống của đồng bào Raglai.
Khu vực trồng Pa Dhai Vanh của ông Bưu rộng khoảng 1.000m2, nằm gần núi Gà Bây, cách thôn Châu Đắc chừng 20 phút đi bộ.
Do đám lúa nằm lọt giữa rừng núi, xung quanh cây cỏ dại mọc lưa thưa, nên khi được ông Bưu giới thiệu, chúng tôi mới nhận ra đây là diện tích Pa Dhai Vanh mà ông đang gieo trồng.
Theo ông Bưu, Pa Dhai Vanh là giống chịu hạn, trước đây người dân thường gieo trồng ở những khu vực sườn núi, chủ yếu sống nhờ vào nước trời.
Thời gian sinh trưởng Pa Dhai Vanh kéo dài 8 tháng.
Từ tháng 3 hàng năm bắt đầu gieo hạt, khi có mưa lúa mới nảy mầm, cây bắt đầu phát triển, cao vượt đầu người thì trổ đòng và cho hạt.
“Tuy năng suất rất thấp, nhưng hạt lúa Pa Dhai Vanh rất to, dài; nấu cơm có mùi thơm đặc thù và ăn rất ngon”, ông Bưu cho biết.
Một trong lý do để ông Bưu hiện còn gieo trồng Pa Dhai Vanh là vì không muốn để mất giống lúa gắn liền với lễ hội truyền thống của đồng bào vùng cao. “Những năm gần đây dân làng không ai trồng lúa rẫy nữa, họ chuyển sang trồng lúa nước năng suất cao, mùa vụ nào lúa, bắp cũng chất đầy nhà, người dân no ấm.
Tuy nhiên, Pa Dhai Vanh loại lương thực nuôi sống người dân một thời, gắn với đời sống tâm linh đồng bào Raglai nên tôi trồng để dùng trong những ngày cúng tế và lưu giữ cho con em sau này”
, ông Bưu tâm sự.
Theo phong tục đồng bào Raglai, cứ vào cuối vụ thu hoạch, khi bắp, lúa đã đầy kho thì người dân tổ chức lễ mừng lúa mới.
Đây là một trong những lễ rất quan trọng của đồng bào Raglai để tạ ơn và cầu xin giàng (trời), thần lúa cho dân làng có cuộc sống ấm no, sung túc.
Ông Chamale’ Luyến (70 tuổi), ở xã Phước Đại, H.Bác Ái cho biết, đồng bào Raglai tin rằng, mỗi loại cây đều có hồn và thần linh cai quản.
Trước đây lễ mừng lúa mới được tổ chức 2 lần trong một năm, lúc cây lúa bắt đầu chín và sau khi hoàn tất thu hoạch.
Ngày nay, người dân giản lược còn một lễ duy nhất diễn ra trong một ngày.
Các lễ vật dâng thần trong lễ mừng lúa mới rất đơn giản, gồm trầu cau, cơm, trứng gà, rượu cần nhưng quan trọng nhất là cơm được nấu từ hạt gạo Pa Dhai Vanh, khăn quấn đầu và vòng cườm (trang phục dành cho người phụ nữ).
Theo ông Luyến, đồng bào Raglai quan niệm rằng nếu không tổ chức lễ tạ ơn giàng (trời), tạ ơn “lúa mẹ” thì vụ mùa tiếp theo sẽ bị chim chóc, sâu bệnh, thú rừng phá hoại.
Chính vì vậy, hàng năm vào cuối vụ sản xuất nhà nhà rộn ràng chuẩn bị lễ vật dâng lễ tế thần theo nghi thức truyền thống.
Đây là dịp để bà con gặp gỡ, chung vui uống rượu cần, đánh mã la, thể hiện tình đoàn kết cộng đồng giúp nhau trong lao động sản xuất.
Ông Chamale’Tiếp, nguyên Bí thư Huyện ủy Bác Ái, cho biết hiện chỉ còn vài hộ gia đình lưu giữ giống lúa Pa Dhai Vanh truyền thống của đồng bào Raglai.
Nếu không có kế hoạch bảo tồn thì trong tương lai hạt giống Pa Dhai Vanh sẽ biến mất.
Có thể bạn quan tâm
Siết Chặt Việc Sử Dụng Chất Cấm Trong Chăn Nuôi Nhiều mẫu thịt lợn được kiểm nghiệm trên thị trường phát hiện dư lượng chất cấm và kháng sinh cao. Nguyên nhân ban đầu được xác định do người chăn nuôi đã tự ý cho những chất này vào thức ăn.
Khảo Sát Mô Hình Nuôi Rắn Tại Cà Mau Các chuyên gia đã đến khảo sát, tìm hiểu cách thức nuôi và ấp trứng rắn tại trại nuôi rắn hổ đất của anh Nguyễn Trung Quốc và cơ sở nuôi rắn ráo trâu của anh Huỳnh Văn Miên cùng ở ấp Rạch Bào, xã Khánh Bình, huyện Trần Văn Thời. Đây là hai cơ sở nuôi rắn lớn nhất tỉnh Cà Mau.
Người Trồng Lúa Ở Hậu Giang Gặp Khó Với tình hình thời tiết bất lợi do mưa nhiều trong những ngày qua và kết hợp với triều cường dâng cao đã làm cho không ít diện tích lúa Thu đông của người dân trên địa bàn tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn thu hoạch bị ngập sâu, đổ ngã. Từ đó, làm cho công tác thu hoạch gặp nhiều khó khăn, thương lái ép giá, đầu ra hạt lúa thêm bấp bênh.
Đổ Xô Trồng Tiêu Khiến Diện Tích Bị Nhiễm Bệnh Tăng Mạnh Giá hạt tiêu xuất khẩu tăng cao khiến người dân đổ xô trồng tiêu không theo quy hoạch, trồng cả ở những vùng thấp, không thoát nước. Điều này đã dẫn tới tình trạng tiêu bị bệnh và chết. Diện tích vườn tiêu bị bệnh hiện đã lên tới 10-15% tổng diện tích canh tác.
Phú Yên Sản Xuất Đại Trà 3 Giống Lúa Lai Thời gian qua, Sở NN-PTNT Phú Yên tiến hành trồng khảo nghiệm 10 giống lúa lai. Sau 3 vụ khảo nghiệm cơ bản và 2 vụ khảo nghiệm sản xuất theo quy định của Bộ NN-PTNT, ngành đã tuyển chọn được 3 giống lúa lai có thời gian sinh trưởng ngắn ngày, chất lượng gạo tốt, để đưa vào sản xuất đại trà trong vụ đến. Đây là một trong những giải pháp xây dựng cánh đồng lúa chất lượng, thu nhập cao.