Có Hay Không Chuyện Thương Lái Trung Quốc Mua Lá Khoai Lang?

Thời gian gần đây, dư luận xôn xao với tin đồn có thương lái Trung Quốc đặt vấn đề thu mua đọt và lá khoai lang non với giá cao, đặt hàng số lượng lớn tại vùng chuyên canh khoai lang của huyện Bình Tân (Vĩnh Long).

Nhưng sự thật có thương lái nào đến Bình Tân hỏi mua lá khoai lang hay không? Họ mua lá khoai để làm gì? Có ai đã bán lá khoai lang chưa?

Việc bán lá khoai lang có lợi ích và tác hại như thế nào đối với việc sản xuất và thu nhập của nông dân? Dưới góc độ của nhà quản lý về mặt chuyên môn, chúng tôi đã tiến hành một cuộc điều tra thực tế về những vấn đề nêu trên.

Rộ lên những tin đồn!

Khoảng cuối tháng 2/2014, nhiều cơ quan thông tin đã đưa tin về việc có các đoàn thương lái Trung Quốc đến Hợp tác xã (HTX) Rau an toàn Thành Lợi (Bình Tân) để đặt vấn đề với ông Lê Văn Trung- Chủ nhiệm HTX Thu mua đọt và lá khoai lang với số lượng lớn và giá cả khá hấp dẫn.

Theo ông Lê Văn Trung, nhóm người này yêu cầu đặt 20.000 tấn đọt lá khoai lang non với giá 10.000 đ/kg, và nhờ ông Trung đại diện cho HTX đi thu gom với tiền huê hồng là 1.000 đ/kg nhưng không chịu làm hợp đồng.

Tin đồn này nhanh chóng được lan tỏa đi khắp nơi làm cho nhiều người dân hoang mang. Các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương cũng lo lắng không kém, bởi nếu việc thu mua lá khoai lang non xảy ra ngay trên vùng chuyên canh khoai lấy củ trọng điểm của tỉnh sẽ có nhiều tác động xáo trộn đến quy hoạch sản xuất.

Trước mắt, sẽ làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng củ hoặc cũng có thể đây là chiêu lừa đảo của một số nhóm phản động nhằm đánh phá nền kinh tế của Việt Nam chúng ta như những trường hợp mua lá điều, mua đỉa, mua ốc bươu vàng trước đây?

Nếu như nông dân đổ xô trồng nhiều khoai lang hoặc người đại diện thu gom nhiều lá khoai nhưng thương lái biến mất không nhận hàng thì làm sao để tiêu thụ? Trước những thông tin của dư luận thì chính quyền địa phương đã nhanh chóng vào cuộc.

UBND huyện Bình Tân đã có báo cáo chi tiết tình hình thu mua lá khoai lang trên địa bàn, UBND tỉnh Vĩnh Long cũng đã có văn bản chỉ đạo cho Sở Nông nghiệp và PTNT kết hợp cùng chính quyền địa phương tích cực tuyên truyền cho nông dân hiểu, vận động nông dân không bán lá khoai lang cho thương lái người Trung Quốc, bởi đây là hình thức kinh doanh rất bất thường, nhằm tránh thiệt hại về năng suất chất lượng củ, đảm bảo ổn định cho việc sản xuất khoai lang, không để nông dân bị lừa như những trường hợp trước đây.

Chưa có việc bán lá khoai lang cho thương lái Trung Quốc

Để tìm hiểu thực hư về vấn đề này, chúng tôi cũng đã trực tiếp gặp ông Lê Văn Trung- Chủ nhiệm HTX Rau an toàn Thành Lợi thì được ông cho biết:

“Vào ngày 15/2/2014, có 4 người đi trên taxi biển số kiểm soát tại Cần Thơ (trong nhóm này có 2 người Việt Nam và 2 người nhìn bề ngoài và cách nói chuyện giống người Trung Quốc) đến tìm ông đặt vấn đề thu mua lá khoai lang với giá 10.000 đ/kg và họ hứa trích huê hồng cho hợp tác xã 1.000 đ/kg”.

Do nhóm người này không chịu làm hợp đồng nên ông nghi ngờ, không đồng ý hợp tác với họ và từ đó đến nay trên địa bàn của HTX chưa có ai bán lá khoai lang non.

Chúng tôi tiếp tục tìm đến gặp ông Huỳnh Ngọc Có- Giám đốc Công ty CP Khoai lang Nhật Thành, chuyên xuất khẩu khoai sang thị trường Trung Quốc.

Theo ông Huỳnh Ngọc Có: “Việc thương lái Trung Quốc thu mua lá khoai lang thì chỉ nghe thông tin từ HTX Rau an toàn Thành Lợi. Riêng ông, chưa gặp các đoàn thương lái có người Trung Quốc nào đi hỏi mua lá khoai lang, đồng thời các đối tác người Trung Quốc của ông cũng không có đề cập đến vấn đề thu mua lá và đọt khoai lang”.

Khi đi tìm hiểu thực tế tại nhiều ruộng trồng khoai lang ở huyện Bình Tân thì hầu hết nông dân được hỏi đều cho biết là chưa từng thấy thương lái nào đến hỏi mua lá và đọt khoai lang non và cũng chưa có nông dân nào ở đây bán lá và đọt khoai lang non cho thương lái cả.

Bởi vì bà con nông dân hiểu rất rõ việc bán lá khoai lang non là sẽ làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng ruộng khoai lấy củ sau này, trong khi việc sản xuất khoai lấy củ đang cho được hiệu quả kinh tế cao.

Ai thu gom lá khoai lang để xuất khẩu?

Trước những thông tin về việc thương lái Trung Quốc tìm mua lá và đọt khoai lang ở huyện Bình Tân, ông Trần Văn Sang- Giám đốc Công ty Rau quả Bình Minh đã chủ động liên lạc với chúng tôi và thừa nhận chính ông mới là người đã đề nghị thu gom lá khoai lang cho Công ty An Vạn Thịnh xuất khẩu sang Châu Âu.

Ông cho biết, lúc đầu ông có gặp ông Lê Văn Trung để nhờ tìm nhân công thu gom lá khoai lang tươi với giá 3.500 đ/kg và ông Trung được hưởng huê hồng 1.000 đ/kg. Tuy nhiên, do không tìm được nhân công nên ông Trung đã từ chối.

Sau đó, ông Sang mới phối hợp với anh Phạm Khắc Trung (ấp Tân Phước, xã Tân Bình- Bình Tân) để bắt đầu thu gom lá khoai lang từ ngày 16/2/2014 bằng cách xin lá khoai ở những ruộng khoai sắp thu hoạch và trả tiền công cho người lặt lá khoai.

Ông Sang cũng cho biết, công ty chỉ thu gom lá khoai lang già nhưng còn xanh, không có chuyện hỏi mua đọt và lá khoai lang non như tin đồn trong thời gian vừa qua.

Giải thích về việc tại sao thu mua lá khoai lang, ông Sang cho biết thêm: Trước đây, ông đã cùng phối hợp với Công ty TNHH Thực phẩm An Vạn Thịnh có thu mua lá khoai lang cao sản (giống khoai trắng) để xuất khẩu sang Châu Âu nhưng hiện nay do nguồn lá khoai lang trắng không đủ cung cấp nên ông và công ty này thử chuyển sang xuất lá khoai lang Tím Nhật.

Vì vậy, bước đầu công ty chỉ đặt vấn đề hỏi xin lá khoai lang ở thời điểm sắp thu hoạch (không đề nghị nông dân cắt đọt hoặc lá khoai lang non như các thông tin đã đưa) để chào hàng thử xem có thỏa mãn yêu cầu của khách hàng không, nếu được chấp nhận công ty sẽ có hợp đồng thu mua cụ thể để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của đôi bên.

Đến thời điểm hiện tại, công ty đã giao thử được 2 chuyến hàng sang Châu Âu (tổng cộng 27 tấn lá khoai). Hiện công ty đang chờ phản hồi của khách hàng xem có được khách hàng chấp nhận.

Theo yêu cầu về quy cách hàng hóa, công ty chỉ chọn thu gom những lá khoai lang đã già còn tươi để xuất khẩu (không thu mua lá non và đọt khoai) nên không nhất thiết phải cắt lá khoai đang ở giai đoạn sinh trưởng mà có thể cắt lá khoai lang lúc sắp thu hoạch.

Nếu như có hợp đồng tiêu thụ ổn định thì nông dân trồng khoai sẽ có thêm nguồn thu và việc trồng khoai lang lấy lá xen trong các vườn cây ăn trái sẽ mở ra thêm hướng sản xuất để nâng cao thu nhập cho nông dân.

Như vậy, thông tin thương lái Trung Quốc đến Bình Tân thu mua lá khoai lang với số lượng lớn và giá cao (10.000 đ/kg) chỉ là những tin đồn, chưa có nông dân nào bán lá non hoặc đọt khoai lang cho thương lái.

Nhưng việc thu gom lá khoai lang để xuất khẩu sang Châu Âu là chuyện có thật. Bước đầu, nhóm người này chỉ hỏi xin lá khoai ở những ruộng sắp thu hoạch và thuê người nhặt lá với giá 100.000 đ/ngày để thử chào hàng sang thị trường Châu Âu mà thôi.